De stilte breekt
door Joop Leibbrand
Uitgeverij Liverse brengt met Nieuwe zinnen van Alina Sedee een heel mooi boekje op de markt: hard cover, verzorgd binnenwerk, een bijgevoegde cd waaraan drie topmuzikanten hebben meegewerkt en een inhoud die velen zal aanspreken, al zullen het vooral degenen zijn die werk van bijvoorbeeld Frank Boeijen, Stef Bos en (wijlen) Bram Vermeulen en Maarten van Roozendaal waarderen, tekstdichters van wie het oeuvre ergens op het ondefinieerbare grensgebied tussen poëzie en het betere Nederlandstalige lied ligt. Een kenmerk daarvan is in ieder geval dat de muzikale uitvoering altijd meer literaire kwaliteit suggereert dan door een rustige lezing van alleen de gedrukte tekst bevestigd kan worden; dan blijken de metaforen soms wel erg gezocht, worden bepaalde tegenstellingen te zwaar aangezet, worden allerlei emoties al te direct bij name genoemd.
Volgens de uitgeversinformatie begon Alina Sedee zeven jaar geleden aan deze bundel, die getuige de indeling – ‘Samen’, ‘Dolen’, ‘Reizen’ – van haar duidelijk het karakter meekreeg van het verslag van een persoonlijke levensfase. In welke sfeer we dat moeten plaatsen, blijkt uit de bladzijde die aan de eigenlijke bundel voorafgaat. Ze bedankt daar ‘iedereen die er voor me was en is. En wens[t] u al het goede.’
Op dezelfde pagina schrijft Sedee ook de verantwoording van haar bundel:
De twee ontbrekende punten storen in het proza dat ik ervan gemaakt heb meer dan ze in de versie van Sedee doen, die het in een gedicht van twintig regels giet, verdeeld over zeven strofen.
Het gaat me hier evenwel niet om de vorm, doch louter om de inhoud, die naar mijn idee een hoog candlelight gehalte heeft: verliezen waarop je bouwde, liefde en idealen, besef van leegte, een implosie van alleen (!), van eenzaam naar hoop – het schuurt in iedere regel. Maar zet deze tekst op muziek, stel je de zanger of zangeres op het schouwburgtoneel voor die hem voordraagt of zingt, en ieder woord is ineens zwanger van betekenis.
Ik vind het derhalve niet verwonderlijk dat Sedee’s gedichten aantrekkelijk materiaal vormden om op muziek gezet te worden en als de uitgever spreekt van een ‘mooie samenwerking vol levenslessen en luisterplezier’ wil ik dat graag beamen.
Ondertussen komt de poëzielezer er wel een tikkeltje bekaaid van af. Een gedicht met de titel ‘03.37’ luidt: ‘Zet nu de tijd maar stil./ Ik laat mijn twijfels achter/ in je armen.’ ‘Grens’ begint met ‘de klank van je ogen/ In het holst van de nacht’ en ‘Laf eindigt met ‘Ik smoor mijn zucht/ in zwijgen.’ De voorbeelden typeren de bundel, al pakt het een enkele keer wel goed uit:
Lago d’Iseo
Wind blies kippenvel
op roodverbrande schouders
we maakten van het meer een eiland
we brachten het tot zinken.
Knap om het mislukken van een relatie zo te verwoorden.
Sedee begint iedere afdeling met een prozastuk waarin ze het kader aangeeft waarbinnen de gedichten geplaatst moeten worden. Ze zijn mij iets te veel geschreven in de taal van zelfhulpboeken en eigenlijk ook te persoonlijk. Zo begint de afdeling ‘Dolen’ met ‘Ik zal nooit meer vergeten hoe ik binnenkwam. Achter me ging de deur op slot. ‘Is dit echt?’, vroeg ik de vrouw met de sleutel. ‘Ja’, zei ze, ‘dit is echt.’ Als dan direct daarop het gedicht ‘Waanzin’ volgt dat opent met de regels ‘Ik haak/ een dunne draad/ van waanzin/ ik weet niet meer/ wat waarheid is.’ heb ik niet het idee dat ik poëzie lees, maar aantekeningen van een psychotherapeutische sessie.
In hoeverre echter de ik uit de bundel samenvalt met die van de schrijfster laat zich moeilijk vaststellen. Op de achterkant wordt gezegd dat zij gelukkig getrouwd is en moeder van ‘een prachtige dochter’ van wie we zelfs de naam mogen weten. Vermeld ter geruststelling van de lezer?
Eén gedicht van Sedee springt ervoor mij uit. Dit:
Zwijgen
De vader spreekt
de dochter zwijgt
de dochter zwijgt
de moeder smeekt
de stilte breekt
de vader smeekt
de dochter spreekt
de moeder zwijgt
de dochter smeekt
Een slimme boekhandelaar houdt deze bundel weg van de stapeltjes Zwagerman, Theunynck, Boskma en Nolens. Naast de kassa, als cadeautip, altijd prijs.
***
Alina Sedee (1972) is consumentenjournalist, gespecialiseerd in voeding, gezondheid en reclame. Zij publiceert teksten, gedichten en journalistieke verhalen.
De bundel Nieuwe zinnen gaat vergezeld van een cd waarop twaalf teksten op muziek werden gezet door Ton Snijders en Peter van Benthem, beiden als muzikant goed ingevoerd in de wereld van de Nederlandse kleinkunst. De laatste zingt de meeste nummers, een aantal gedichten wordt met de haar zo kenmerkende dictie gezegd door Liesbeth List.
