LITERAIR E-MAGAZINE VOOR NEDERLANDSTALIGE POËZIE

Interview Maaike van Steenis

2 mei, 2024

‘Ik denk niet dat het de taak van de poëzie is om antwoorden te geven.’

door Alja Spaan

 

Maaike van Steenis is een veelzijdig schrijver en performer met een grote voorkeur voor multidisciplinaire projecten. Zij voelt zich thuis op het podium, zowel met solo-voordrachten als in projecten met andere kunstenaars (musici, theatermakers en video-kunstenaars). Door zulke samenwerkingen aan te gaan creëert zij de mogelijkheid om andere facetten in zichzelf aan te boren als performer.
Maaike volgde lessen aan de Schrijversvakschool Amsterdam en kreeg individuele schrijfcoaching van Carla Bogaards en Froukje van der Ploeg. Haar poëzie is eigentijds, beeldend en vaak absurdistisch. De afgelopen jaren maakte ze, samen met musicus Jan Flubacher, een voorstelling over women empowerment met teksten van vrouwelijke dichters op muziek (regie: Laura van Dolron). Ook schreef ze een gedichtencyclus geïnspireerd op de kaarten van de tarot, die op muziek zijn gezet door producer Slobodan Ristic.
In 2022 was zij één van de drie genomineerden voor de Plantage Poëzieprijs en werd zij genomineerd voor de Laaglandse Archeologie poëzieprijs. In 2023 won ze de Katwijkse Schrijfwedstrijd. Ze publiceerde o.a. in Het Liegend Konijn en op Meander en in de bundel Ik ben alles (bloemlezing door uitgeverij De Wereldbibliotheek in het kader van de Boekenweek 2023).

foto © Petra van Vliet

Je bent een geboren performer. Je voelt je thuis op een podium. Waarom sta je daar?
Er zit wel een beetje een activist in mij. Ik wil mensen aan het denken zetten. Maar dat doe ik graag met een knipoog.  Het podium leent zich daar erg goed voor.
Als ik bijvoorbeeld schrijf over een vrouwelijke dictator, dan is de kans groot dat er mensen zijn die zichzelf vervolgens de vraag stellen ‘waarom kennen we eigenlijk geen vrouwelijke dictators?’. Die vraag zal ik misschien niet beantwoorden in het gedicht. Ik denk niet dat het de taak van de poëzie is om antwoorden te geven. Maar hij ligt er wel onder, als een soort voedingsbodem.

Je female power straal je uit, welke voorbeelden had je?
Persoonlijk hou ik niet zo van de term female power, of powervrouw. Omdat het suggereert dat het voor vrouwen iets extra bijzonders is. Maar ik heb zeker vrouwelijke rolmodellen die me inspireren. Ik denk daarbij aan Jill Scott, Maya Angelou of Laura van Dolron.

Isis

Gezeten op mijn troon zwaai ik mijn scepter
onderdanen huiveren
eindeloze rondetafelgesprekken

geen emotie onbenoemd
sadistisch pook ik discussies op
over wat we die dag zullen eten

de kleur van nieuwe gordijnen
elk besluit moet unaniem
s’ werelds eerste vrouwelijke dictator

als iemand groen oppert start ik
een dialoog over het verschil
tussen zeegroen en smaragd

ze smeken me om knopen door te hakken
hardvochtig weiger ik
zuig drama naar de oppervlakte

een perpetuum mobile van argumenten
patstellingen ontvlochten
onontkoombaar is het

nerveus prevelt iemand
de blik van de dame tegenover mij
doet me denken aan mijn oma

een rondje volgt: de verhouding met onze oma
hoe haar gordijnen eruit zagen
tafzijde of fluweel

ruggen verkrampt op harde stoelen
ogen branden van opgelepelde tranen
de zoveelste group hug wordt ingezet

eindelijk sluit ik af
we zijn het kwijnend eens
murwgepolderd staat iedereen op

morgen de evaluatie.

