Beeld domineert taal
door Joop Leibbrand
Uit de provincie komen soms de mooiste dingen. De jonge Zwolse uitgever d’jonge Hond (‘Uitgevery sinds 2007’) durfde het aan een prestigieus kunstboek te maken met werk van twee relatief onbekende kunstenaars. Woordkunstwoord bevat gedichten van Rim Sartori en portretten, tekeningen en fotografiek van Ivo Winnubst. Naast de kwaliteit van de reproducties valt de uitstekende typografische verzorging op, met name in een achttal ‘woordbeelden’, die daadwerkelijk woordkunst en kunstwoord ineen zijn.
Een boek als dit laat zich niet lezen als een gewone dichtbundel, en dat is zeker niet ten nadele van de dichteres. Hoewel de 37 gedichten die de bundel bevat voor het merendeel zelfstandige teksten zijn, dus niet geschreven als bijschrift bij een afbeelding, is het zeker zo dat de lezer door de aard van de uitgave bereid is Sartori’s gedichten met meer welwillendheid te bejegenen, dan wanneer ze in een doorsnee bundeltje gestaan zouden hebben.
Sartori’s dichterschap lijkt vrij beperkt, maar heeft de charme van het haast naïeve wat de gedichten wel steeds een bepaalde zuiverheid en eerlijkheid geeft. Twee voorbeelden daarvan. De bundel opent met het drieregelige ‘Vandaag’: ‘Vandaag zál ik het mooiste gedicht aan jou schrijven,/ mijn hartliefduifje/ bij het aanbreken van deze nieuwe dag.’ Het is een gedichtje dat je met het grootste gemak belachelijk kunt maken, maar als je na het boek gelezen te hebben mild gestemd nog eens terugbladert naar het begin, voel je je onwillekeurig aangesproken en zie je af van iedere hoon. En met name een gedicht als ‘Toekomst’ doet veel zwakker werk vergeten:
Toekomst
Op een dag
likken de straten
hun gezichten schoon,
ze verjagen de schimmen
uit het verleden.
Op zo’n dag
wordt de morgen
geschreven, leg ik
mijn kleinste nerven bloot.
Op die dag
kus ik je zacht
op wakker geworden lippen
en doe mijn schaamrok af
.
De Vlaamse literator Fa Claes en de Haarlemse ‘fotobeeldenaar-tekstdichter’ Mat Jongenelen werden ingehuurd voor het schrijven van twee wervende voorwoorden. Die vormen meteen de enige smet op het boek, want ze wedijveren in geëxalteerdheid. Vooral Jongenelen maakt het bont: ‘In creëren schuilt, jezelf zijn. Talrijke, te doorlopen stadia, gekenschetst door Liefde en Léven. Hier en daar, de ruimte voor kwetsbaarheid én de pijn.’ Had maar vertrouwd op eigen kracht, uitgever.
***
Rim Sartori (1933) publiceerde in 2001 haar eerste dichtbundel: Zoals de wind wil waaien, strooi hier en daar confetti om mij heen. In 2004 volgde de roman Valse Tongen. Zij is medeoprichter van de Almeerse Vereniging Aldicht, die bij de totstandkoming van Woordkunstwoord actief betrokken was.
Als extra is een cd te verkrijgen waarop tien gedichten worden gelezen, o.a. door Sartori’s zoon Johnny Kraaijkamp jr. en door Annemiek van Rooijen, die voor de bundel de tekstredactie verzorgde.
Kijk voor informatie over Ivo Winnubst (1950) op http://www.winnubst.exto.nl/ en http://www.hetandereportret.nl/Index,_Ivo_Winnubst,_het_andere_portret.html
