Een mooie dwarsdoorsnede
door Maurice Broere
–
–
Jaarlijks geeft het Poëziecentrum een bundel uit met gedichten uit de bundels die ingezonden zijn voor de Herman de Coninckprijs. Het getal 44 in de titel van de bundel slaat op het geboortejaar van De Coninck 1944. Dit jaar is de prijs gewonnen door Alara Adilow voor haar bundel Mythen en stoplichten. Deze bundel opent dan ook met haar gedicht ‘De taal waarin gender en identiteit is gegrond beweegt en vervormt voortdurend’.
Het interessante van de bundel is dat die een mooi exposé geeft van de Nederlandse poëzie van 2022. Naast bekende dichters zoals Ester Naomi Perquin, Ingmar Heytze, Mark Boog komen we veel (nog) onbekende poëten tegen. Voor de bespreking van de onderstaande gedichten heb ik gekozen voor de wat onbekendere dichters, die daardoor misschien wat extra aandacht krijgen. Dat de gedichten de poëziecanon kunnen doorstaan, lijkt me duidelijk. Aan kwaliteit dus geen gebrek.
–
Ik ben de zoon van tram 4 en 6.
De kleinzoon van spoor 3 en 5.
–
Ik ben artikel I van de Grondwet.
De kleur van mijn paspoort was niet altijd bordeaux.
–
Mijn familienaam is die van vissers.
In mij vechten een leeuw en een adelaar.
–
Soms met, soms tegen elkaar.
Een kort, rijmloos gedicht met een strakke opbouw: drie terzinen en los vers. In strofe een vinden we de titel, de schrijver is geboren in de grote stad uit ouders die daar niet altijd woonden. In strofe twee komen we nog meer te weten, want de ik figuur blijkt geen autochtone Nederlander te zijn, zijn paspoort had niet altijd een bordeaux gekleurde omslag. Benzokarim is het pseudoniem van Karim Ellouta geboren in 1996 met de Egyptische nationaliteit. In hem zijn verenigd de Egyptische adelaar en de Hollandse leeuw. Dat geeft soms tegenstrijdige gevoelens.
–
Dit
moet je hebben gemist:
een panty, verfrommeld op de vloer,
iemand om je tandenborstel mee
te delen, tegen je gezegd krijgen
dat je zo warm wordt in de nacht.
Je moet hebben gedacht:
ik mag weer zeggen dat ik heb gemist,
een hand vastpakken en wachten tot die
terugpakt, hij pakt niet terug en dat
deert je niet, zal ik haar vragen, denk je,
zal ik haar vragen en geen ja of nee krijgen,
de aandacht verliezen, meer vertellen,
gissen naar hoe het met haar gaat –
en zij die niet antwoordt, en bijna denk je:
ik noem haar u, het zou passender zijn
haar u te noemen.
Een onenightstand lijkt desastreuze gevolgen te hebben. Er is geen sprake van toenadering door verkeerde opmerkingen en gewoontes, die direct irriteren. Ook de tactiliteit laat te wensen over. In plaats dat de geliefde nader tot elkaar komen lijkt het tegenovergestelde te gebeuren, zo erg zelfs dat ze zich voorneemt haar voortaan aan te spreken met u. Wat afstand schept. Een mooie verwoording voor de teleurstelling die aan duidelijkheid niets te wensen overlaat.
–
hier komt de zithoek en langs die muur
hadden we de boekenkast gedacht want ja
wij hebben nog boeken haha hier de eethoek
en daar komt oorlog en die hele achterwand
wordt een schuifpui dan kunnen we bij mooi weer
zo het terras op
–
de gang ja dat is een heel verhaal die hadden
de vorige bewoners bij de kamer getrokken maar wij
hebben dat weer ongedaan gemaakt een gang
vonden we toch wel handig daar komen kasten
bijvoorbeeld en oorlog en daar de kapstok
–
wil je boven nog zien nou die trap laten we
voorlopig zo het heeft wel wat zoals het is
daar komt oorlog daar slapen de kinderen en daar
in de grootste kamer slapen wij
–
je kan nog hoger hoor op zolder is nog plaats
voor een hobbykamer maar hobbykamer
klinkt zo duf dus noemen we het een werkruimte
en daarnaast de waskamer en oorlog
–
kijk hier het uitzicht op de tuin majestueus zeg je
nou dat is wat overdreven maar kijk hoe breed en diep
wat kan je daar niet allemaal mee doen
daar links misschien een moestuin
daarnaast komt oorlog en daarachter
is dan ruimte voor een zwembad
–
maar we weten nog niet zeker
of dat doorgaat
Een heerlijk gedicht dat geen uitleg nodig heeft op het eerste gezicht. Het geeft in parlandostijl een rondleiding door een huis weer. Een veelvoorkomend fenomeen als iemand een ander huis heeft betrokken en het showt aan vrienden, kennissen of familie. Het taalgebruik is uitstekend getroffen. De enige dissonant in het gedicht is het woord oorlog dat op onverwachte plaatsen opduikt. Wat de dichter ermee wil zeggen is in mist gehuld en zet je aan het denken. Staat het voor ruzie, voor rommel, onzekere bestemming of is er nog geen overeenstemming wat op die plaats zal komen. De lezer mag het lekker zelf invullen, want aanwijzingen krijgt hij niet. Het geeft het ogenschijnlijk expliciete gedicht een absurdistische lading.
Deze bundel geeft een mooie dwarsdoorsnede van de hedendaagse poëzie en is een ideale manier om kennis te maken met veel dichters, die nu actief zijn. Voor een lage prijs krijg je als lezer een heerlijk meergangendiner voorgeschoteld.
____
Bloemlezing (2023). De 44 beste gedichten van de Herman de Coninckprijs 2023. Uitgeverij Behoud de begeerte/PoëzieCentrum, 64 blz. €5,00. ISBN 9789056551810
