Beroofd van poëzie
door Joop Leibbrand
Genoeg voor een hele dag van Martin van de Vijfeijke is het veertiende deeltje in de gestaag uitbreidende reeks ‘Verse voeten’ van De Witte Uitgeverij te Leiden, die enigszins de rol van het verdwenen Amsterdamse De Beuk lijkt te hebben overgenomen in het uitgeven van in het algemeen minder bekende of zelfs nieuwe, maar niettemin serieus te nemen dichters. En zoals Wim Simons en Carla Dura jarenlang waakten over hun fonds en op hun manier een bepaalde kwaliteit waarborgden, zo wordt bij De Witte Uitgeverij deze rol vervuld door een liefst driekoppige redactieraad, te weten Jos van Hest, Mariet Lems en Will van Sebille. Gelet op de deeltjes die inmiddels verschenen zijn, hebben zij een duidelijke voorkeur voor tamelijk traditioneel, direct aansprekend werk, veelal vanuit een anekdotische invalshoek. Omdat ze daarbij het lichtere genre zeker niet schuwen, zag ook Van de Vijfeijke hier zijn gedichten uitgegeven worden. Het gedichtje dat op het achterplat van zijn bundel staat en ook op de site van de uitgever de lezer tot kopen moet verleiden, is een voortreffelijke proeve van light verse:
door een jongen op een scooter
beroofd van poëzie
met een straatwaarde van
tienduizend euro.
De politie staat voor een raadsel.
De dichter ook.
Het is kernachtig, verrassend, humoristisch, even absurd als wáár en naarmate je het vaker leest wordt het alleen maar grappiger, omdat het raadsel tegelijk vergroot wordt én door de ironie van het geheel wordt opgelost. Het is een gedichtje dat je anderen wilt laten lezen en dat alles in zich heeft tot in lengte van jaren gebloemleesd te worden. Genoeg reden dus om op zoek te gaan naar meer leuks.
Genoeg voor een hele dag telt 37 gedichten die werden ondergebracht in vier afdelingen: ‘Een strijkstok zonder kattendarmen’, ‘Bronnen van wijsheid’, ‘Met een straatwaarde van tienduizend euro’ en ‘Een kruimel fooi’, bij elkaar genoeg voor een genoeglijk halfuurtje, al wordt het nooit zo spannend als op het Leidseplein.
‘Art Duchamp is zeker geslaagd, omdat het je op een originele manier anders naar de werkelijkheid laat kijken: ‘Een fietswiel op een krukje:/ ready made.// ‘Een suppoost op een krukje:/ performance.’
Van dit kaliber zijn er meer, bijvoorbeeld ‘De jaartallen van het leven’: ’14-18/ de Eerste Levensoorlog:/ puistjes, liefdesverdriet.// 40-45/ de Tweede Levensoorlog:/ midlifecrisis, scheiding in het verschiet.’
Maar er is ook veel wat onvoldragen of gewoon flauw is. Dit is het complete gedicht ‘Status’: ‘Ik houd van grote auto’s./ Daarom ga ik met de bus./ Helaas geen sportmodel.’ ‘Energiebesparing’ is niet veel beter: ‘De zon is uit,/ de spaarlamp aan/ en boven schijnt/ een halve maan.’ Je kunt je voorstellen dat er met die halve maan meer mogelijk was geweest, maar Van de Vijfeijke waagt zich niet op glad ijs. Dat is misschien meteen waar deze verzameling versjes mank aan gaat: het schrijnt nergens en daardoor beklijft er uiteindelijk toch maar weinig.
Van de Vijfeijke heeft beslist talent tot spitsvondigheid, maar hij schaart zich nog niet onder de meesters van het light verse-genre, ook al omdat hij geen vaste vorm hanteert.
De bundel wordt afgesloten met vier volle bladzijden met aantekeningen. Omdat ze volstrekt overbodig zijn, dacht ik even dat hiermee misschien de annotatiedrift in sommige andere poëziebundels wordt bespot. Ik vrees echter dat het toch serieus bedoeld is. Misschien een evaluatiemoment voor de redactieraad…
*****
Martin van de Vijfeijke schrijft gedichten, cabaretteksten en columns. In mei 2011 kwam zijn eerste dichtbundel uit: Het groenste hart van de Watergraafsmeer, gedichten over tuinpark Klein Dantzig en Park Frankendael.
Hij publiceerde ook gedichten in het cultuurhistorische tijdschrift Meer-Historie van de gelijknamige stichting in Hoofddorp, in de Vestdijkkroniek, in het literair tijdschrift Nynade en in Dichter bij Eijlders. Hij is actief binnen het Open Podium van de Openbare Bibliotheek in Amsterdam.
De bundel bestellen kan hier.
