door Ivan Sacharov
–
EEN VLIES VAN KENNIS
Dit gedicht van mij kwam niet verder dan de tweede ronde bij de Prijs de Poëzie:
–
Het droog te houden als men denkt
vraagt soms een inschatting vooraf.
Een schaatsenrijder op dit vlak
maakt slechts een redenering waar
voldoende oppervlaktespanning is.
–
Hij weet: hij kan over het vlies
van kennis lopen als het vocht
van de gebruikte logica bestaat
uit moleculen die aantrekkelijk
genoeg zijn om in tranen uit
–
te barsten als bevestiging uitblijft.
Het commentaar was: ‘Een gedicht waarin schaatsen, huilen en fysica elkaar kruisen. Een originele insteek! Dit gedicht heeft daardoor verschillende lagen die elkaar versterken. Tegelijkertijd zit er in dit gedicht een beetje een paradox, in tranen uitbarsten is evenmin droog als door ijs zakken. Het slot geeft het hele gedicht dus ook nog eens extra betekenis. Slim gevonden. De woordspelingen (bvb. dubbele betekenis van ‘dit vlak’) zijn doorheen het hele gedicht consequent aanwezig. Knap!’.
Wie dit ook beoordeeld heeft: dank voor je commentaar (je hebt het bijna goed). Alleen: dit gedicht gaat niet over schaatsen.
Een goed gedicht laat een lezer over woorden lopen, ongeveer zoals Jezus over water liep. Met geloof: een gedicht moet geloofwaardig zijn. Dat vereist een zekere samenhang in de syntaxis, die vergelijkbaar is met de oppervlaktespanning van water die ontstaat doordat watermoleculen elkaar aantrekken. De zogenaamde vanderwaalskrachten maken het mogelijk dat een schaatsenrijder (een insect, maar ook: de lezer) de oversteek – die het gedicht is – maakt.
Oppervlaktespanning werkt als een vlies. Een denkbeeldig vlies dat, als de omstandigheden gunstig zijn (en de context meewerkt*), de lezer in staat stelt ergens te komen waar hij/zij (in gedachten) nog niet is geweest. Kortom: een goed gedicht is een vlies van kennis.
*de tweede ronde viel ongeveer samen met de week dat er veel geschaatst werd.
Ivan Sacharov is dichter en recensent.
foto (c) Pixabay