Een brug te ver
door Maurice Broere
–
–
In het boek zit een soort sticker met een QR-code. Als je die opent, krijg je een soort verantwoording. De eerste regels:
‘Deforce schreef dit gedicht oorspronkelijk in opdracht van de Brusselse Beursschouwburg, als deel van het on the go project, een reeks mixtapes en geluidswandelingen door de stad in lockdown. Het gedicht is vertaald naar het Frans, Engels en Brusseleir, en door Les Editions Deforce in eigen beheer uitgebracht als gelimiteerde audiocassette en stickerpack. Nu komt het gedicht voor het eerst op papier, met een extra vertaling naar het Arabisch.’
Als je het woord tussenbrug googelt krijg je stripjes plastic te zien die je kunt toepassen in koelkasten en bewaarbakjes. Dit lijkt niet de bedoeling van deze titel. Het woord is wel enigszins vreemd, want een brug ligt altijd tussen twee kanten, meestal tussen oevers. Tussenbrug lijkt een beetje dubbelop. Je zou nog kunnen pleiten voor een brug die tussen twee of meer andere ligt. Ik vermoed dat de dichter verbindingen met andere culturen of bevolkingsgroepen wil maken wat ook blijkt uit de vertalingen.
Deforce maakte ook deel uit van het deBuren’s Besmette Stad project, een hommage aan Paul van Ostaijen. De invloed daarvan is merkbaar bij een eerste kennismaking met deze bundel. Er is gebruikgemaakt van verschillende lettergroottes, soms één letter op een pagina. De samenhang is ver te zoeken. Het gedicht meandert alle kanten op. Associaties vliegen je om de oren. Soms denk je een draad te pakken te hebben en een regel verder ben je die weer kwijt.
Op grond van de documentatie moeten we Tussenbruggen als één geheel beschouwen. Dat maakt het moeilijk om een representatief fragment te kiezen, omdat je de kans loopt het een en ander uit zijn verband te rukken. Het hele gedicht zou buiten de kaders van Meander gaan. Daarom nu drie fragmenten die ik niet van commentaar zal voorzien, omdat ze voor zichzelf spreken.
al te vaak
verondersteld
dat het nieuw
moet zijn,
mijn collectie
oud nieuws
pleit voor
het omgekeerde.
–
Oud nieuws
bladert
sneller weg.
–
*
–
Het klopt
dat wie
een centimeter
op de arm
tatoeërt,
te pas
en te onpas
dingen meet.
–
*
–
Als taal verwart,
dan heeft ze op
z’n minst toch
dat gedaan.
Het laatste fragmentje spreekt voor zich! Tussenbruggen laat bij mij geen blijvende sporen na. Het sterkste punt is misschien de humor die onmiskenbaar aanwezig is, maar verder ben ik niet onder de indruk. Vernieuwend is het zeker niet. Paul van Ostaijen deed dit soort dingen veel aansprekender, klankrijker en honderd jaar eerder. Voor de in Nederlandstalige poëzie geïnteresseerde lezer is het een flinke prijs voor 64 schaars bedrukte bladzijden, een erg zuinig Hollands argument maar toch.
____
Alex Deforce (2024). Tussenbruggen. Uitgeverij PoëzieCentrum, 327 blz. € 21,00. ISBN 9789056551315
