Archief

Marnix Speybroeck speelt met taal, soms heerlijk en gezwollen overdreven. Al vele jaren vindt hij zijn eigen stijl. Hij benoemde zichzelf tot Heer van Gram maar hij is ook Beschermheer in de Orde van de Beschermers van de Gulden Perelaer. Joop Leibbrand zei over zijn gedichten dat er sprake is van ‘een hardheid die, vaak gepaard aan humor, dient om kwetsbaarheid te verhullen.’

In 'Ondersteboven', de bundel van Marc Terreur komt Hettie Marzak weinig samenhang tegen, alles staat kriskras door elkaar. De richtlijnen die onder de gedichten staan doen afbreuk aan de poëzie: 'Het maakt dat je als lezer gedwongen wordt de interpretatie te aanvaarden die de dichter je voorhoudt en dat is jammer.'

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het drieënvijftigste gesprek, met Willem Tjebbe Oostenbrink. Op de middelbare school was hij in literatuur geïnteresseerd, niet speciaal in poëzie. Hij leerde gedichten en opzegversjes voor bruiloftsfeesten van ooms en tantes. Oostenbrink organiseert workshops over poëzie en conceptueel denken. Voor Meander maakte hij oa een serie over streektalen.

Tom Veys bespreekt het debuut van Anke Senden. Hij vindt dat de dichter met de bundel ‘Gezwommen worden’, een proeve van haar kunnen geeft: ‘De dichter registreert, denkt na en laat verrassend nieuwe poëtische ideeën aanwaaien. De zee zwemt verder in de dichter.’

Lang niet alle gedichten in deze serie zijn voor kinderen alleen geschreven. Geen volwassene zal zich er te groot voor voelen. Dus eigenlijk is dit een verzameling Gedichten voor alle leeftijden. Ontdek de wereld erin! Vandaag met werk van J.P.J.H. Clinge Doorenbos, Benny Lindelauf en Daniel Billiet.

Jan van Gulik is onder de indruk van het debuut van Silke Peeters. In 'Harder dan een zee' gaat het over vervreemding en verwondering met als prominent thema de zee. Van Gulik vindt dat de gedichten van Peeters als een heerlijke traktatie gelden voor de associatieve denker.

Politiek en poëzie gaan niet altijd goed samen, zeker niet als het om felle partijen of stromingen gaat. Onlangs herlas Hans Franse het boek van Eddy du Perron: 'In deze grootse tijd', korte aantekeningen over de politieke situatie en de literatuur. Een dichter heeft iets van een Eerste Kamerlid. Elk woord moet kloppen, elk woord moet, van emotie ontdaan, veralgemeniseerd en helder functioneren.

In 'hier komt de poëzie' van voormalig Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr (°1974) uit 'Nasr compacter' (2021), weerklinkt het persoonlijk credo van de schrijver. Het is geen triomfantelijke, blijde boodschap, maar niettemin op een bijzondere manier troostend. In bange tijden, als je de wereld om je heen niet meer begrijpt, als alleen nog wanhoop en papier resten, daar begint de poëzie. Hettie Marzak bespreekt het gedicht.

De bundel ‘Pieta’ van Mischa Andriessen handelt over liefde met een rouwrand eromheen, volgens Æde de Jong. Hij is onder de indruk: ‘Dit is poëzie op z’n best; gedichten over klassieke thema’s, die verwijzen naar een breder intertekstueel web van canonieke verhalen en schilderkunst, mythologie, muziek en een heel scala aan kunstenaars en denkers.’

Hoe kan schrijver, dichter Anne Louïse van den Dool zoveel mogelijk uit het leven halen en tegelijk niet kopje-onder gaan? Vroeger riep ze dat ze ‘elke dag iets anders wilde worden.’ ‘Het voelde als een gevecht tussen alles wat ik te weten kon komen en het risico op overdaad, waardoor ik van niets meer zou kunnen genieten. Dat dilemma ervaar ik nog elke dag.’

Kamiel Choi vindt de gedichten in ‘Marshmallow’ van Simone Atangana Bekono getuigen van een authentieke stem, maar door de overdaad ook richtingloos: ‘Door de vele zich razendsnel afwisselende beelden krijgt de tekst een raadselachtig hallucinant karakter en is op papier moeilijker te volgen dan voorgedragen op een podium.’

