Van lichtmatroos Peter Holvoet-Hanssen
door Marc Bruynseraede
–
–
Hij noemt zichzelf een ‘woordenjutter’, maar na een carrière van een dertigtal jaren dichten en een tiental bundels bij elkaar schrijven, was het tijd om Libretto te laten verschijnen, een bundeling van een 65-tal Lied- en Muziekdoosgedichten, gesprokkeld uit zijn bundels die verschenen van 1998 tot en met 2020.
In de poëzie der Lage Landen is Peter Holvoet-Hanssen een kleurrijke figuur; geen performer maar een troubadour, voortdurend op verkenning buiten de territoriale wateren als een tritonist. Triton, in de Griekse mythologie, is de zoon van Poseidon en Amphitrite. En als Poseidon in een vrolijke bui is gaat hij met zijn vierspan naar het wateroppervlak en blaast Triton op de kinkhoorn om de golven te bedaren.
Een mooie beeldvorming voor de dichter die zich graag in de rol steekt van kaper/lichtmatroos en, samen met zijn partner/jeugdschrijfster Noëlla Elpers, ook ‘Het Kapersnest’ bewoont. Van daaruit maken zij via allerhande schoolvoorstellingen en optredens jonge mensen op een amusante manier warm voor taal en muziek.
De bundel Libretto wordt voorafgegaan door een ‘Toonzetting’ door Noëlla Elpers, waarin zij haar partner situeert als de speelse uitvinder van de smartphone op de lagere school. Helaas heeft hij daar geen patent op genomen. Later werd hij vermaard als diskjockey voor vampierenbals in punkkelders, waar overdreven decibels hoogtij vieren.
Na een kortstondige passage bij de Zoo van Antwerpen als verzorger van zeezoogdieren gaat Peter Holvoet-Hanssen de wereld van ontsnappingskunstenaar Harry Houdini ontdekken en raakt hij gefascineerd door de poëzie van Paul van Ostaijen en Paul Snoek. Zo ontstond zijn eerste bundel Dwangbuis voor Houdini (1998). Daarna verschijnt Strombolicchio, een soort amalgaam van de vulkaan Stromboli met het leugenachtige knaapje Pinocchio. De dichter beklimt de vulkaan langs de moeilijkste zijde. Hij ontwikkelt gaandeweg een soort roversromantiek en noemt zijn gedichten beurtelings baldakijnen, vliegende tapijten of drijvende doodskisten.
Zo gaat het Peter Holvoet-Hanssen zijn hele carrière door. De gedichten in zijn bundel Santander (2001) mochten geen gedichten genoemd worden maar ‘ontboezemingen in het vossenvel’. Later vond de dichter dan weer inspiratie bij de Antwerpse reus Druon Antigoon en de boosaardige Goleman voor zijn bundel Gedichten voor de kleine reus (2016).
Onder de wolken van Oostende treffen we dan weer een stokoud Kuifje op het strand. En op het melaatseneiland Spinalonga ontluikt in barre omstandigheden warempel nog de liefde ook.
–
–
schrijnt het bloed in elke cel
zing dan in het raamkozijn
maanwit paardje in de zon
rozenblaadjes, Piet Fluwijn
strooi ze in de regenton
–
maakt je hart een zevensprong
heeft je hoofd geen pannendak
wortels zijn van watersap
tater je maar stil en draai
aan het wiel, mijn Polleke
–
onderschat de slakken niet
poezenvlokjes, het is sneeuw
kijk een vogel wordt een vis
groot verdwalen, duivelszee
boot wiegt goud een donderkop
–
Bovenstaand gedicht verscheen in Gedichten voor de kleine reus (2016) en is opgedragen aan Louis Paul Boon. In Libretto maakt het deel uit van de cyclus ‘Muziekdoosgedichten’.
Soms sluipt tussen de vrolijk huppelende, dartele gedichten, ook een poëem als ‘De Tuin der Poëten’ dat mij onwillekeurig deed denken aan de Russische dichter Michaïl Lermontov (1814-1841), in zijn gedicht ‘Heel alleen ben ik op weg getogen’ dat door de oude voormalige partijleider Michael Gorbatsjov gereciteerd werd uit het hoofd, aan het einde van een van zijn laatste interviews:
–
| De Tuin der Poëten – de sterrende nachten gevallen op aarde het vuur dat blijft smeulen ‘wie schiet nu op kinderen’ bed van zwaluwstaarten de paarden die zwijgen de witte de zwarte de zwarte met witte vegen en stippen (…) de zwervers verdreven toen engelen zwegen de wind draagt de wolken de wolken de regen – schuil onder de varens bladspiegel de vijver kruid tegen bloedzuigers en de wilde citroen in de Tuin der Poëten |
Heel alleen ben ik op weg getogen – Heel alleen ben ik op weg getogen; ’t Stenig pad blinkt door de nevelglans ’t Niets speurt God. De nacht is onbewogen Ster met ster spreekt aan de hemeltrans – Heel de hemel een plechtstatig wonder! Hoe de aarde slaapt in ’t klaarste blauw… Maar wat drukt mij dan, waar lijd ik onder? Wat toch maakt dat ik zo smacht en rouw? (…) dat een zoete stem, mijn oor betoovrend, mij bij nacht en dag van liefde deunt; en een eik, met altijd groenend lover, donker, ruisend naar mij overleunt. |
–
Om maar te zeggen dat bij Peter Holvoet-Hanssen een snuifje melancholie, ja, metafysiek, ook schuil kan gaan onder onschuldig-speelse woorden; tenminste voor de aandachtige lezer.
Libretto werd als bundel voorgesteld, begeleid door de accordeonist Sebastian Enriques, op het kunstenfestival van Watou en in de Zaal De Roma in Borgerhout op 27 september jl.
Wat zo bijzonder is aan de poëzie van Peter Holvoet-Hanssen is dat zij jonge mensen de zin voor avontuur toont via speelse fantasie, nieuwsgierigheid en bereidheid om met de taal op zoek te gaan naar nieuwe horizonten. Zo wordt poëzie nog spannend.
Om deze lezing van muzikale kaperspoëzie uit Libretto af te ronden citeren we:
–
–
Ik breek mij af, bouw mij op.
Overstag en overkop.
Schuimbekken.
Kielhalen en optrekken.
–
‘Matroos?’
‘Wat wenst u, Haeck?’
‘Avanti. Van lava tot spumanti.
West wordt oost.’
–
Andere zonnen, andere planeten.
Stervelingen die van geen ophouden weten, die hoge baren
trotseren, van inzinkingen leren
een vuurproef doorstaan als zij in de waan verkeren
–
in een baan rond Vuureiland.
–
In de colofon achteraan het bundeltje staat vermeld: ‘De auteur ontving voor dit boek een werkbeurs van Literatuur Vlaanderen’. Merkwaardig, vind ik, dat voor het samenstellen van een bloemlezing van vorige bundels een ‘werkbeurs’ dient verleend te worden, hoezeer we het de auteur ook gunnen. De kaper heeft klaarblijkelijk zijn enterhaak in de subsidieschat geslagen.
____
Peter Holvoet-Hanssen (2022). Libretto. Pelckmans Uitgevers, 96 blz. € 20. ISBN 978946401829
