Willemijn Kranendonk (1994) zit in het laatste jaar van de opleiding Creative Writing aan ArtEZ Arnhem. Ze schrijft proza en poëzie en gaat afstuderen met een cyclus gedichten genaamd Spullen en lichamen.
In 2017 stond ze in de finale van Write Now! Eerder dit jaar werd ze derde bij de Turing Gedichten Wedstrijd.
Haar werk verscheen o.a. op De Optimist en Zij aan Zij. Ze mocht voordragen op verschillende literaire evenementen.
Alja Spaan sprak met haar.
foto Kirsten van Doorn
Gefeliciteerd met je derde prijs in de Turing. Was dit onderdeel van een strategie om als jong talent de wereld te veroveren?
Hartelijk bedankt. Ik heb geen strategie om de wereld te veroveren, misschien zou ik dat moeten hebben. Heb je tips?
Je bent overal: als negende schrijver van De Selectie poëzie van uitgeverij Lebowski, in Zij aan Zij met columns, in De Optimist, op ABCYourself en natuurlijk op de site van WriteNow.
Is het onderdeel van de opleiding dat je leert ‘jezelf te promoten’?
Ha, ik word een beetje verlegen als je het zo opsomt.
Op de opleiding wordt gezegd dat je moet netwerken en de juiste mensen moet kennen. Ik denk dat ze daar gelijk in hebben. Los van of het belangrijk of goed is om veel dingen te doen, vind ik het echt heel leuk om te schrijven en dat is denk ik de voornaamste reden dat er nu al zoveel dingen van mij te lezen zijn.
Welke van deze publicaties is het belangrijkste voor je?
Ik weet niet of ik een van de publicaties het belangrijkste zou noemen, omdat het uiteenlopende stukken zijn. Maar ik ben het meest blij met mijn vijf gedichten op De Optimist, ook omdat daar een hele mooie illustratie bij staat. Het was een van mijn eerste publicaties, dus het gaf me zelfvertrouwen en het was een fijne samenwerking.
Het vrouw-zijn is een nadrukkelijk onderdeel van je werk. Is het nodig dat te benadrukken? Moeten we juist niet genderneutraal zijn?
In een ideale situatie zou gender er inderdaad niet meer toe doen. We zouden gewoon mensen zijn met individuele eigenschappen, maar zover zijn we nog niet. Ik heb me lange tijd niet gerealiseerd dat vrouw-zijn betekent dat je bepaalde dingen doet, niet per se omdat je dat wilt, maar omdat het je zo is aangeleerd. Bijvoorbeeld dat ik me als ik met mannen ben altijd minderwaardig opstel. Ik heb onderzoek naar deze ‘rol’ gedaan, zodat ik wist welke dingen ik deed, om me vervolgens (deels) los te kunnen maken uit dit keurslijf. Ik denk dat veel vrouwen dit herkennen, en dat het nodig is om het bespreekbaar te maken. Om zo naar een situatie toe te werken waarin we volledig kunnen zijn wie we willen zonder bepaalde normen die ons worden opgelegd.
