door Jan Loogman
Kort geleden benoemde de gemeente Haarlem een nieuwe stadsdichter: Darryl Danchelo Osenga, alias Insayno. Ik las het persbericht en was onder de indruk: ‘De liefde voor taal en voor de stad Haarlem spatten van zijn gedichten af. Osenga geeft een maatschappelijke invulling aan zijn dichterschap en beziet de stad vanuit een relatief nieuw perspectief. De (benoemings-) commissie is ervan overtuigd dat hij Haarlem – héél Haarlem – poëtisch op de kaart zal zetten.’ Ja, die overtuiging kon ik me voorstellen. Liefde voor de taal die van gedichten afspat! Wie dat voor elkaar krijgt, zet met gemak een middelgrote stad als Haarlem op de poëtische kaart! En dan hield hij ook nog eens van de stad zelf. Een godsgeschenk, deze stadsdichter.
Maar het is altijd goed om kritisch te blijven. Daarom probeerde ik na te gaan waarom het gemeentebestuur van Haarlem uit vijftig kandidaten juist Insayno als stadsdichter had gekozen. Ik beluisterde het gedicht ‘Zusje van de hoofdstad’ waarmee Insayno de benoeming had behaald. Ik hoorde het Patronaat (het plaatselijk vermaard muziekpodium), de Haarlemse hofjes en Laurens Janszoon Coster voorbijkomen in een handige opsomming van Haarlemse plekken en personen. Aan het slot van deze ode aan Haarlem klonken deze regels: ‘Na ontsnapping van de drukte was zij juist degene/ die de rust weer in mijn hoofd bracht.’ Even twijfelde ik: ‘ontsnapping van de drukte’? Sprak hier een man die van taal hield? Ik besloot tot verder onderzoek en ging op Instagram. ‘Als we Russische roulette blijven spelen / met zes kogels in de kamer / zit er geen schot in de zaak…’ riep Insayno en uit de speakers van mijn laptop klonken bewonderende publieksgeluiden. Vanwege de woordspeling in de laatste regel, vermoedde ik. Zelf was ik iets daarvoor blijven steken: Russische roulette met zes kogels? Dit leek me geen kansspel meer, integendeel een zeker schot, maar ach, wat wist ik van revolvers? Als deze man een paar jaar stadsdichter mocht zijn, kwamen bovendien de precieze beelden in de loop van de tijd vanzelf wel. Ik gaf Instagram nogmaals een duwtje. Nu stond Insayno voor een groep jongeren, het leken mij leerlingen van een middelbare school. ‘Sky is the limit /Daarom bouwen ze nu wolkenkrabbers.’ Leuk, opnieuw een woordspeling. Een dichter die daarvan houdt, ik zag het zitten deze benoeming in Haarlem. Heel eigentijds was de wolkenkrabberswoordspeling niet, maar wat niet is, kan komen. Dacht ik.
–
Zag ik de ontwikkelingsmogelijkheden van de nieuwe stadsdichter te zonnig in? Intussen is duidelijk dat Insanyo als Haarlems stadsdichter geen werk zal hoeven afleveren. Zijn benoeming leidde wel tot hard werken bij de gemeentelijke persberichtenmakers. Een dag na de ronkende aankondiging van zijn benoeming volgde een nieuw bericht. Insayno’s benoeming had tot reacties geleid. Deze gingen over Insayno’s veroordeling vanwege opruiing in de Haagse Schilderswijk bij de rellen na de dood van Mitch Henriquez in 2015, en ook over een rap uit 2012 waarin Insayno een vergelijking had getrokken tussen de Holocaust en de slavernij. ‘De Holocaust is slechts een cover-up voor domme schapen… Mensen vergassen, snap ik, dat is ook zielig, maar je moet je voor de grap eens verdiepen in marteltechnieken,’ citeerde Het Parool enkele regels uit Zwarte Bladzijde. De reacties hadden tot een gesprek geleid tussen Insayno en de Haarlemse burgemeester. ‘Voor de gemeente Haarlem is iedere bagatellisering van de Holocaust onaanvaardbaar,’ schreef de gemeente in het persbericht na dit gesprek. ‘In een gesprek met de stadsdichter hebben burgemeester Wienen en wethouder Meijs uitgebreid gesproken over zijn activistische verleden. In dat gesprek is het vertrouwen gegroeid dat Darryl Danchelo Osenga een tweede kans verdient. Insayno heeft publiekelijk zijn excuses aangeboden en afstand genomen van de eerdere teksten.’ Kijk, dacht ik, ook de burgemeester en zijn wethouder zien ontwikkelingsmogelijkheden.
Een dag later kwam er alweer een persbericht. Het gemeentebestuur was om. ‘Nadat de benoeming gepubliceerd is, kwamen nieuwe citaten van Darryl Danchelo Osenga naar voren die haaks staan op waarden waar de gemeente Haarlem voor staat. De discussie rond zijn persoon en zijn standpunten maken volgens het college een geloofwaardige invulling van het stadsdichterschap onmogelijk…’
Liefde voor de taal, liefde voor Haarlem, een relatief nieuw perspectief, het was bij elkaar genoeg om Insayno tot stadsdichter van Haarlem te benoemen. Heel even leek het erop dat het ook voldoende was om hem te handhaven, ‘een tweede kans te geven’. Al gauw bleek dat toch niet zo te zijn. Het college van B&W besloot de benoeming in te trekken en Insanyo ‘was geraakt maar toonde begrip voor het besluit.‘ Had dat nu van twee kanten niet anders gekund? Een man die de Holocaust kwalificeert als een cover up voor domme schapen, behoort in geen stad in Nederland stadsdichter te worden, maar hoe zit het met de tweede kans voor de man die afstand heeft genomen van zijn woorden? Eerst zien, dan geloven zou mijn vader zaliger zeggen, maar had de gemeente Haarlem Insanyo niet een kans kunnen geven? En had Insanyo van zijn kant niet kunnen aanbieden met een rap te komen over zijn benoeming, de beletsels daarvoor, het afblazen ervan, zijn afstand nemen van zijn eerdere uitlatingen? Het zou een uitgelezen mogelijkheid geweest zijn Haarlem poëtisch op de kaart te zetten. Maar ach, ik ga te ver. De burgemeester van Haarlem en Insanyo met hem konden geen nieuw perspectief aan, hoe relatief ook.
afbeelding Haarlem, Russische roulette: Pixabay
afbeelding Insanyo: Twitter
