Archief

Zijn deze dichters vergeten? Werk van Gaston Burssens, Jan Engelman en Nes Tergast. Van de laatste was het werk in hoge mate modern, maar Tergast deed niet mee aan modes. Hebben deze gedichten geleid tot de poëzie van nu?

‘Nu we er toch zijn’ is het debuut van Erwin Hurenkamp. Peter Vermaat ontdekt enkele pareltjes in de bundel, maar vindt ook dat: ‘de lange proza-zinnen zonder ritme het soortelijk gewicht van zijn taal verlaagt.’

Kun je je laten verrassen als je veel kennis hebt? Deze column van Willem Tjebbe Oostenbrink gaat over weten en zich laten verrassen bij het lezen van gedichten. Hoe verhouden zich die twee zaken tot elkaar? Beantwoording van deze vragen leidde tot een zoektocht naar kennis in de poëzie en jurering van gedichten.

‘Klare vrede op verwilderde weiden’, ‘roze karpers in sloten / golvend en paaiend over elkaar’, dat liever dan ‘snavels als haken / hakkend in de nesten met kuikens’. Een teken van leven van dichter Paul Roelofsen die zich op eigen kracht uit het moeras hijst met gelukkig heel veel verbeeldingskracht, naar een brug die er nooit lag.

Een recensie van Herbert Mouwen over ‘Verzamelde gedichten’ van Gerrit Kouwenaar. ‘De stapeling van beelden, dat tegelijkertijd een onderzoek naar de beeldende mogelijkheden in het gedicht behelst, is typisch voor Kouwenaar.’

Moniek Spaans vermoedt dat ze met een meer dan gemiddeld associatie- en opmerkingsvermogen is begiftigd. Er is een woord dat haar samenvat: ideatrice, zij kanaliseert onophoudelijke ideeënstromen en vangt deze in woorden en beelden. Het brengt haar op zijsporen en onvermoede plekken maar meestal vindt ze haar weg wel weer terug. Overigens lijkt de taal zichzelf te illustreren.

Bert Bevers spreekt in de bundel ‘Bedekte termen’ in orakeltaal volgens Hettie Marzak. Ze vindt de gedichten raadselachtig en magisch. De ingewikkelde wijze van formuleren ligt als een sluier over de gedichten heen.

Zijn deze dichters vergeten? Werk van Hanny Michaëlis, J.W.F. Werumeus Buning en Gust Gils, gedichten van toen en toch tijdloos, woorden waarvan zij hoopten dat die anderen zouden inspireren. Hebben ze geleid tot de poëzie van nu?

Yvette Rombouts debuteert met ‘Menselijkheid in het openbaar’. Het onderwerp zijn mensen die aan de rand van de samenleving verkeren. Hoe sympathiek het idee ook is, Peter Vermaat is van mening dat de boodschap die de dichter wil overbrengen ongeschikt is voor poëzie.

Wat moeten biografieën zijn? En hoe past de lang verwachte biografie van een van onze grootste dichters erin? Een biografie moet leesbaar zijn, je moet hem in één adem uitlezen. Objectieve feiten zijn uiteraard de ruggengraat, maar het verhaal moet je dit leven inzuigen. In november verschijnt de biografie 'De dichter Martinus Nijhoff'. Hans Franse kan bijna niet wachten.

Fred Tak bespreekt 'rebuut' van Gerrit Kouwenaar (1923 - 2014), een kort gedicht met elk woord precies op zijn plaats. Een gedicht over het gevoel van meegesleurd te worden in de maalstroom van het uiterlijke leven, maar ook over hoe het anders kan en moet.

Tom Veys is onder de indruk van de bundel ‘Het voorland’ van Herman Leenders. In deze beeldrijke poëzie is er ‘het traag dansen op soms lugubere gedachten in een voorland.’

Voor Micha Hamel is scheppen een 'heilig moeten': als hij te lang niets maakt, voelt hij zich steeds leger worden. Na de publicatie van de bundel 'is daar iemand' (over zijn verblijf in een psychiatrische kliniek), wil hij geen boegbeeld of spreekbuis voor een stoornis worden. Wel vindt hij het productief om open te zijn over zijn ervaring van ziek zijn naar herstel.

De heruitgave van Slauerhoffs ‘Oost-Azië’ door fotograaf Marco van Duyvendijk is een mooi gebonden exemplaar. De foto’s maken verbinding met de tekst, volgens Peter Vermaat, maar zijn gelukkig een aanvulling en geen invulling.

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het zesenveertigste gesprek, met Cora de Vos. Over haar kennismaking met poëzie en over Meander. ‘Braaf is Meander niet, sommige recensies vind ik uitgesproken controversieel. Maar dat kan en mag, aan een braaf magazine valt niet veel eer te behalen. Af en toe moet je als lezer de wenkbrauwen fronsen, je eigen mening herzien.’

Ivan Sacharov vindt het jammer dat Anne Nederkoorn in de bundel ‘Vitaal tussengeluid’ in onpersoonlijke taal juist een afstand schept: ‘Ook op papier kun je immers stilte – waarin tussengeluiden te horen zijn – wegpoetsen door te veel te praten.’

Rogier de Jong over de Poetsclub, de hotspot in Rotterdam waar iedere eerste woensdag van de maand dichters uit alle windstreken en van alle rangen en standen komen voordragen. Je meldt je, gaat bij de toog staan en doet je ding. Bam. Kleeft aan poëzie voor sommigen een elitair imago, bij de Poetsclub is de dichtkunst van en voor iedereen.

Zomers en luchtig en toch tegen de klok in roeren in de harde realiteit, in waakslaap dagdromen nalezen en de maan in haar baan, mondharmonica spelen in bed, dan een eindeloze winter, vorst die naalden steekt in ons gezicht; door alle seizoenen heen die schelmse blik in je ogen en dat allemaal in drie gedichten.

Herbert Mouwen bespreekt ‘Hier’ van PC Hooftprijswinnaar Eva Gerlach en constateert dat de lezer flink aan het werk moet: ‘De aanwezigheid van een anekdotische laag in de gedichten maakt haar gedichten in eerste instantie toegankelijk. Daarna kan het lezen en interpreteren van haar poëzie problemen geven.’

Tijdens het schrijfproces van haar meest experimentele bundel tot nu toe, ‘Mijn cloud, die de uwe is’, ontdekte Anouk Smies dat een technogoeroe en een eindtijd-denker niet gek veel verschillen. Ze jongleren met dystopie en utopie. Ze vindt het wonderlijk dat een dichter überhaupt door zijn eigen onderwerp verleid kan worden. Dat kan de poëzie mooi in zijn zak steken.

In de bloemlezing ‘Mateloos verlangen’ staan veelkleurige gedichten over diversiteit. De kwaliteit is wisselend volgens Kamiel Choi: ‘Er staan pamflettistische teksten in waar ik geen poëzie in zie, maar ook brokken taal die beklijven.’