door Karel Wasch
–
In de literatuur zijn vaak harde gevechten uitgevochten. De uitgever Geert van Oorschot gooide W.F. Hermans eens bijna over het balkon, toen deze weer over geld zanikte. Rimbaud en Verlaine kregen in Brussel in 1893 ruzie in een hotel, Verlaine schiet twee kogels af op Rimbaud, die het incident overleeft. Brendan Behan (1923-1963), de Ierse bard, sloeg er ook flink op als hij weer eens te diep in het glaasje had gekeken of kwam met twee blauwe ogen thuis en wist niet meer hoe dat gekomen was. Gerrit Achterberg (1905- 1962), de begenadigde dichter, vermoordde zijn hospita en randde daarna haar dochter aan. Hij werd lang in psychiatrische inrichtingen beschermd tegen zichzelf. A. den Doolaard (1901-1994) trok door de Balkan voor de oorlog met zijn beeldschone Daisy en bewapend met een pistool. Toen hij ontdekte dat zij ontrouw had gepleegd schoot hij twee mannen dood. De moord kwam vele jaren later pas uit.
Ook schrijver Richard Klinkhamer (1937-2016) had een moord op zijn geweten. Hij begroef zijn vrouw nadat hij haar om het leven had gebracht. Gewetenswroeging bracht hem later tot een bekentenis en hij stierf eenzaam en aan de drank in Amsterdam op een vieze zolderkamer.
Zelfmoorden
Stoffige zolderkamertjes genoeg in De laatste deur, waarin beschreven wordt door Jeroen Brouwers, hoe een hele trits Vlaamse en Nederlandse schrijvers een eind aan hun leven maakte. Een trieste parade van depressieven trekt voorbij o.a. Jotie ’t Hooft, Joost Zwagerman, Jan Emiel Daele, Anil Ramdas, Nanne Tepper, Adriaan Venema en Jan Arends. De lijst is nog langer en inmiddels is het boek uitgebreid met meer zelfmoorden. Daar moet je maar zin in hebben in tijden van Corona, nietwaar?
Vera
Niet zo bekend is wat de geschiedenis is ingegaan als: Het schietincident bij Mojoda.
de bungalow, foto Hall Anderson
Dylan Thomas (1914-1953), een van de hoofdrolspelers in dit verhaal, werd vooral bekend door zijn gedichten en het stemmenspel Onder het Melkwoud. Maar zover was het nog niet, toen hij bevriend was met Vera Philips, een meisje met grote talenten. Zij was familie van Dylan. De moeder van de dichter heette Williams van haar meisjesnaam en de Philipsen en Williams waren aangetrouwde familie. Ze zat op dezelfde lagere school als Dylan, ze liepen in Swansea, Zuid –Wales, door het park grenzend aan Dylans ouderlijk huis. Later kwamen ze vaak in het Kardamoh Cafe (het bestaat nog steeds). Toen ze allebei naar Londen verhuisden en twee straten van elkaar woonden, vlak voor de oorlog, studeerde Vera binnenhuisarchitectuur. Dylan had Caitlin Macnamara ontmoet in the Wheatsheaf, een pub die er ook nog altijd is, maar ‘onherstelbaar verbeterd’ zoals Van Oorschot zou zeggen. Dylan trouwde met Caitlin, terwijl het echtpaar geen cent bezat en de ouders van Dylan ertegen waren. Ze logeerden vaak bij familie of bij kennissen. ‘Money was kind of slow’.