https://www.flevonatuur.nl
Elke zomer een meisje dat een stukje plastic
in haar keel had zitten
door het kauwen op haar flesje kindercola
mannen die naakt op hun motoren door de Flevopolder reden
de oude man in zijn scootmobiel die zijn wijsvinger
likte om een kruisje op het voorhoofd van kinderen te zetten
een struik vol lieveheersbeestjes vlakbij het water
de keer dat een kind voorover gebukt op een kruk zat
haar buurvrouw zag dat ze wormen had
de man die trompet speelde en zijn balzak
introk wanneer hij inademde
een vrouw die bij de receptie
ging klagen over de meisjes die een bikinibroekje
droegen in het zwembad
alle bomen die gekapt werden
om plaats te maken voor luxe chalets
een jongen met een stijve piemel
in het zwembad waar niemand
aandacht aan besteedde, een man
die zei: dat hebben we allemaal wel eens
zijn vader die om zijn kleine caravan
een huis bouwde, een waterleiding aanlegde
iedereen vertelde dat ze niet langer
naar het toiletgebouw hoefde
een man met een stijve piemel
in de kleedkamer die twee meisjes
dwong hem af te trekken
vertelde dat het witte spul op de tegels
sperma is, de zus die het niet durfde te vertellen aan haar ouders
het zusje dat zei: we moeten
de meisjes die een pluche beer kregen
op het politiebureau, bladerend door boeken
vol foto’s van mannen die het zouden kunnen zijn
ouders die sliepen op een uitklapbed
in een aan elkaar geritste slaapzak
hun dochter die tijdens haar middagdutje
in hun bed pieste, voor straf
de rest van de zomer in de stinkende slaapzak moest slapen
een man die tegen een meisje zei:
het wordt tijd dat jij je gaat scheren
wijzend naar de eerste zwarte haartjes op haar
venusheuvel
een stel dat treintjes in hun voortuintje
had, als in Madurodam, de foto’s
van blote kinderen die werden gevonden
op hun computer, ingezoomd op de
onvolgroeide geslachtsdelen
het meisje dat een zomer
ineens geen vader meer had,
vertelde dat hij was overleden aan kanker,
zij die hoe warm het ook was haar winterjas aan hield en
steeds dunner werd
de meisjes die verliefd werden
op andere meisjes en bioforce crème
op elkaars schaamlippen smeerden
en in elkaars oor fluisterden hoe lekker dat voelde
de jongens die elkaar aftrokken
in het bos, de kinderen die toekeken
de jongens die keer op keer van hun fietsen vielen
acht keer in een zomer gestoken werden
door een wesp, met hun natte handen
snoep uit een zak pakten.
Heeft een schrijver een maatschappelijke functie?
Ik denk dat dit voor elke schrijver anders is. Ik heb me altijd erg maatschappelijk betrokken gevoeld en denk vaak: Als ik het niet zeg, wie dan? Al van jongs af aan heb ik het gevoel dat sommige dingen uitgesproken moeten worden om iets te kunnen veranderen. Mensen hebben de neiging hun kop in het zand te steken en te doen alsof bepaalde problemen er niet zijn (kijk naar de klimaatverandering), maar dat lost niets op. Ik schrijf daarom graag over dit soort zaken. Het geeft me ook een gevoel van noodzaak, wat altijd de beste stok achter de deur is voor mij om door te gaan.
Is er iets waar je niet over kan schrijven, ken je bijvoorbeeld schaamte?
Ik heb er vaak over nagedacht of ik schaamte ken. Ik schaam me niet snel voor dingen die ik schrijf, maar bijvoorbeeld wel als ik moet huilen bij een film. Ik weet nog niet hoe dat precies werkt bij mij. In het schrijven is het zo dat als iets mij heel erg bezighoudt, dat vaak voor anderen ook belangrijk is. Dit klinkt misschien gek, maar ik denk dat we allemaal een product zijn van deze tijd en op verschillende manieren tegen dezelfde zaken aanlopen. Toen ik schreef dat ik nog nooit was klaargekomen tijdens seks met een man, kreeg ik veel berichten van vrouwen die zich hierin herkenden. Het leek een persoonlijk probleem, maar dat was het dus niet.
brb on vacation wearing my favorite new lip kit
Mijn zelfhaat is het gewenste resultaat van jaren gerichte marketing
Ik zit bij een sportschool, koop schoenen ontworpen door Kylie Jenner, ik overweeg liposuctie
Ik zit middelmatig te zijn in mijn woonkamer en wacht tot er iets gebeurt
Ik pel de kreeft die zojuist nog leefde en krijste toen hij dood gekookt werd
mijn vingers druipen van het vet, ik zag rijke mensen dit eten op Instagram
Mijn buik puilt over mijn pyjamabroek, ik veeg mijn handen af aan de zachte stof
Het is vier uur ’s middags en vandaag zou ik op dieet gaan, ik maakte een lijst:
1) Ga vreemd zodat je een interessant verhaal hebt om te vertellen, mensen noemen je burgerlijk
2) Ga overal als laatste weg, mensen zeggen dat je altijd als eerste naar huis gaat en dat is een verwijt
3) Masturbeer om van jezelf te leren houden
4) Eet ongezond en ga uit om aansluiting te vinden bij leeftijdgenoten
Wat is voor jou het verschil tussen een kort verhaal en een gedicht? Wat schrijft gemakkelijker?
