Een bonte variëteit aan invalshoeken
door Tom Veys
–
–
Heremietkreeften zoeken bescherming, hun pas is opmerkelijk. Tom Driesen gebruikt dit beeld in een gedicht. Het kan emblematisch zijn voor de bundel.
–
Ik heb vandaag
voor het eerst in jaren
aan heremietkreeften gedacht.
–
Benige handen
die zich verderkrabbelen.
–
Ik heb altijd gedacht
dat ik van binnenuit versteende.
–
Je kan zolang zwijgen
dat mensen het met slaap
en later met sterven gaan verwarren.
–
Dat ze rond je ingehouden adem
een sarcofaag maken.
Je naar hun onderwereld dragen.
–
Er is altijd op een zender
wel een groter verdriet te zien
een stemming om te overstemmen.
–
Ik ben een slechte vriend geweest.
–
Ik heb me een strand gedroomd
maar vond geen mooier woord
dan jutten.
–
Ik ben op vissen geklauterd
heb met mijn handpalm richting zon
op mijn schild gelegen.
–
Ik versteen aan licht
mijn schelp is nagelweefsel.
–
Ik hink op teveel benen
om in rechte lijn te lopen.
De dichter hanteert in dit gedicht korte versregels, ze verwoorden verschillende impulsen. Na elke zin sta je even stil. Het poëziegehalte in de bundel is hoog. De invloed van slam poetry is eveneens duidelijk aanwezig. De dichter gebruikt een toegankelijke taal, gecombineerd met originele beelden. Tom Driesen stond in de finale van het BK poetryslam en driemaal in de halve finale van het NK poetryslam. In 2022 wist hij het NK Poetryslam in Utrecht te winnen. Inschepen en vertrekken, zijn eerste ‘officiële’ bundel, werd uitgegeven door Uitgeverij De Zeef.
De poëzie zit vaak in het wereldbeeld dat deze dichter creëert. Dit wereldbeeld kan soms hard of dwars zijn zoals de gang van een heremietkreeft. De gevoelswereld wordt op de proef gesteld. In ‘Bolle oever’ staat ‘Er zal altijd wel een bolle oever in ons zijn / een plaats waar niemand aan mag meren. / Waar wij het licht uitdoen.’ Deze drie verzen illustreren de leefwereld.
Als lezer probeer je de dichter ook te volgen in zijn zoektocht, hij sleept je als het ware mee in zijn gevoelswereld. De dichter is zoekend en hij ontplooit zich in zijn poëzie. Daarbij is het opvallend dat veel zinnen met ‘ik’ beginnen. Daarop volgt een beeld dat sterk poëtisch is. Deze erkentenispoëzie in toegankelijke taal toont een diepe complexiteit, het biedt een inzicht in de leefwereld. De poëzie is daarbij tastbaar of voelbaar.
Deze bundel bevat een waaier van gedichten. In de eerste afdeling van de bundel ‘Inschepen’ vinden – zoals eerder aangekaart – heldere beelden een weg naar de lezer. Onderhuids is er een poëtische spanning. De tweede afdeling in deze bundel is qua stijl anders. De gedichten zijn hermetischer en voor een deel wordt dit doorgetrokken in de derde afdeling.
De dichter deelt overigens een aantal kenmerken met een filosoof. De gedachten werpen immers nieuwe gedachten op, ze zijn een uitgangspunt voor een gesprek. In ‘Hades’ wordt een bange, harde wereld voorgesteld.
–
Er was het jaar waarin ik zo dood wilde
dat ik het jammer vond
dat het maar één keer kon.
Nu weer het raam, dan de gifbeker.
–
Ik legde stenen na het stoten weer op hun plaats.
–
Ik had meer raakvlakken met de grond
dan met eender welke vrouw op dating apps.
Ik kende de onderwereld, de poppenkast.
–
(….)
In de tweede afdeling van de bundel ‘Vertrekken’ neemt Tom Driesen een ‘digitale’ vlucht in videogames. Op zich is het opzet origineel om postkaarten te schrijven vanuit videogames, zoals GTA (Grand Theft Auto). De thematiek wordt hierbij geslotener en soms bitter. Gamers kunnen zeker aanknopingspunten vinden. Inzicht in de spellenwereld kan een hulp zijn.
De stijl in deze tweede afdeling is, zoals gezegd, anders dan die in de eerste afdeling. De gesloten gedichten vragen om meer uitleg, de inhoud kan cryptisch zijn. Wanneer het zoekende ik boven komt drijven in de gedichten, dan hangt er poëzie in de lucht. Dat staat vast. Uit ‘2 Assassins Creed 2’: ‘Ik val met de precisie van een torenvalk. / Ik ben zoveel schaduw dat ik de nacht verkies.’ Deze poëtische zinnen bouwen de bundel tot een geheel.
Het slotgedicht in de afdeling ‘Vertrekken’, ‘Onder het oppervlak’, omschrijft passend de leefwereld van de dichter. De titel wijst op fascinerende zielenroerselen die in Herman De Conincklyriek worden uitgewerkt. Ik verklaar me nader. De heldere beelden zorgen voor impulsen. Ze zwenken doorheen de bundel.
–
I
–
Als alles is gezegd.
Steek je lippen uit
en wacht
op wie je spiegelbeeld wil worden.
–
Alsof je boven water komt
maar iemand anders is de lucht.
–
Zoals je een stempel op een brief drukt
‘’gelezen en goedgekeurd’’
druk je lippen op een wang
‘’gezien en lief bevonden’’.
–
(…)
Even naar de derde en laatste afdeling. Deze afdeling combineert ‘Inschepen en vertrekken’, dit is eveneens de titel van de bundel. De dubbele beweging van inschepen en vertrekken, kan complex zijn en interessant. Waterbeelden rijgen zich hier aan elkaar. Bijvoorbeeld de ik-figuur ontrafelt zich in ‘H20’: ‘Ik ben zo vaak neergeregend.’ of ‘Ik heb me zo vaak laten overspoelen’. De waterbeelden zijn origineel en verrassen de lezer: ‘Ik ben zo vaak verdampt / dat neerslaan een gewoonte werd.’
In de derde afdeling wordt de beeldspraak intenser, soms vinniger, soms ook donker. Binnen de afdeling staat het gedicht ‘Inschepen en vertrekken, 1: Galjoen’.
–
Als je te vaak terugkeert gaan je zolen
de grond tot ijspiste polijsten.
Voor je het weet glijd je uit
over je eigen aanwezigheid.
–
Als je te lang blijft zitten, groeien
wortels uit je tenen naar het koffiezetapparaat.
Als iemand van de tafel op wil staan
klapperen tanden een gesprek tegen de kou.
Nog even samenvatten, Tom Driesen heeft het talent om zijn leefwereld aanspreekbaar te maken. Zijn gedichten zijn uitspreekbaar en empathisch, ze passen op een podium en op papier. Hij kan dus verschillende stijlen aan, een keuze kan ook wenselijk zijn. Deze bundel toont een beeld van stilistische verscheidenheid, er is een bonte variëteit aan poëtische invalshoeken. Dit zorgt voor veel uitvalsbasissen waarin de dichter zich verder kan ontplooien. De beelden spreken alvast waardevolle boekdelen.
____
Tom Driesen (2023) Inschepen en vertrekken. Uitgeverij De Zeef, blz. 48, € 18,00. ISBN 9789446757057
