door Inge Bak
–
Wat maakt een gedicht goed?
Een vraag die om de zoveel tijd door een deelnemer aan de poëziewedstrijd van Meander wordt gesteld. Goddank bestaat er geen waterdichte formule voor het schrijven van een goed gedicht. Een gedicht is immers geen invuloefening. Zoveel gedichten zoveel manieren van schrijven. Een haiku vraagt om iets anders dan een light verse of prozagedicht. Waarom trekt het ene gedicht een lezer uit het dagelijkse leven een eigen wereld binnen, terwijl bij een ander gedicht de woorden niet in beweging lijken te komen? Er zijn wel wat handvatten voor houvast tijdens het schrijven. Bij het jureren van de Rob de Vos – prijs neem ik onderstaande aandachtspunten mee bij het beoordelen.
Beeld ‒ In welke beelden brengt de dichter de inhoud over. Kan hij een staat van zijn beschrijven zonder het letterlijk te benoemen. Verbeeldt de dichter een ervaring die invoelbaar is. Roept het iets op dat raadselachtig blijft en daardoor fascineert.
Ruimte ‒ Krijgen regels de ruimte die ze nodig hebben, worden ze niet begraven onder een teveel aan ruis van hetzelfde, overbodige zijpaden of uitleg. Witregels hebben eveneens zeggingskracht. Kan het gedicht ademen of stikt het in een teveel?
De eerste en de laatste zin ‒ Opent een gedicht met een regel waarmee direct de aandacht wordt opgeëist en sluit het gedicht af met een regel die het onderwerp samenpakt, ondersteboven zet of juist alles open laat.
Vorm – Een gedicht kan naar boven getild worden door een goede voordracht maar werkt het ook op papier alleen? De vorm van notatie kan een gedicht maken of breken.
Aangeboren ingrediënt ‒ Je kunt dit taalgevoel, talent of een uniek stemgeluid noemen en het is denk ik de kern bij het willen schrijven van een goed gedicht, een gedicht waar niet al de bovenstaande aandachtspunten in voor hoeven te komen.
Inge Bak is schrijfster, dichteres en beeldend kunstenaar. Ze heeft voor Meander gerecenseerd, zat in de jury voor de Rob de Vos-prijs 2021 en leverde als thema een kunstwerk aan.
Vaas en vissen (c) Inge Bak