Vrije associaties over het schrijven van poëzie
door Eric van Loo
Bij het derde gedicht uit De psychologische test van Anton Beekmans moest ik opeens aan Max Tailleur denken. Dat was de afgelopen veertig jaar niet gebeurd. En toch is het natuurlijk geen compliment voor deze dichter. Voor de jonge lezers: Max Tailleur schreef moppenboekjes als Pot voor meneer en Sam en Moos, die bij menig klasgenoot op de wc slingerden. Het gedicht ‘Wolfgang Amadeus Mozart’ is in ieder geval niet veel meer dan een flauwe grap, door de regelafbrekingen als gedicht vermomd. In ‘Schubert’ ontstaat wel een extra laag. Beekmans ontving voor dit gedicht de derde prijs van de VUmc Poëzieprijs 2015, die dat jaar het thema ‘Levenseinde’ had.
SCHUBERT
De man stond in de dakgoot
Het was koopavond
De mensen beneden
Hadden hem eerst niet gezien
En toen wel
De brandweer kwam en de politie
De man riep om een psycholoog
Maar de politie had zo snel
Geen telefoonnummers
Uit de omstanders
Meldde zich een vrouw
Ze zei dat ze ervaring had
Ze kreeg de megafoon
En begon te zingen
Leise flehen meine Lieder
Durch die Nacht zu dir
In den stillen Hain hernieder
Liebchen, komm zu mir
Het fragment van Schubert is schitterend gekozen. Troost de vrouw de man met haar zang? Of lokt zij hem juist als een moderne Sirene naar beneden?
De gedichten ‘Mohammed’, ‘De verrekijker’, ‘Amadou’, ‘Het water uit de plassen’, ‘De huidige impasse’, ‘De psychologische test’ en ‘Hoe ik heet’ bereikten allemaal de Turing Top 100 in de jaren 2009-2012. U kunt de gedichten hier nalezen. ‘Jan Huizing’ is hier, evenals bij de VUmc Poëzieprijs, het pseudoniem van Anton Beekmans, of vice versa. Ik ben niet direct onder de indruk van deze gedichten, die alle zeven in de bundel zijn opgenomen. Ze komen veelal over als eenvoudige verhaaltjes met slordige enjambementen, zonder veel poëtische kwaliteiten. Pas bij het laatste gedicht uit de bundel valt het kwartje: ‘En dat ik later voor het open raam / De poëzie bedrijf / Ik wil Remco Campert zijn / Ik wil het echt’. Dan valt mij opeens de overeenkomst tussen het parlando van Campert en de stijl van Beekmans op. Maar ik mis de ontroering, de gedichten uit De Psychologische Test raken me niet, hooguit als een korte anekdote die al snel vergeten is na het lezen van de laatste regel.
MOHAMMED
Het Joodse Bruidje
Zegt Mohammed
Nadat de juf gevraagd heeft
Wat hij het mooiste schilderij vond
Van die middag
Omdat je kan zien
Dat die man van haar houdt
Andere kinderen vinden
De Nachtwacht mooier
Ramsey Nasr besprak bovenstaand gedicht in Met het oog op morgen , januari 2009. Nasr roemt de ‘open blik’ die uit dit gedicht spreekt, zowel de open blik van Mohammed die, misschien tegen onze verwachting in, ontroerd raakt door het Joodse bruidje, als de open blik van de dichter die zijn verwondering subtiel onder woorden brengt.
En ja, na zijn commentaar ben ik dit gedicht anders gaan lezen en meer gaan waarderen. Maar dat geldt niet voor de bundel als geheel. Beekmans weet op geen enkele wijze het niveau van zijn grote idool te halen. Misschien ook dat hij daarom, ondanks de zeven top-100-noteringen, pas jaren later bij een kleine uitgeverij weet te debuteren.
Naschrift
Hierboven schreef ik ‘kleine uitgeverij’. Dat moet natuurlijk wel gecheckt worden. Een bezoekje aan de website van de uitgeverij werkt zeer verhelderend. Uitgeverij Bloem ‘is een nieuwe en onafhankelijke uitgeverij, die zich bezighoudt met het uitgeven van hedendaagse dichters’. We vinden op de website slechts één titel, namelijk van de hier besproken bundel. Contactpersoon van de uitgeverij is: Jan Huizing.