Wat precies het verschil is, weet ik niet. Ik werk er alleen op een heel andere manier aan. Bij een gedicht zijn het eerder een aantal losse zaken die samenkomen. Zoals de angst waarin hatelijke gedachten geboren worden en een zin uit een liedje van Miley Cyrus ‘Change is the thing you can count in’ waar ik de titel van het winnende gedicht op heb gebaseerd.
Bij een verhaal werk ik vanuit een personage en situatie. Ik voel hoe het personage zich verhoudt tegenover wat er gebeurt en daaromheen creëer ik wat nodig is om hem of haar een verandering te zien doormaken.
In een gedicht werk ik dus meer vanuit mezelf, en mijn overtuigingen, in een verhaal staan mijn personages centraal.
Het is allebei even moeilijk.
Hoe is het met de documentaire waarover het artikel in De Optimist spreekt?
In het derde jaar van de opleiding heb je Het Lab. Dit is een periode van vier maanden waarin je zelf aan iets kan werken en zelf je begeleiding regelt. Ik heb toen een korte film over kwetsbaarheid gemaakt. Ik vond het namelijk interessant dat je merkt of mensen het achterste van hun tong laten zien of dat ze dat niet doen. In de documentaire heb ik mensen geïnterviewd en dat gecombineerd met dagboekachtige fragmenten over mij en mijn kwetsbaarheid. Ik vond documentaire een interessante vorm, en wilde daar iets mee doen. Het was een leerzame ervaring omdat je anders moet denken over welke elementen belangrijk zijn voor het verhaal dat je wilt vertellen. Aan het einde van Het Lab organiseerden mijn klasgenoten en ik een expositie, daar is de film in een installatie getoond.
Wat is het volgende?
Ik ben nu aan het afstuderen en schrijf voor mijn eindwerk gedichten. Ze gaan over klimaatverandering en hoe het kan dat we zo vervreemd zijn van onze natuur. Na de opleiding ga ik aan een roman werken.
The Arrival of Spring in Woldgate, East Yorkshire in 2011, David Hockney
De bomen als langgerekte vaders, een pad dat voorzichtig afbuigt
elk blaadje een ontstaansgeschiedenis
De takken hangen, omhelzen de lucht
proberen me aan te raken om de warmte die in mijn lichaam huist
te begrijpen, de kleur van mijn huid aan te nemen
Er wordt gefluisterd in de ritselingen, meisje
wat doet het meisje hier?
. Ik wist niet dat bomen paars zijn, maar nu begrijp ik het
Ik zie flats, geveltuintjes, kozijnen
Hier is nieuwe ruimte, nieuw licht
Iedere stronk, stengel, elke bloem,
ik zie je
In deze wereld zijn
er geen dieren die hun eigen leefomgeving
kapot maken, geen aanslagen in trams
Er zijn vaders die hun armen naar je uitstrekken
niet bang voor de lichamen van hun dochters
blaadjes als vingertoppen strelen de huid van hun kinderen
Ik dwaal verder het bos in,
de takken strelen me, mijn haar blijft hangen achter
kleine bladeren, ik voel hoe ik iets achterlaat
Mijn stappen worden gedempt door mos en varens
de armen dirigeren me naar het donkere hart
waar de oudste bomen staan
Het is hier helemaal stil, als ik omhoogkijk
zie ik geen lucht, een overkapping van boom
Dag mens, wij zijn data-bomen
Wij hebben al jouw updates
op sociale netwerken bijgehouden, een algoritme
gemaakt om verbindingen te voorspellen
Alle mensen leven met een schorpioen in hun hoofd
jij bent een schoolvoorbeeld
. Mag ik gaan liggen?
We luisteren al je gesprekken af en hebben
de woorden die je hebt gebruikt opgeslagen
in onze buiken
Geen foto’s maken
We kennen jou en weten wat je denkt
We zorgen ervoor dat er nooit
een zuivere gedachte meer kan ontstaan
Het is tijd om afscheid te nemen, meisje,
sta op
Volg dezelfde weg terug die je gekomen bent
