AJENO
y él lo sabe. Y él oye ese tañido
corto y duro del cuerpo, su cascada
canción, siempre sonando a lejanía.
Cierra su puerta y queda bien cerrada;
sale y, por un momento, sus rodillas
se le van hacia el suelo. Pero el alba,
con peligrosa generosidad,
le refresca y le yergue. Está muy clara
su calle, y la pasea con pie oscuro,
y cojea en seguida porque anda
sólo con su fatiga. Y dice aire:
palabras muertas con su boca viva.
Prisionero por no querer, abraza
su propia soledad. Y está seguro,
más seguro que nadie porque nada
poseerá; y él bien sabe que nunca
vivirá aquí, en la tierra. A quien no ama,
¿cómo podemos conocer o cómo
perdonar? Día largo y aún más larga
la noche. Mentirá al sacar la llave.
Entrará. Y nunca habitará su casa.
Uit: Alianza y condena (1965)
Beluister hier het gedicht
*
VREEMD
Voor hem die niet liefheeft wordt de dag lang
en hij weet dat. Hij hoort dit korte en harde
klokgelui van het lichaam, zijn gebroken
melodie die altijd naar verte klinkt.
Hij sluit zijn deur en ze blijft goed gesloten;
hij gaat buiten, en even knikken zijn
knieën naar de grond. Maar de dageraad
verfrist hem en richt hem op met geduchte
grootmoedigheid. Erg helder is zijn straat,
en met donkere stap doorloopt hij haar
en strompelt dan meteen omdat hij slechts
met zijn vermoeidheid loopt. En hij spreekt lucht:
dode woorden met zijn levende mond.
Gevangene door liefdesnood, omarmt hij
de eigen eenzaamheid. En veilig is hij,
veiliger dan wie ook omdat hij niets
bezit: en hij beseft goed dat hij nooit
hier, op aarde, zal wonen. Die niet liefheeft,
hoe kunnen wij hem kennen of vergeven?
Lang is de dag en langer nog de nacht.
Hij zal liegen als hij de sleutel neemt.
Naar binnen gaan. En nooit zijn huis bewonen.
VIENTO DE PRIMAVERA
tanta resurrección, y busca abrigo
ante este viento que ya templa y trae
olor, y nueva intimidad. Ya cuanto
fue hambre, ahora es sustento. Y se aligera
la vida, y un destello generoso
vibra por nuestras calles. Pero sigue
turbia nuestra retina, y la saliva
seca, y los pies van a la desbandada,
como siempre. Y entonces,
esta presión fogosa que nos trae
el cuerpo aún frágil de la primavera,
ronda en torno al invierno
de nuestro corazón, buscando un sitio
por donde entrar en él. Y aquí, a la vuelta
de la esquina, al acecho,
en feraz merodeo,
nos ventea la ropa,
nos orea el trabajo,
barre la casa, engrasa nuestras puertas
duras de oscura cerrazón, las abre
a no sé qué hospitalidad hermosa
y nos desborda y, aunque
nunca nos demos cuenta
de tanta juventud, de lleno en lleno
nos arrasa. Sí, a poco
del sol salido, un viento ya gustoso,
sereno de simiente, sopló en torno
de nuestra sequedad, de la injusticia
de nuestros años, alentó para algo
más hermoso que tanta
desconfianza y tanto desaliento,
más gallardo que nuestro
miedo a su honda rebelión, a su alta
resurrección. Y ahora
yo, que perdí mi libertad por todo,
quiero oír cómo el pobre
ruido de nuestro pulso se va a rastras
tras el cálido son de esta alianza
y ambos hacen la música
arrolladora, sin compás, a sordas,
por la que se llegará algún día,
quizá en medio de enero, en el que todos
sepamos el por qué del nombre: "viento
de primavera".