Lang niet alle gedichten in deze serie zijn voor kinderen alleen geschreven. Geen volwassene zal zich er te groot voor voelen. Dus eigenlijk is dit een verzameling Gedichten voor alle leeftijden. Ontdek de wereld erin! Vandaag met werk van Mariet Lems, Erik van Os en Joke van Leeuwen.

De debuutbundel, ‘Rozige maanvissen’, van Sytse Jansma gaat over het te vroeg overlijden van zijn geliefde. Marc Bruynseraede vindt een aantal elementen terug in de gedichten: ‘De onherroepelijkheid van de dood en het verdwijnen van leven, als zand tussen de vingers, terwijl de onverzadigbare hunkering naar tederheid huizenhoog blijft staan.’

Het gezin komt er in de Schone Kunsten niet goed af, toch is zij – naast klaagmuur - ook ideaal. En het verlangen naar dat ideaal komt Rogier de Jong in de literatuur weinig tegen. Hij begon zich zorgen te maken over zijn belezenheid tot hij bij ‘de grote dichter van het kleine en alledaagse’, Bernard Dewulf, iets van liefde bespeurde, van waardering voor een Warm Nest.

Zelf zegt Haliastur over zijn gedichten ‘de vervreemding en de mystiek af te tasten in menselijke relaties en in de verhouding tussen mens en wereld.’ Met regels als ‘Woorden zijn wolken. / Nog eer je ze aan kunt raken muteren ze. / Zelf zijn wij als foto’s zwaar en bewegingloos.’ blijf je herlezen. ‘De aangewaaide gaven vertellen ons / wat wij niet willen zeggen.’

Roel Richelieu Van Londersele schrijft minder en alleen als het schrijfvirus en het leven hem ertoe dwingen. Dat zorgt voor meer authenticiteit en binding met de mens en dat kan een lezer voelen. Hij leest graag dichters die regels schrijven, waarvan hij denkt: die regels had ik graag zelf geschreven. Beginnende dichters adviseert hij geduld te hebben. Uiteraard wordt poëzie ondergewaardeerd.

Onno-Sven Tromp heeft met plezier de bundel, ‘Koeiendagen’, gelezen van Kira Wuck. Hij vindt het een speelse en toegankelijke bundel met diepgang: ‘De vlinderende vrolijkheid waarmee Wuck haar gedichten componeert en ook over zwaardere thema’s als de dood luchtig weet te schrijven, werkt aanstekelijk.’

Lang niet alle gedichten in deze serie zijn voor kinderen alleen geschreven. Geen volwassene zal zich er te groot voor voelen. Dus eigenlijk is dit een verzameling Gedichten voor alle leeftijden. Ontdek de wereld erin! Vandaag met werk van Gerrit Krol, André Sollie en Maud Vanhauwaert.

De bundel, ‘U heeft nog 43 ongelezen gedichten’, van Yanaika Zomer is een opvallend debuut. Peter Vermaat is onder de indruk omdat zij een dichter is ‘die de lezer met klauwen van taal vastgrijpt en verpulvert’. Tevens zegt hij: ‘In de eerste plaats is Zomer een goochelaar, nee een buikspreker, nee een Houdini met de taal.’

Wat een kansen laat de ene leraar liggen en hoe stimulerend is de andere? Beseffen leraren überhaupt hoe groot hun invloed kan zijn? En hoe lang de herinnering aan hen doorwerkt? Het hoge cijfer voor Duits dat Jan Loogman ontving, werd met een denigrerende opmerking teruggeven. Hoe anders was dat bij Engels waar de hele klas het verzameld werk van Shakespeare op een zaterdagmiddag kocht.

Er zijn nogal wat innemers in de wereldliteratuur. Onder hen bevinden zich uiteraard ook Nederlandse dichters/schrijvers. Met in gedachten 'Slechts de namen der grote drinkers leven voort' (titel van Riekus Waskowsky, 1968), noemt Ko van Geemert er een paar in deze column. Het laatste woord geeft hij aan Jan Boerstoel: Drinken / doet een beetje zeer, / maar nuchter leven /nog veel meer.