Meander top drie uit De Gedichtenwedstrijd

Ieder jaar maken we een lijstje van onze eigen favorieten uit de top 100 van De Gedichtenwedstrijd. Dit jaar kozen Janine Jongsma, Alja Spaan en Sandra Roobaert, de keuze was breed en toch was de voorkeur snel bepaald.

(c) Alja Spaan

Janine Jongsma en het gedicht Familie van Eke Mannink, later omgedoopt tot Twee oevers.

“In dit gedicht blijf je in het ongewisse tot aan de laatste zin. Want waarom komt haar broer altijd anders terug naar huis? Dan blijkt dat de ik-figuur haar broer deelt met een vader die op de andere oever woont. Subtiel wordt hier beschreven hoe het gaat na een scheiding als een kind op twee adressen woont en op en neer pendelt. Knap hoe de dichter het huis van de ik-figuur als een warm onderkomen beschrijft in zachtgeel licht, waar ze niet rijk zijn, maar gelukkig. In tegenstelling tot het onderkomen van de welvarende vader, waar het licht felblauw is (koel) en dat modern is ingericht. En hoewel de ik-figuur bekend is met de inrichting ervan, blijkt dat zij daar niet heengaat. Het proces dat zich voltrekt in haar broer wanneer je op twee plekken tegelijkertijd moet wortelen, wordt ingenieus beschreven door de veranderende kleuren die de broer als kameleon aanneemt. Dit gedicht is beeldend, kaart aan, roept vragen op en nodigt uit tot herlezen.”

Alja Spaan en het gedicht 38 getuigen van Max Lerou.

“Hoewel ik niet de film ken die Lerou gebruikt als inspiratie, herken ik wel meteen het ‘dansen boven de rand’, de eenzaamheid van de stad nu de schreeuw haar verlaat, de dreigende en toch ook dansende opwinding, holle voetstappen en het beklemde gevoel dat achterblijft terwijl opnieuw de zon opkomt.
Als ik dan de titel google en lees dat het scenario gebaseerd is op de roman  Est-ce ainsi que les femmes meurent? (2009) van Didier Decoin gaat het over veel meer. Een brutale moord op een jonge vrouw, niemand die iets heeft gezien of gehoord, iedereen sliep op een man na die de hartverscheurende kreten wel heeft gehoord maar niets heeft gedaan. Het geweten dat opspeelt, kwelgeesten in de volgende nachten, onbeantwoorde vragen.
Getuige zijn maar geen getuigenis hebben. Aanwezig zijn maar tegelijk afwezig.
Het gedicht van Lerou is een gestold filmbeeld. Als woorden die beelden kunnen oproepen heeft de dichter zijn werk gedaan. Kunst is emotie.”

Max Lerou zegt over zichzelf het volgende:

Ik ben een winterdichter.
Bij mooi weer verblijf ik aan de zeereep.
Noem mij zomerhedonist.

De stad, de mensen en de zee.
Het zijn bronnen waaraan ik mij laaf.

De mensen merken wel eens op dat ik zo weinig over de liefde schrijf.
Het klinkt als een verwijt.
Ik vertel ze dan dat harde woorden ook van liefde kunnen zijn,
zoals gesteente soms zacht.

De stad brult meerstemmig.
Eenstemmig klinkt het.

De zee wacht.
De zee ruist.

Sandra Roobaert en het gedicht vergeten gezicht (1) van Elly Stolwijk.
“Voor mij is dit gedicht van Elly Stolwijk poëzie die ertoe doet. Zonder ook maar één hoogdravend woord iets belangwekkends neerzetten. Een maatschappelijk thema aanraken zonder dat het een schreeuwerig pamflet wordt. Niet proberen zich in de kijker te werken. Tegelijk erin slagen je als lezer middenin een heel lijfelijke realiteit te plaatsen. Het enige huis dat je nog hebt is je lichaam. Voor de rest is er falend geheugen, zintuiglijke indrukken, een omheining met eilandbewoners erachter en een zee, en seizoenen die moeten worden overleefd. Het gedicht heeft geen hoofdletters en de verzen lopen door, zonder ankerpunten, lijkt het. Alleen karige woorden met af en toe een langere zin ertussen en heel veel punten. Die laatste telkens afbrekingen, zoals ook de ervaring van de ik-figuur verbrokkeld is. ”
NB. De dikke zwarte punten zijn opzet van de dichter; in de top 100 bundel staan ze helaas niet afgedrukt.

Elly Stolwijk (1957) is beeldend kunstenaar en dichter. Gedichten van haar zijn opgenomen in tijdschriften en verzamelbundels. In februari 2020 verscheen het poëziedebuut  liefde de vluchtige holte  bij uitgeverij In de Knipscheer. Dit jaar volgt een tweede bundel.
Eind 2020 kwam  Return to Familiar Grounds  uit, een boek-met-CD van Michel Duijves in samenwerking met het Upperworld Underworld Ensemble (twee blazers, twee akkoordinstrumenten en een dichter). Elly schreef hiervoor zeven nieuwe gedichten. Na de première op 23 november 2020 zijn alle voorstellingen voorlopig afgelast vanwege Covid-19.
Volgende week (7 mei) staat ze opnieuw in Meander.

Daarbij een aquarel van Elly Stolwijk (14 bij 18 cm. ,2017).