Alja Spaan won de tweede prijs in de Turing gedichtenwedstrijd 2015 , schreef een gedicht over de uitreiking , vertelt hier hoe het is om te winnen en hoe haar poëzie ontstaat. Elke dag schrijvend vanaf haar elfde kwam de poëzie als het ware vanzelf tot stand.
In je gedicht ‘de ingestelde code’ haal je de uitreiking aan en heb je het over een opmerking van Laurens Hoevenaren. Wat was zijn opmerking ?
Ik citeer Hoevenaren uit zijn mail : “Ik vind je gedicht heerlijk ‘schuren’, ik bedoel dat er in een schijnbaar alledaagse situatie iets ongemakkelijks schuift. Dat spreekt mij erg aan.” Gezien de positieve opmerkingen van dichter Ingmar Heytze bij het voorlezen van mijn gedicht (anoniem nog natuurlijk) in het radioprogramma ‘Met het Oog op Morgen’ wist ik dat ik op het podium zou belanden. Natuurlijk ben je dan blij dat je naam wordt afgeroepen.
Heb je al veel reacties gehad en heeft het je leven veranderd?
Absoluut niet, ik heb veel felicitaties gehad, mijn naam cirkelt weer even rond en mijn familie leest mij eindelijk. Natuurlijk is het ook grappig dat jullie mij nu wel plaatsen, terwijl een half jaar geleden mijn ingezonden werk niet in aanmerking kwam. De meeste collega’s reageerden met ‘eindelijk en terecht’; zelf beschouw ik mijn schrijven als werk en is het geldbedrag gekoppeld aan de prijs, de snelst verdiende beloning ooit.
In het tweede gedicht zeg je: ‘zo snel wil ik eigenlijk niks te maken hebben met mezelf of een ander’. Je boort hier een diepere laag aan. Wat wil je eigenlijk zeggen?
Mijn gedichten zijn voornamelijk suggestief en toch ben ik zoals ik schrijf. Schrijven is voor mij een levensvoorwaarde. In mijn werk ben ik volledig en kan ik delen op veilige afstand, terwijl ik dat in het dagelijks leven niet altijd doe of wil. Misschien verduidelijkt dit het: ik schrijf vanaf mijn elfde dagelijks en ben daarmee begonnen uit een soort eenzaamheid.
In het gedicht ‘Pardon’ gaat het over het verschil tussen stad en dorp?
Vorig jaar ben ik teruggekeerd naar mijn geboortedorp. Ik woon in het huisje van mijn grootouders naast mijn ouderlijk huis en zie mijn overleden ouders in de immense tuin hiernaast werken. De herinneringen komen terug en de rust hier doet me goed, maar ik wil toch weer terug naar Alkmaar waar ik vanaf mijn 21e groot werd. Ook Alkmaar is een provinciestad, maar heeft cultureel gezien meer te bieden dan het dorp Sint Pancras.
Wat doe je in het dagelijks leven?
Ik ben schrijver. Daarnaast maak ik documentaires op het gebied van kunst en literatuur, organiseer poëziebijeenkomsten en ondersteun derden met hun werk.
Welke rol speelt poëzie in je leven?
Het ritme waarin ik schrijf zorgt voor het bedwingen van de mogelijke chaos en de waan van alledag. Naast mijn aantekeningen is dat dagelijks een gedicht maken voor de weblog (sinds april 2006), werken aan mijn manuscripten of bezig zijn met tekst in film. Naarmate ik ouder word, heb ik minder woorden nodig – in die zin wordt poëzie belangrijker. Het onderscheid tussen proza en poëzie zie ik nauwelijks. Een heel vroege recensent noemde mijn werk ‘parlando- poëzie’; ook in mijn proza is de taal poëtisch
Ik schrijf maar een enkele versie, corrigeer nooit, iets dat niet goed is wordt niet geschreven. Ik plaats elke dag uit het gedicht (de log) een woord voor de volgende dag in mijn word-bestand. Dat woord gebruik ik als titel en stemt toevallig of niet altijd overeen met de volgende inhoud. Ik schrijf volkomen intuïtief en werk daarbij net als in mijn collages of textiele werkvormen. Ik rijg alles aaneen. Het is de lezer die mijn logs als gedichten bestempelde – ik brak mijn teksten eigenwijs af, gebruikte nauwelijks interpunctie en had een raar hoofdletterbeleid. Het voelt niet als een concessie maar vorig jaar heb ik een en ander aangepast om de leesbaarheid te vergroten.
In 2005 koos ik ervoor mijn leven om te gooien. Ik werd werkeloos en werd te oud bevonden om terug te keren in de maatschappij. Om het gemis aan zingeving en collega’s tegen te gaan, startte ik Atelier9en40, een huiskameratelier. Ik organiseerde culturele avonden en gaf poëzie uit. Op die manier werd mijn omgeving nog meer mijn inspiratiebron en stimulans en bouwde ik een netwerk op waarvan ik nog steeds geniet. Een andere rijkdom dan de zekerheid van loon, vakantietoeslag en pensioen.
Ik publiceer dagelijks op het internet (mijn eigen site, Trouw, Pom Wolf) en spreek regelmatig mijn werk in op SoundCloud. De laatste bundel dateert van januari 2012. Daarna heb ik besloten mij geheel aan het schrijven te wijden. Ook heb ik mijn eigen werk kunnen gebruiken in een radioprogramma waarvan op het internet nog een aflevering circuleert. (Zie link onder het interview.)
Heb je plannen voor de toekomst op schrijfgebied?
Ik zal nooit niet schrijven. Ik hoop op een uitgever. Mijn laatste manuscript en laatste bundel maken een toer langs diverse adressen en natuurlijk wil ik op en in het schap liggen. Maar ook zonder uitgave blijf ik gewoon gestaag doorwerken. Ik ben ervan overtuigd dat je als schrijver geboren wordt en dat ik mijn manier van kijken niet verlies. Ik wil de ander graag raken op welke manier dan ook. De ontmoeting tussen mezelf en de ander is altijd het belangrijkste.
Enkele links naar werk van Alja Spaan:
YouTube
SoundCloud
Aljaspaan.nl
LinkedIn
Reuring
YouTube
