Poëzie Kort: Nooit echt voorbij
door Bert van Weenen
Na Gedichten 1960-1997 verschenen van Willem van Toorn in 2004 Het stuwmeer en in februari van dit jaar De hofreis. Landschappen en het verglijden van de tijd speelden altijd een belangrijke rol in Van Toorns poëzie, zo ook in zijn nieuwste bundel, die vernoemd is naar de afsluitende reeks ‘De hofreis’ (blz. 53-62), geschreven voor een tentoonstelling te Leiden over Nederlanders in het oude Japan.
Ook typerend voor Van Toorn: een elegante stijl waarbij effectief gebruik wordt gemaakt van enjambement en halfrijm (assonantie). Die stijl zorgt ervoor dat deze gedichten wonderlijk soepel lezen en daarmee een uitbeelding zijn van hun eigen inhoud: het bijna achteloos verstrijken van de tijd. Ze laten een weemoedig gevoel na, maar elke keer dat je ze leest, zijn ze weer even prachtig. Stukjes tijd vastgelegd in zachtjes meanderende poëzie, dat is het knappe aan dit klassiek klinkende werk.
De dingen zijn nooit echt voorbij, zolang je ze kunt herbeleven. Je kunt bij Willem van Toorn telkens weer in het verleden stappen en zo de zoete pijn proeven van vergankelijkheid vermengd met hoop. Van ‘de vraag of leven ook wel / kan zonder hoop, alleen met wat bestaat’, zoals het slotgedicht uit de bundel expliciet vermeldt. En mocht het antwoord op deze filosofische vraag ja zijn, dan is er altijd nog de hond om mee te spelen.
Thuiskomst
De hond bij de voordeur roerloos, te geschokt
van weerzien, ruiken, horen om zelfs maar
te kwispelen. Staart omlaag. Likken komt later.
Door kamers vol afwezigheid, de holdall
halfopen op een stoel, cognac, het reisdagboek
ongebruikt leeg op tafel. Het is nu zaak
vrienden te bellen, boodschappen te spreken
van terugkeer na de piep: Ik ben er weer. Maar eerst
stilte. Stilte. De vraag of leven ook wel
kan zonder hoop, alleen met wat bestaat. De hond
zit doodstil tegenover je, oren gespitst en legt de bal
zacht jankend aan je voeten.
Querido, 64 blz., € 16,95. ISBN 9789021435374