Uit: Alianza y condena (1965)
*
LENTEWIND
Nog weerstaat het lichaam zoveel
opstanding niet en zoekt bescherming
tegen deze wind die de kou al wegneemt en geur
aanvoert en nieuwe vertrouwelijkheid. Al wat
honger was is nu levensonderhoud. En het leven
verzacht en een vrijgevige fonkeling
trilt in onze straten. Maar ons netvlies
blijft troebel en het droge speeksel,
en onze voeten gaan alle kanten op,
gelijk altijd. En dan,
die onstuimige druk die het nog
weke lichaam van de lente ons bezorgt,
zwerft rond de winter
van ons hart op zoek naar een plaats
langs waar hij naar binnen kan. En hier,
bij het ophanden zijn, op de loer,
bij vruchtbaar rondsnuffelen,
lucht hij onze kleren
waait door ons werk,
veegt het huis, smeert onze deuren
die hard waren van kortzichtigheid, doet ze open
voor ik weet niet welke mooie gastvrijheid
en overspoelt ons en, hoewel
wij ons nooit rekenschap geven
van zoveel jeugd, veegt ons
helemaal weg. Zeker, een al smaakvolle
wind, sereen van het zaaigoed,
waaide kort na zonsopgang rond
onze droogte, rond de onrechtvaardigheid
van onze jaren, moedigde aan tot
iets mooiers dan zoveel
wantrouwen en zoveel moedeloosheid,
veel eleganter dan onze
vrees voor zijn diepgaande verzet, zijn hoge
opstanding. En nu wil ík,
die mijn vrijheid voor alles verloor,
nu wil ik horen hoe het povere geluid
van onze pols zich voortsleept
achter de warme klank van dit verbond
en beide brengen zonder maat, heimelijk,
de overweldigende muziek voort,
waardoor ooit de dag dichterbij zal komen,
misschien midden in februari, waarop wij allen
het waarom zullen kennen van de naam
"lentewind".
ESPUMA
que es tan distinta a la de la ceniza.
Como quien mira una sonrisa, aquella
por la que da su vida y le es fatiga
y amparo, miro ahora la modesta
espuma. Es el momento bronco y bello
del uso, el roce, el acto de la entrega
creándola. El dolor encarcelado
del mar, se salva en fibra tan ligera;
bajo la quilla, frente al dique, donde
existe amor surcado, como en tierra
la flor, nace la espuma. Y es en ella
donde rompe la muerte, en su madeja
donde el mar cobra ser, como en la cima
de su pasión el hombre es hombre, fuera
de otros negocios: en su leche viva.
A este pretil, brocal de la materia
que es manantial, no desembocadura,
me asomo ahora, cuando la marea
sube, y allí naufrago, allí me ahogo
muy silenciosamente, con entera
aceptación, ileso, renovado
en las espumas imperecederas.
*
SCHUIM
Ik kijk naar schuim, zijn teergevoeligheid
die zo verschillend is van die van as.
Zoals iemand een glimlach bekijkt, degene
waarvoor hij zijn leven geeft en die moeheid
is en steun voor hem, bekijk ik nu het nederige
schuim. Dit is het rauwe en mooie moment
van gebruik, de aanraking, de daad van overgave
door het te scheppen. Het gekerkerde leed
van de zee komt vrij in zo lichte vezel;
onder de kiel, tegenover de dijk, waar
doorkliefde liefde bestaat zoals op aarde
de bloem, ontstaat het schuim. In haar is het
dat de dood doorbreekt, in haar kluwen is het
dat de zee leven haalt zoals de mens
op de top van zijn hartstocht mens is, ver van
andere bezigheden: in zijn levend geil.
Aan deze borstwering, mondstuk van de materie
dat bron is, geen monding,
vertoon ik me nu, als de vloed
stijgt, en daar lijd ik schipbreuk, daar verdrink ik
heel stilletjes, met volledige
instemming, ongedeerd, hernieuwd
in onvergankelijke lagen schuim.
EL BAILE DE ÁGUEDAS
y hacéis muy bien. ¡Si hasta ahora
no hice más que pisaros, si hasta ahora
no moví al aire vuestro estos pies cojos!
Tú siempre tan bailón, corazón mío.
¡Métete en fiesta; pronto,
antes de que te quedes sin pareja!
¡Hoy no hay escuela! ¡Al río,
a lavarse primero,
que hay que estar limpios cuando llegue la hora!
Ya están ahí, ya vienen
por el raíl con sol de la esperanza
hombres de todo el mundo! Ya se ponen
a dar fe de su empleo de alegría.
¿Quién no esperó la fiesta?
¿Quién los días del año
no los pasó guardando bien la ropa,
para el día de hoy? Y ya ha llegado.
Cuánto manteo, cuánta media blanca,
cuánto refajo de lanilla, cuánto
corto calzón. ¡Bien a lo vivo, como
esa moza se pone su pañuelo,
poned el alma así, bien a lo vivo!
Echo de menos ahora
aquellos tiempos en los que a sus fiestas
se unía el hombre como el suero al queso.
Entonces sí que daban
su vida al sol, su aliento al aire, entonces
sí que eran encarnados en la tierra.
