Didi de Paris – Boks

Het incasseringsvermogen van een lezer

door Ivan Sacharov

Als er één plek is waar de hedendaagse poëzie bloeit, dan is het wel op de tong. Gedichten doen het goed on stage. Iemand vroeg mij eens hoe ik als dichter dacht dat het ging met de poëzie in Nederland. Getergd door de gebruikelijke onverschilligheid die mij in het zolderkamertje van mijn ivoren toren ten deel valt antwoordde ik toen natuurlijk klote. Maar dat was een vergissing: poëzie trekt massa’s mensen, hordes die komen kijken en luisteren naar wat rappers, rollers en transperformers te zeggen hebben.
Maar werkt zulke poëzie wel op papier? Wat in de praktijk werkt kan theoretisch immers nog helemaal fout zijn. Uitgeverij In de Knipscheer biedt ons een kans om dit te onderzoeken, met een mooi uitgevoerde nieuwe debuutbundel: Boks van Didi de Paris.
Boks is niet zomaar als naam gekozen. In navolging van de allereerste dichter-bokser Arthur Cravan krijgen we in deze bundel een dichter te zien die zowel lyrisch zijn blues kan zingen als een stampend podiumbeest kan zijn. Een kunstenaar die werkelijk alles gebruikt wat hij tegenkomt en voorbij raast aan trends en stromingen – aldus de flaptekst. Tijd voor een blik op het papieren podium:

Bovenstaand fragment geeft wel een aardig idee van wat deze dichter aan spraakonderhoudende middelen gebruikt. Op de beste plekken doet het een beetje denken aan de poëzie van Hans Verhagen, wiens humor toch wel wat verfijnder en minder flauw is. Afgezien van de vaak schreeuwerige typografie (altijd een zwaktebod) gaat het er bij Didi de Paris soms ook inhoudelijk tenenkrommend aan toe, zoals in het volgende fragment uit het lange gedicht Jack in de box :

De dichter heeft het over incasseringsvermogen en over het aanslaan van de juiste toon. Dit gedicht werkt misschien in de ring of op het toneel, maar hoeveel incasseringsvermogen denkt hij dat een lezer heeft? Rijmdwang levert hier nou niet bepaald de juiste toon op. (En da’s niet gelogen!) ‘Boksen brengt mensen nader tot elkaar’, schrijft hij verderop nog in de beste regel van hetzelfde gedicht. Een tamelijk ironisch op te vatten uitspraak in deze context. Gelukkig staan er ook andere gedichten in Boks :

Een gek geval, bijna aan het eind van de bundel. Heeft hij het dan toch voor elkaar gebokst? Vooral die ene regel: dat wij ons alleen in clichés kunnen uitleven, en dat dat drama is… zou best eens waar kunnen zijn! De rest van het gedicht zet me ook aan het denken. Liefde als een ‘ferme stoot’ heeft een duidelijke seksuele connotatie. Maar ‘uppercut’: is dat geen boksterm voor een kinstoot? Twee vliegen in één klap.
Vermenigvuldigingsdans had misschien ook als vermenigvuldigingskans geschreven kunnen worden, maar vooruit, ik neem de minder overtuigende episodes voor lief in dit gedicht, omdat de tweede helft ervan zo aardig is. Dat ‘simpel spel uit de hel’ waarvoor de dichter verderop zijn ziel aan de kapstok laat hangen doet zelfs een beetje aan Faust denken. Kan het lichaam de liefde (als lust) enkel bedrijven door de ziel compleet weg te cijferen? Wie weet. En misschien is daar inderdaad een ‘uppercut’ voor nodig: een tijdelijk uitschakelen van ons verstand, een ‘snee’ in het mentale proces, die lichaam en ziel van elkaar scheidt, zodat de een – in zijn hogere sferen hangend – de ander niet hindert, terwijl die zich – beneden natuurlijk – uitleeft in het duivels ritueel der lusten (en in clichés): liefde mogelijk gemaakt door een ‘uppercut’!
Toegegeven: deze interpretatie klinkt haast als occulte flauwekul, en de dichter hoeft het zelfs helemaal niet zo bedoeld te hebben. Maar laten we niet vergeten dat de wegen van een gedicht in het hoofd van een lezer ondoorgrondelijk blijven…

****
Didi de Paris (Leuven, 1957), dichter, auteur, performer, schreef o.a. romans en verhalenbundels, waaronder Maladie d’Amour, Hors d’OEuvre en Voyeur.