door Fiet van Beek
Op een boekenlegger van het tijdschrift Liter staat een citaat van Emily Dickinson waar ik het hardgrondig mee eens ben: ‘De zomeravond zien/is een gedicht, dat niet in boeken vastligt/ – een echt vers vliegt – ‘
Een echt vers vliegt; een goed gedicht zet in beweging, raakt en verrast. Ik heb eens een map gemaakt met gedichten die ik goed vond. Deze week bekeek ik die weer. Wat bleek? Van een deel van de gedichten snap ik niet meer waarom ik ze zo goed vond. De gedichten zijn niet veranderd, ik wel. Ik heb veel meer gelezen en ben met andere thema’s bezig. Context doet er altijd toe. Dat maakt de gedichten niet minder goed, maar voor mij persoonlijk zijn ze minder boeiend geworden. Ze raken en verrassen niet (meer).
Stadsgedichten kunnen vaak niet zonder een tastbare context. De plaats waar ze over gaan of een recente gebeurtenis in combinatie met een verrassende kijk daarop van de dichter maakt zo’n gedicht goed. Maar wat blijft erover als je de gebeurtenis niet kent of de geografische plaats uitgumt?
Is het dan allemaal subjectief? Veel wel, maar niet alles. Gedichten vol clichés voegen niets toe, taalfouten leiden af en met verzen die zo diepzinnig zijn dat je ze zonder uitleg niet snapt, heb ik ook niet zoveel. Ik houd van gelaagde gedichten die ook geslaagd zijn als je alleen de bovenlaag kunt vatten. Klankrijm en ritme vind ik belangrijk, ze maken de kans groter dat ik geraakt en verrast wordt. Ik lees gedichten dan ook vaak hardop.
Originele beelden kunnen me pakken en aanvliegen. Als ik een kastanje zie, denk ik aan het gedicht van Tjitske Jansen ‘Als iemand mij nou maar had opgeraapt’. Maar gaat het daar alleen over? Dat maakt het gedicht zo goed.
Fiet van Beek is uitgever en eigenaar van uitgeverij Anderszins, die onder andere poëzie uitgeeft. Ze woont op Texel waar ze sinds januari eilanddichter is. Ze heeft meer dan twintig titels op haar naam staan, waaronder twee dichtbundels.
foto (c) Alja Spaan, Egmond aan Zee, augustus 2014
–