Jürgen Smit – Traliewoud

Het nut van wit

door Wilma van den Akker

Het werd tijd dat de gedichten van Jürgen Smit gebundeld werden. Ik volg hem al jaren op het Internet en ben vaak geraakt door zijn ‘magere’ gedichten. Met ‘mager’ verwijs ik naar de vorm, zeker niet naar de inhoud. De bundel heeft dezelfde titel als zijn website, Traliewoud. Een woud van tralies, dat is een grote verzameling donkere verticale lijnen, die sterk afsteken tegen het licht, of tegen het wit, als een streepjescode. Zo lees ik ook zijn gedichten: als indringende zwarte verticalen op het wit. De zuinig geplaatste woorden zeggen precies genoeg om het wit daarnaast en daartussen te laten spreken. Raak, ik kan niet anders zeggen. Het gedicht hieronder had ik al eens eerder gelezen en herkende ik als een van zijn sterkste:

Het halen van het krukje voorspelt niet veel goeds, maar daarbij zet Smit de lezer op het verkeerde been. De ‘ik’ in het gedicht is nieuwsgierig naar de verhalen van de soldaat. Smit is niet bang voor ‘zware’ onderwerpen als de dood, zelfmoord en de Tweede Wereldoorlog. De ernst daarvan komt binnen door – alweer – zijn summiere woordgebruik. Hij legt niet uit, hij weidt niet uit, maar roept met een paar woorden een hele wereld op, of een tijdperk:

Ook hier draait het om nieuwsgierigheid. Je kunt je afvragen wat de rol van opa was in de oorlog. Een onheilspellende conclusie dringt zich daarbij op. Tegelijkertijd is het beeld van een plein vol zwaaiende mensen vervreemdend. Dat is de werking van het weglaten van cruciale informatie. Deze vérgaande mate van verdichting is het handelsmerk van deze dichter, naast het regelmatig gebruik van de ampersand (&), als in:

Ik kijk uit naar meer gedichten van Smit. Een dikke bundel, met veel wit. Want wat staat daarin veel te lezen bij deze dichter.

***
Jürgen Smit(1972) houdt op Kort Dag een archief bij van jong gestorven dichters. Veel van deze dichters kozen zelf voor de dood.