Recensies

Hans Groenewegen vraagt zich in blijven & verreizen af of hij soms ‘te veel van zijn ziekte of van mijzelf’ laat zien. Dat is niet zo. Hij biedt ons een goed beeld van wat een taalvaardig mens aangevreten door de dood als dichter doormaakt. Hoe de taal hem een wapen in handen geeft zich niet alleen te uiten over zijn aangetaste en bedreigde leven, maar ook de ruimte biedt om de vrijheid te vinden buiten de taal om, zich te verlossen uit het beperkend kader van ons denken en voelen.

Lies Van Gasse is een trage, maar succesvolle hypnotiseur. Wenteling lokt je een aangename wereld binnen die met herkenbare beelden wordt opgebouwd, maar tegelijkertijd klopt er iets niet aan de beelden. Ze tornen aan de herkenbaarheid die ze lijken te willen overdragen. Het is geen moment rustig of zelfs aangenaam in deze bundel. Een stilstaande draaikolk.

Dat is waar het werk van de Roemeense dichteres Doina Ioanid over gaat: poëzie als een vorm van zingeving aan de vernietiging die doorlopend plaatsvindt. Hoe peur je uit de ogenschijnlijke zinloosheid van je bestaan die vonken die je in staat stellen om door te gaan, om lief te hebben, om alleen te kunnen zijn.

Er staan echt fijne gedichten in de bundel Zover van Froukje van der Ploeg. Met verrassingen, vraagtekens en meerduidige zinnen. Een andere volgorde zou de bundel deugd hebben gedaan. Of een strengere selectie.

Im Zeitspalt van Ernst Meister (1921-1979) werd door Ivo Kievenaar vertaald als In tijdskloof. Meisters gedichten moet je doorgronden. Ze simpel begrijpen is een onmogelijkheid.

Miriam Van hee is een dichter van de subtiele beschrijving van veranderingen. Hoe vaker je haar gedichten leest, hoe meer ze prijsgeven. Ze zijn van een ongewone eenvoud en ongedwongen echtheid. Er moet hard aan deze poëzie zijn gewerkt. Je treedt in haar nieuwste bundel Ook daar valt het licht een wereld van het ‘sur place’ binnen: waarnemen, over-, door- en inzien. Of je nu in het heden rondwaart, in het verleden of de droom rondkijkt, al die waarnemingen gaan gepaard met een grote intensiteit, overigens zonder enige krampachtigheid, min of meer bij geval in beeld gekomen, maar ze zetten het denken, gewaarworden en voelen van de ik wel sterk in beweging.

Voor Karel ten Haaf maakt het in van de straat geen verschil of hij iets uit de krant haalt, uit een dichtbundel, van het internet, of uit periodieken. Eigenlijk is hij verslaggever van zijn bij elkaar gesprokkelde privédomein. Het intrigerende van het boek van Ten Haaf is, dat zin en onzin elkaar niet alleen afwisselen, maar ook versterken. De vrijheid die wij beleven is meestal geen erg hoogstaande: we zoeken vooral plezier en genot om het leven te veraangenamen. Dat is wat Ten Haaf met zijn bundel ook probeert.

_____ Bezweringen van Willem van Toorn zou je kunnen typeren als een ouderdomsbundel. Wie 77 is ontsnapt niet aan confrontaties met de dood van al degenen die je overleeft en zal bovendien voor wat het eigen leven betreft bereid zijn de dood meer en meer in zijn schuilhoeken te gaan opzoeken. Van Toorn doet er in een prachtige bundel op een uiterst vitale manier verslag van en weet daarbij op een bewonderenswaardige manier het expliciet persoonlijke zo te presenteren, dat de lezer zich nooit een indringer voelt; hij mag ervoor kiezen betrokkene te zijn.

De zon in de pan is een mantra, maar één die niet zonder gevolgen kan blijven. Wie dit tweelinggedicht een paar keer achter elkaar leest, ontdekt bijna onbewust ‘wat verandert / als er niets verandert’. Ook ronddraaien brengt verandering teweeg, dat wisten de derwisjen al. F. van Dixhoorn heeft er een poëtische variant van gevonden. In dit wonderlijke gedicht kun je ronddraaien tot je scheelziet.