Toch nog een debuut
door Maurice Broere
–
–
Blijkbaar heeft Gerard Scharn lang getwijfeld of hij zou debuteren, want ik vond al sporen van gedichten en presentaties van jaren her. Gerard is van 1946 dus niet de jongste meer en het is op zijn minst opmerkelijk dat hij toch de stap naar een eerste bundel heeft gezet, beter laat dan nooit moet hij hebben gedacht. Scharn heeft niet een alledaagse levensloop achter de rug. Hij heeft gevaren bij de Koninklijke Marine en zoals blijkt uit een groot aantal gedichten in de bundel veel van de wereld gezien. Later is hij rechten gaan studeren aan de Universiteit van Tilburg en als jurist afgestudeerd. Op Youtube is een aantal presentaties van hem te vinden.
De bundel Aokigahara / 青木ヶ原 is opgebouwd uit vijf ongelijke afdelingen. In de gedichten ontbreken hoofdletters en leestekens. Hij laat zich niet beperken door eindrijm, maar maakt wel uitgebreid gebruik van assonantie en alliteratie. Een veelvoud van thema’s komen voorbij: exotische oorden, liederen in vreemde verre talen, zelfmoord, dood, humor, de bijbel, liefde , woordspelingen en drank. Opvallend zijn de motieven: stations, Rizlavloeipapier en verwijzingen naar Paul Delvaux, een Belgische surrealist. De titel verwijst naar een Japans bos op de helling van de berg Fuji, waar opvallend veel Japanners zelfmoord hebben gepleegd en het is de titel van het openingsgedicht van de bundel.
Uit de afdeling bizar en groteske:
–
zijn blik op oneindig
en zijn verstand op nul
de parkeerwachter is hersendood
en maant de bestuurder
zijn grafrecht te voldoen
–
maar wie denkt aan
de vinder van het lijk
de nachtmerries
van de handelaar in
oud ijzer en schroot
–
en weer hoor ik verhalen
over een porsche waarin
de lichamen van een hitsig stel
in rigor mortis verbonden de
dood vonden in het kralingse bos
De opbouw van het vers is regelmatig drie kwintijnen. De eerste strofe introduceert een parkeerwachter die zonder al te veel inspanning zijn werk doet. ‘Blik op oneindig en zijn verstand op nul’ is als ready made wel een beetje clichématig. Grafrecht lijkt in eerste instantie een wat vergezochte metafoor voor parkeergeld, maar in strofe twee blijkt deze term dubbelzinnig en dus een aardige vondst. Het vinden van een lijk kan nogal psychische gevolgen hebben voor de argeloze ontdekker. In de derde strofe blijkt dat het bij de dichter de associatie losmaakt met een anekdote over twee geliefden die dood in elkaars armen in een Porsche gevonden zijn.
Uit dezelfde afdeling:
–
poezen slapen twaalf uur en iets meer
een paard of koe doet het met minder
de mens heeft eenderde etmaal nodig
–
schiet nooit op zittend wild
dat staat garant voor gebroken poten
en splinters in de jachtschotel
–
sterren schrijven dat mijn geluk
geen einde kent de specialist geeft
mij echter minder tijd om door te lezen
Ironisch gedicht over een bezoek aan een medisch specialist. Doorgaans zit je in afwachting van het consult in een wachtkamer. Meestal is die voorzien van wat stoelen of banken en een tafel met lectuur. De dichter doodt de tijd met het lezen in de lectuur die daar aanwezig is en over allerlei onderwerpen gaat. Helaas wordt de leestrip wreed verstoord, omdat hij wordt binnengeroepen in de spreekkamer.
Weer een strakke opbouw, ditmaal drie terzinen. Een herkenbare observatie van iemand die in afwachting is van een medisch consult.
Uit de afdeling einde:
–
sara is geen vijftig als zij wordt vermoord met man
en kind zal zij nog één dag negenenveertig zijn
en iedereen die zij kent wordt ook vermoord
–
als het huis wordt leeggehaald en de boedel is beschreven
zal blijken dat op twintig gasten is gerekend
met bier en wijn een taart en een doos sigaren
Dit gedicht staat ook op de achterkant van de bundel. Het is tragikomisch ironisch van toon. Sara die de vijftig niet haalt! Het boort sentimentele gevoelens aan door de nuchtere constatering dat als het huis van de overledene wordt leeggehaald, blijkt dat de vrouw nog gerekend had haar vijftigste verjaardag te vieren met twintig mensen. Bij eerste lezing van ‘en iedereen die zij kent wordt ook vermoord’ denk je: dat zijn wel erg veel doden, maar als je sterft, sterven ook je herinneringen en dus ook die aan je vrienden en allen die je gekend hebt.
Voor mij moet poëzie ontroeren of anders gezegd bepaalde gevoelens oproepen, omdat het meer is dan datgene wat er daadwerkelijk staat en dat mis ik een beetje in deze bundel. Ondanks dat het er aan de buitenkant goed uitziet, maken de gedichten bij mij weinig los. Misschien ervaart een andere lezer dat wel.
____
Gerard Scharn (2022). Aokigahara / 青木ヶ原. Uitgeverij De Kaneelfabriek, 66 blz. €21,90. ISBN 9789083112060