–
Vera Philips, foto Mitch Ryder
Dylan en Caitlin, foto John Steawardie
–
Killick
Intussen had Vera op haar beurt kennis gemaakt met de commando William Killick, een wat sombere, maar stoere figuur. Het huwelijk tussen het tweetal werd ingezegend in New Quay in 1943 en Dylan was getuige, hoewel hij natuurlijk te laat arriveerde. Caitlin en Dylan hadden Londen achter zich gelaten omdat het regelmatig werd beschoten door Duitse vliegtuigen en gebombardeerd. Ze bewoonden een tochtige bungalow, Mojoda geheten, eveneens in New Quay. Ze hadden twee kinderen in die tijd. Het uitzicht op zee was schitterend en er hoorde bij de bungalow een privéstrandje. Dylan vertelde aan iedereen dat hij had gevochten bij de Royal Air Force en in een Spitfire had gevlogen. In werkelijkheid was hij afgekeurd en had de verhalen over vliegen van vriend Richard Burton gehoord. Maar beter goed gejat dan saai zelf meegemaakt.
William Killick werd als commando met 22 kameraden gedropt door een Dakota boven Griekenland. Zijn opdracht was om zoveel mogelijk te saboteren en contact te leggen met de partizanen. Aanvankelijk lukte dat goed, maar SS-keurtroepen kwamen hem op het spoor en wilde achtervolgingen volgden bij een temperatuur van minus 20 graden. Omsingeld op een heuveltop wisten Killick en Chapman te ontsnappen maar een aantal collega’s vonden de dood. Uiteindelijk werden Killick en Chapman in de nacht door een vliegtuigje opgepikt-ze hadden hun zender nog- en naar Cairo gevlogen. Hier hoorde William, nu maanden van huis- dat er een baby, Rachel, was geboren in zijn afwezigheid.
William Killick, foto John Steawardie
Stengun
Killick werd in het burgerlijke en behoudende New Quay als een held binnengehaald, terwijl men Dylan, Caitlin en nu ook Vera verdacht van een ménage à trois in de afwezigheid van de oorlogsheld. Hoewel Vera dichtbij de bungalow woonde was er weinig reden voor dit gerucht, maar het drietal bezocht vaak The Black Lion in New Quay, terwijl Dylans moeder dan op de kinderen paste. En de plaatselijke bevolking hield niet van bohemiens. Caitlin droeg zigeunerrokken, liep op blote voeten en dronk grote glazen bier en brandy.
Dylan werkte hard aan filmscripts van het Ministerie van Propaganda, ook produceerde hij mooie gedichten in die tijd.
Na de terugkeer van William, maart 1945, was Dylan in The Black Lion met Vera, Caitlin en Fanya Fisher, een joodse vrouw van Russische herkomst, tevens lid van de Communistische Partij. Killick had zich in een andere pub al ingedronken, stommelde naar binnen en begon antisemitische opmerkingen tegen Fanya te maken. Dylan pikte dat niet, maar werd door Killick tegen de grond geslagen. Vera probeerde haar ontspoorde echtgenoot tot reden te brengen, maar tevergeefs. Andere mannen hielden hem tegen. Killick verdween in de schemering nadat hij geschreeuwd had: ‘Ik krijg jullie nog wel!’
Het gezelschap ging, geschrokken, naar de Mojoda bungalow. Ze dronken nog een paar glazen terwijl de kinderen lagen te slapen. Plotseling werd de voordeur opengetrapt en verscheen een verwilderde William Killick met stengun en handgranaat in de deuropening. ‘Jullie gaan er allemaal aan!’ schreeuwde hij. Dylan praatte dapper en rustig op Killick in en uiteindelijk schoot deze kogels in het plafond en blies de aftocht.
De ontknoping van het incident was even bizar als het gebeurde zelf. Nadat Killick was gearresteerd werd hij voorgeleid bij de plaatselijke rechtbank. En hij werd vrijgelaten, zou een oorlogstrauma hebben. In werkelijkheid was de rechter, zelf een ex-commando, partijdig. Onder gejuich verliet Killick het gerechtsgebouw. Dylan en Caitlin werden op boegeroep getrakteerd door de samengestroomde bevolking. Later verhuisde het echtpaar naar Laugharne. Vera werd in genade aangenomen door haar man.