door Marc Bruynseraede
–
foto © Hind Eljadid
–
… Palestine will be free’ hoorden we de slam poet Hind Eljadid declameren, op de tribune in Mechelen, waar het Belgische EU-Voorzitterschap feestelijk ingezongen werd, onder de slogan: ‘Zie ons doen’.
Sterke Jan Jambon was erbij om te glunderen en keek ernaar. Ook Burgemeester Bart Somers kwam met een sussend en vermanend woordje zijn stadsbewoners toespreken.
De dichteres werd manu militari afgevoerd en een zestal uren opgesloten, tot de feestelijkheden afgelopen waren. Na de dichteres kwam zangeres Laura Tesoro de scene opgehuppeld en greep een Palestijnse vlag uit het publiek om ermee zwaaiend over het toneel te laveren.
–
De Wereld Morgen : screenshot © VRT Max
–
Reacties van sympathie en verontwaardiging bij het publiek losten elkaar af. Daags nadien greep Alicja Gescinska, filosofe en PEN-voorzitter, het schrijfgerief in de hand om in de krant De Morgen de ‘verstoring van de orde’ aanhangig te maken en een filosofische duiding te geven. Ze haalde Ludwig Wittgenstein van het schap, die zich boog over de vraag: wat is een woord? Wat is de betekenis van een woord? En waaraan ontleent een woord zijn betekenis? De leuze in kwestie betekent voor verschillende mensen verschillende dingen. Zover was ik ook al gekomen. Maar Wittgenstein-zelf zegt ook in zijn Tractatus Philosophicus dat ‘De wereld van de gelukkige is een andere wereld dan die van de ongelukkige’. De taal van de gelukkige is dan ook niet dezelfde als die van de ongelukkige.
En ook: betekenissen veranderen in de loop der tijd. Wat vroeger gewoon was, wordt nu als kwetsend ervaren. Taal verandert met onze gevoeligheden. En als de uitspraak vandaag als kwetsend ervaren wordt, kunnen we ze beter niet gebruiken, zegt Alicja Gescinska. Wie dat nalaat, bestempelt ze als ‘toondoof voor de context waarin hij leeft’.
Columnist Frederik De Backer heeft op dezelfde dag in dezelfde krant een artikel geschreven over het zwaaien van de Palestijnse vlag door de optredende zangeres Laura Tesoro en geeft een iets andere versie ten beste.
Burgemeester Bart Somers wordt door de columnist geciteerd: dat het ‘spijtig is dat een mooi evenement wordt misbruikt’. Stel je voor, zegt Frederik De Backer, dat een genocide het bezingen van Vlaand’rens glorie zou ontsieren. Zeer spijtig zou dat zijn.
Waar managers, platenlabels, Tv-zenders nalaten stelling te nemen, doet zangeres Laura Tesoro dat wel. En dan nog een vraagje, zegt De Backer: zou het evenement ook stilgelegd zijn mocht er met Oekraïense vlaggen gezwaaid zijn? En waarom werd de dichteres Hind Eljahid van het podium gesleurd en Laura Tesoro niet? Spijtig dat die mooie vragen niet beantwoord worden.
De filosofe en de columnist zitten duidelijk op een andere golflengte. Maar waar de filosofe een interpretatie geeft van de slogan als zou hij tot geweld oproepen zou men evengoed kunnen stellen dat hij een verzuchting tot bevrijding kan zijn.
Maar als zélfs de rector van de Harvard universiteit Claudine Gay er niet in slaagt het Gaza-conflict in de juiste plooi te leggen zonder brokken te maken, waarom zou dan Alicja Gescinska er wel in slagen?
Zegt Wittgenstein-zelf niet in zijn Vermischte Bemerkungen: ‘Alleen als je nog veel gekker denkt dan de filosofen, kun je hun problemen oplossen’. Hij zegt er niet bij of dit mét of zonder Palestijnse vlag en/of kustlijn moet gebeuren.
–