Para qué recordar. Estoy en medio
de la fiesta y ya casi
cuaja la noche pronta de febrero.
Y aún sin bailar: yo solo.
¡Venid, bailad conmigo, que ya puedo
arrimar la cintura bien, que puedo
mover los pasos a vuestro aire hermoso!
¡Águedas, aguedicas,
decidles que me dejen
bailar con ellos, que yo soy del pueblo,
soy un vecino más, decid a todos
que he esperado este día
toda la vida! Oídlo.
Óyeme tú, que ahora
pasas al lado mío y un momento,
sin darte cuenta, miras a lo alto
y a tu corazón baja
el baile eterno de Águedas del mundo,
óyeme tú, que sabes
que se acaba la fiesta y no la puedes
guardar en casa como un limpio apero,
y se te va, y ya nunca…
tú, que pisas la tierra
y aprietas tu pareja, y bailas, bailas.
Uit: Conjuros (1958)
*
HET DANSFEEST VAN ÁGUEDAS
Ik zie dat jullie met mij niet willen dansen
en daar doen jullie goed aan. Deed ik tot nu toe immers
niet anders dan op je voeten trappen, bewoog ik immers
tot nu toe in jullie lucht deze manke voeten niet!
Jij altijd zo danslustig, mijn hartje.
Maak jullie klaar voor het feest, gauw,
voor je zonder partner blijft!
Geen school vandaag! Naar de rivier,
om het eerst zich wassen
want je moet netjes zijn als de tijd daar is!
Daar zijn ze al, ze komen
langs het spoor met de zon der hoop
mensen uit de hele wereld! Ze maken zich al klaar
om getuigenis af te leggen van hun vreugdebaantje
Wie keek niet uit naar het feest?
Wie bracht de dagen van het jaar
niet door met goed op zijn kleren te passen
voor de dag van vandaag? En nu is hij gekomen.
Wat een rokken, wat een witte kousen,
wat een onderrokken van dunne witte wol, wat een
korte broeken. Heel energiek, zoals
deze meid haar halsdoek omdoet,
sla je ziel zo om, heel energiek.
Nu mis ik die tijden
toen de man bij de feesten hoorde
gelijk de wrongel bij de kaas.
Toen gaven ze wél hun leven
voor de zon, hun adem voor de lucht, toen
waren ze wél vlees geworden op aarde.
Waartoe zich herinneren. Ik ben midden
in het feest en de vroege nacht
van februari stremt bijna.
En nog steeds zonder te dansen: ik alleen.
Komt, danst met mij, want ik kan de band al
goed vastbinden, ik kan
mijn passen bewegen naar jullie heerlijke lucht!
Águedas, aguedicas,
zeg hun dat ze me laten
dansen met hen, dat ik tot het volk behoor,
ik ben een buurman meer, zeg aan allen
dat ik op deze dag heb gewacht
mijn leven lang! Hoor hem.
Luister jij naar mij, die nu
naast mij voorbijkomt en een ogenblik,
zonder je rekenschap te geven, omhoog kijkt
en naar je hart daalt
het eeuwige dansfeest van het wereld-Águedas,
luister naar mij, jij die weet
dat het feest ten einde loopt en dat je het niet
in huis kan houden gelijk een schoon werktuig,
maar dat het je ontgaat, en nooit meer…
Jij, die op de grond trapt
en je partner omklemt, en danst, danst.
SALVACIÓN DEL PELIGRO
con su costumbre y con su armonía,
con sol madurador,
con el toque sin calma de mi pulso,
cuando el aire entra a fondo
en la ansiedad del tacto de mis manos
que tocan sin recelo,
con la alegría del conocimiento,
esta pared sin grietas,
y la puerta maligna, rezumando,
nunca cerrada,
cuando se va la juventud, y con ella la luz,
salvan mi deuda.
Salva mi amor este metal fundido,
este lino que siempre se devana
con agua miel,
y el cerro con palomas,
y la felicidad del cielo,
y la delicadeza de esta lluvia,
y la música del
cauce arenoso del arroyo seco,
y el tomillo rastrero en tierra ocre,
la sombra de la roca a mediodía,
la escayola, el cemento,
el zinc, el níquel,
la calidad del hierro, convertido, afinado
en acero,
los pliegues de la astucia, las avispas del odio,
los peldaños de la desconfianza,
y tu pelo tan dulce,
tu tobillo tan fino y tan bravío,
y el frunce del vestido,
y tu carne cobarde…
Peligrosa la huella, la promesa
entre el ofrecimiento de las cosas
y el de la vida.
