Interview Maaike van Steenis

‘Ik denk niet dat het de taak van de poëzie is om antwoorden te geven.’

–

door Alja Spaan

Maaike van Steenis is een veelzijdig schrijver en performer met een grote voorkeur voor multidisciplinaire projecten. Zij voelt zich thuis op het podium, zowel met solo-voordrachten als in projecten met andere kunstenaars (musici, theatermakers en video-kunstenaars). Door zulke samenwerkingen aan te gaan creëert zij de mogelijkheid om andere facetten in zichzelf aan te boren als performer.
Maaike volgde lessen aan de Schrijversvakschool Amsterdam en kreeg individuele schrijfcoaching van Carla Bogaards en Froukje van der Ploeg. Haar poëzie is eigentijds, beeldend en vaak absurdistisch. De afgelopen jaren maakte ze, samen met musicus Jan Flubacher, een voorstelling over women empowerment met teksten van vrouwelijke dichters op muziek (regie: Laura van Dolron). Ook schreef ze een gedichtencyclus geïnspireerd op de kaarten van de tarot, die op muziek zijn gezet door producer Slobodan Ristic.
In 2022 was zij één van de drie genomineerden voor de Plantage Poëzieprijs en werd zij genomineerd voor de Laaglandse Archeologie poëzieprijs. In 2023 won ze de Katwijkse Schrijfwedstrijd. Ze publiceerde o.a. in Het Liegend Konijn en op Meander en in de bundel Ik ben alles (bloemlezing door uitgeverij De Wereldbibliotheek in het kader van de Boekenweek 2023).

foto © Petra van Vliet

Je bent een geboren performer. Je voelt je thuis op een podium. Waarom sta je daar?
Er zit wel een beetje een activist in mij. Ik wil mensen aan het denken zetten. Maar dat doe ik graag met een knipoog.  Het podium leent zich daar erg goed voor.
Als ik bijvoorbeeld schrijf over een vrouwelijke dictator, dan is de kans groot dat er mensen zijn die zichzelf vervolgens de vraag stellen ‘waarom kennen we eigenlijk geen vrouwelijke dictators?’. Die vraag zal ik misschien niet beantwoorden in het gedicht. Ik denk niet dat het de taak van de poëzie is om antwoorden te geven. Maar hij ligt er wel onder, als een soort voedingsbodem.

Je female power straal je uit, welke voorbeelden had je?
Persoonlijk hou ik niet zo van de term female power, of powervrouw. Omdat het suggereert dat het voor vrouwen iets extra bijzonders is. Maar ik heb zeker vrouwelijke rolmodellen die me inspireren. Ik denk daarbij aan Jill Scott, Maya Angelou of Laura van Dolron.
–

Werd je thuis gestimuleerd te geloven in jezelf?
Mijn moeder zei wel eens tegen mij ‘jou lukt altijd alles’. Ergens maakte dat me boos, omdat ik het toen opvatte alsof ze bedoelde dat dingen mij geen moeite kosten. Nu begrijp ik dat ze eerder bedoelde dat ik iemand ben die zich vastbijt in dingen. Ik zal me er niet snel bij neerleggen dat iets niet lukt en op zoek gaan naar een manier om het toch voor elkaar te krijgen. Dat is zowel een kracht als een zwakte overigens.

Hoe kwam je in aanraking met poëzie?
Halverwege mijn basisschooltijd kwam ik op de Vrije School terecht. Creativiteit is daar een vast onderdeel van de lessen. De eerste keer dat ik een gedicht schreef, en daar heel veel positieve reacties op kreeg, gebeurde er iets in mij. Ik had voor het eerst bewust de ervaring dat ik ergens goed in was, beter dan veel anderen. Dat werd ook een stukje van mijn identiteit, net zoals andere kinderen bijvoorbeeld goed zijn in sport of tekenen.

Wat leer je op de Schrijversvakschool?
Ik denk dat ik vooral een aantal dingen heb afgeleerd: onnodig gebruik van de passieve vorm bijvoorbeeld. En het vermijden van grote, nietszeggende termen. Verder leer je door je medecursisten ook hoe veelkleurig poëzie kan zijn.

Je werkt multidisciplinair; ook daarvan had je wellicht een voorbeeld?
Ik ga erg veel en graag naar theater, dat maakt waarschijnlijk dat ik een brede blik heb op podiumkunst. Ik geloof niet zo in strakke scheidslijnen. Wanneer is iets een poëzievoordracht, en wanneer theater? En maakt het eigenlijk wel uit?

Is elk gedicht geschikt voor het podium?
Er zijn zeker gedichten die het goed doen op het podium, beter dan andere. Ik kies ook heel bewust wat ik daar voordraag. Humor werkt goed, net als ritme. Vaak wat toegankelijker werk. Het verschilt ook per podium natuurlijk. Ik pas me ook aan aan de plek waar ik sta.

Is confrontatie een drijfveer? De mensen wijzen op misstanden?
Het is wel iets wat regelmatig terugkomt in mijn werk. Maar niet altijd. De laatste tijd wel steeds vaker trouwens. Ik hou zelf erg van geëngageerde poëzie. Het voelt ook alsof ik in mijn eerdere werk vooral naar binnen heb gekeken en mijn eigen ervaringen heb verwerkt. Nu is mijn blik meer naar buiten gericht.

Is elke dichter verplicht een bijdrage te leveren aan de maatschappij?
Nee, zo ver zou ik niet willen gaan. Kunst mag van mij prima bestaan voor zichzelf. Maar ik hou er persoonlijk wel van als iemand een boodschap heeft. En ik vind het ook wel passend bij de tijdsgeest.

Is de wereld maakbaar?
Ja, grotendeels wel. Alleen niet in je eentje. We maken de wereld met elkaar. En daarin schuilt ook de complexiteit natuurlijk.

Hoe ga je te werk? Zijn er spontane acties? Ingevingen? Toeval?
Soms komt er spontaan een zin in me op en is dat het startpunt. Maar het begint ook vaak met een idee, iets wat me opvalt, iets waar ik me aan stoor of wat me verbaast.

Humor en zelfspot zijn opvallende kenmerken. Word je aangestuurd door emotie?
Ja, ergernis, verbazing, boosheid zijn allemaal dingen die mij aan kunnen zetten tot schrijven. De eerste aanzet komt altijd uit voort uit een gevoel. Ik schrijf dan alles op wat in me op komt. Pas later komt de ratio eraan te pas, als ik ga structureren en schrappen.

Hoe bereid je je voor?
Als ik ergens voordraag kijk ik eerst wat voor soort plek het is, en wat voor werk ik daarbij vind passen. Soms neem ik me voor iets specifieks uit te proberen. Ik kijk hoeveel tijd er beschikbaar is en zorg voor een opbouw in mijn voordracht. Eigenlijk benader ik het als een theatervoorstelling, nu ik er zo over nadenk.

Wat is het lastigste publiek?
Publiek dat niet open staat. Dat gaat zitten en achteroverleunt, zo van ‘laat maar eens zien wat je kunt’. Of mensen die heel vastomlijnde ideeën hebben over poëzie.

Wat zijn je plannen?
Op dit moment probeer ik een uitgever te vinden voor mijn debuutbundel. Daarnaast wil ik me de komende tijd richten op Poetry Slams.

–