Dirk Kroon – Gekortwiekt

Maar niet vleugellam

door Paul Roelofsen

–

–
Wat mij als eerste aan Gekortwiekt van Dirk Kroon (Schiedam 1946) opvalt is hoe uitzonderlijk verzorgd de bundel eruitziet: harde omslag, gedrukt op 90 grams BioTop – papier en gezet in de heldere Palatino Linotype. Compliment voor Henk van Trooyen.

De bundel opent met de inhoudsopgave van 89 gedichten en sluit af met een bibliografie van de schrijver, waaruit blijkt dat Kroon naast poëzie ook essays schrijft en meerdere compilaties en bloemlezingen op zijn naam heeft staan.

De gedichten hebben geen titel, in de inhoudsopgave wordt de eerste regel als zodanig gebruikt. Ik zal in deze bespreking de bladzijde aangeven waar ik dichtregels citeer. Meer dan de helft van de verzen bestaat uit één strofe van niet meer dan vijf regels. De titel van de bundel duidt op de gevorderde leeftijd van Kroon; met name lichamelijk is er sprake van verval.

Kroon dramatiseert zijn achteruitgang niet, het is zoals het is en er is geen kruid tegen gewassen. Wel klachten, geen gezeur.
Het merendeel van deze gedichten ademt algemeen geldende waarheden, ik word er niet door verrast; blz. 11: ‘Gaandeweg / laat het leven / langzaam los / wat ertoe deed.’ Maar ik kom ook meer persoonlijke bespiegelingen tegen, die hoewel nog steeds niet erg aangrijpend, de zielsberoeringen van de dichter laten zien. Blz. 16: ‘Er gaat geen dag voorbij. / Er is alleen verloop van licht / om in het ongeziene door te dringen, / waar zelfs geen schim te vinden is. / Laat mij maar slapen – zonder zinsbedrog.’

Verder in de bundel krijgen de gedichten meer lengte en wordt de toon losser; de huwelijkse liefde wordt subtiel beschreven op blz. 85: ‘Haar eerste glimlach die je in geen eeuwen / zou vergeten, de verbijstering die zij onderging / toen zij onbevangen voor het eerst omhoog keek / naar het hemelgewelf in de Sixtijnse kapel, / vijfhonderdvierkante meter in omvang, waaraan het genie dat MIchelangelo was, vier jaar wijdde. / Het bleek het helemaal waard te zijn, toen je een / vorm van aanbidding in haar open ogen waarnam.’ Ook komt er bevreemding ter sprake bij het denken aan vrienden die voor hem zijn heengegaan; blz. 80: ‘Je wacht op je geboortedag, / de eerste dag van je toekomst, / op stemmen van bekenden / die je bellen met een attente wens, / zoals je het vanouds gewend bent. / Maar vandaag blijft het stil / en je herinnert je vooral de namen / van wie inmiddels zijn verdwenen / uit de slinkende vriendenkring.’

De toenemende eenzaamheid maakt weemoedig, het teruglopen van menselijke contacten en het niet meer kunnen wat de dichter nog zou willen wordt nijpender, hoewel hij zich realiseert dat, al voelt hij zich voortdurend meer ‘gekortwiekt’, er mogelijkheden blijven om van het leven te genieten; blz. 44: ‘Het was de prachtige Provence / die ons een tijdeloze droom bezorgde, / met delicate dorpjes die wij hongerig bezochten / de zonnebloemen die het licht verlekkerd volgden, / de kleurrijke velden met lavendel als beste ingrediënt, / waarna de rijkelijke maaltijd nog moest beginnen.’

Aan het eind van de bundel wordt duidelijk dat het wel of niet bestaan van god een rol gaat spelen bij Dirk Kroon en dat de vrijheid van vogels hem blijft boeien; blz. 48: ‘De vogels roepen mij weer. / Ik kan er niets aan doen, / zolang ik leef zullen zij blijven. / Ze vliegen op en schreeuwen / alle onraad van de wereld uit, waarin ik mij helemaal herken.’

Ik sluit af met het laatste gedicht uit de bundel, dat min of meer een samenvatting is:

Gekortwiekt is geen bundel die heftige emoties oproept of wil troosten, maar geeft een realistisch beeld van de laatste periode van een man die zijn bestaan geleefd heeft en dat graag wil volhouden tot het eind.
____

Dirk Kroon (2024). Gekortwiekt. Uitgeverij Liverse, 94 blz. € 21,95. ISBN 9789492519801