Miserable el momento si no es canto.
Uit: El vuelo de la celebración (1976)
*
REDDING UIT HET GEVAAR
Deze belichting van de materie,
met haar gewoonte en haar harmonie,
met aanrijpende zon,
met de slag zonder rust van mijn pols,
wanneer de lucht binnendringt
in de angst van het gevoel van mijn handen
die zonder argwaan tasten,
met de vreugde van het kennen,
die wand zonder barsten,
en de boosaardige deur, die altijd doorlaat,
nooit gesloten,
wanneer de jeugd voorbijgaat en met haar het licht,
redden mijn schuld.
Mijn liefde redt dit gesmolten metaal,
dit linnen dat je altijd oprolt
met honingwater,
en de heuvel met duiven,
en de gelukzaligheid van de hemel,
en de broosheid van deze regen,
en de muziek van de
zanderige bedding van de droge beek,
en de kruipende tijm op okerkleurige grond,
de schaduw van de rots tussen de middag,
het gips, het cement,
het zink, het nikkel,
de kwaliteit van het ijzer, omgezet, gezuiverd
tot staal,
de plooien van de listigheid, de wespen van de haat,
de treden van het wantrouwen,
en je zo zachte haar,
je zo slanke en zo wilde enkel,
en de frons van het kleed,
en je bangige huid…
Gevaarlijk het spoor, de belofte
tussen het aanbod van de dingen
en dat van het leven.
Armzalig is het ogenblik als het niet zingt.
SIN ADIÓS
que en mi tierra nativa, cautiva, a la que siempre
cantaré,
a la orilla del temple de sus ríos,
con su inocencia y su clarividencia,
con esa compañía que estremece,
viendo caer la verdadera lágrima
del cielo
cuando la noche es larga
y el alba es clara.
Nunca sé por qué siento
compañero a mi cuerpo, que es augurio y refugio.
Y ahora, frente al mar,
qué urdimbre la del trigo,
la del oleaje,
qué hilatura, qué plena cosecha
encajan, sueldan, curvan
mi amor.
El movimiento curvo de las olas,
por la mañana ,
tan distinto al nocturno,
tan semejante al de los sembrados,
se va entrando en
el rumor misterioso de tu cuerpo,
hoy que hay mareas vivas
y el amor está gris perla, casi mate,
como el color del álamo en octubre.
El soñar es sencillo, pero no el contemplar.
Y ahora, al amanecer, cuando conviene
saber y obrar,
cómo suena contigo esta desnuda costa.
Cuando el amor y el mar
son una sola marejada, sin que el viento nordeste
pueda romper este recogimiento,
esta semilla sobrecogedora,
esta tierra, este agua
aquí, en el puerto,
donde ya no hay adiós, sino ancla pura.
Uit: Casi una leyenda (1991)
*
ZONDER VAARWEL
Hoe verschillend is de liefde bij de zee
van die in mijn geboorteland, het boeiende, dat ik altijd
zal bezingen,
dicht bij het karakter van zijn stromen,
met zijn onschuld en zijn helderziendheid,
met dat gezelschap dat doet huiveren
bij het zien vallen van de echte traan
van de hemel
wanneer de nacht lang is
en de dageraad klaar.
Nooit weet ik waarom ik mijn lichaam
partner voel, want het is voorteken en toevluchtsoord.
En nu, tegenover de zee,
wat een kettingdraad is die van de tarwe,
die van de golfslag,
wat voor een spinnerij, wat voor volle oogst
voegen ze toe, doen ze samensmelten, buigen ze
mijn liefste.
De buigbeweging van de golven,
‘s morgens
zo verschillend van de avondlijke,
zo gelijkend op die van de zaailanden,
gaat binnendringen in
het geheimzinnige rumoer van je lichaam,
vandaag, nu er springvloeden zijn
en de liefde parelgrijs is, bijna glansloos,
zoals de kleur van populieren in oktober.
Het dromen is eenvoudig maar het beschouwen niet.
En nu, in de vroege morgen, nu het past
om te weten en te doen,
hoe klinkt deze naakte kust met je mee.
Wanneer de liefde en de zee
eenzelfde deining zijn, zonder dat de noordoostenwind
die ingetogenheid kan verbreken,
dit indrukwekkende zaad,
dit land, dit water,
hier in de haven,
waar geen vaarwel meer bestaat maar louter anker.
Claudio Rodríguez
Vertaling gedichten: Fa Claes