Werd je thuis gestimuleerd te geloven in jezelf?
Mijn moeder zei wel eens tegen mij ‘jou lukt altijd alles’. Ergens maakte dat me boos, omdat ik het toen opvatte alsof ze bedoelde dat dingen mij geen moeite kosten. Nu begrijp ik dat ze eerder bedoelde dat ik iemand ben die zich vastbijt in dingen. Ik zal me er niet snel bij neerleggen dat iets niet lukt en op zoek gaan naar een manier om het toch voor elkaar te krijgen. Dat is zowel een kracht als een zwakte overigens.

Hoe kwam je in aanraking met poëzie?
Halverwege mijn basisschooltijd kwam ik op de Vrije School terecht. Creativiteit is daar een vast onderdeel van de lessen. De eerste keer dat ik een gedicht schreef, en daar heel veel positieve reacties op kreeg, gebeurde er iets in mij. Ik had voor het eerst bewust de ervaring dat ik ergens goed in was, beter dan veel anderen. Dat werd ook een stukje van mijn identiteit, net zoals andere kinderen bijvoorbeeld goed zijn in sport of tekenen.

Wat leer je op de Schrijversvakschool?
Ik denk dat ik vooral een aantal dingen heb afgeleerd: onnodig gebruik van de passieve vorm bijvoorbeeld. En het vermijden van grote, nietszeggende termen. Verder leer je door je medecursisten ook hoe veelkleurig poëzie kan zijn.

Je werkt multidisciplinair; ook daarvan had je wellicht een voorbeeld?
Ik ga erg veel en graag naar theater, dat maakt waarschijnlijk dat ik een brede blik heb op podiumkunst. Ik geloof niet zo in strakke scheidslijnen. Wanneer is iets een poëzievoordracht, en wanneer theater? En maakt het eigenlijk wel uit?

Is elk gedicht geschikt voor het podium?
Er zijn zeker gedichten die het goed doen op het podium, beter dan andere. Ik kies ook heel bewust wat ik daar voordraag. Humor werkt goed, net als ritme. Vaak wat toegankelijker werk. Het verschilt ook per podium natuurlijk. Ik pas me ook aan aan de plek waar ik sta.

Is confrontatie een drijfveer? De mensen wijzen op misstanden?
Het is wel iets wat regelmatig terugkomt in mijn werk. Maar niet altijd. De laatste tijd wel steeds vaker trouwens. Ik hou zelf erg van geëngageerde poëzie. Het voelt ook alsof ik in mijn eerdere werk vooral naar binnen heb gekeken en mijn eigen ervaringen heb verwerkt. Nu is mijn blik meer naar buiten gericht.

Is elke dichter verplicht een bijdrage te leveren aan de maatschappij?
Nee, zo ver zou ik niet willen gaan. Kunst mag van mij prima bestaan voor zichzelf. Maar ik hou er persoonlijk wel van als iemand een boodschap heeft. En ik vind het ook wel passend bij de tijdsgeest.

 

De Hiërofant

De afdruk van jouw voeten in de aarde
je ogen zakken dieper en dieper weg in hun kassen
alsof ze zich steeds meer in je hoofd willen verschuilen
dichter bij de weelde van je herinneringen
vakantie op de hei in Haamstede
gekibbel over wie de ijsjes betalen mocht

hoe kijk je naar nu
als er zoveel toen is
om het mee in te kleuren
de axioma’s waarin wij verstrikt zijn geraakt

geen pieken en dalen, alleen golven
het vraagt afstand om de ronding
van de aarde waar te nemen

ik plaats mijn voeten in jouw sporen
volg met mijn vinger de ruimte eromheen
ik vul ze niet volledig
er is nog plaats voor mij.

Is de wereld maakbaar?
Ja, grotendeels wel. Alleen niet in je eentje. We maken de wereld met elkaar. En daarin schuilt ook de complexiteit natuurlijk.

Hoe ga je te werk? Zijn er spontane acties? Ingevingen? Toeval?
Soms komt er spontaan een zin in me op en is dat het startpunt. Maar het begint ook vaak met een idee, iets wat me opvalt, iets waar ik me aan stoor of wat me verbaast.

Humor en zelfspot zijn opvallende kenmerken. Word je aangestuurd door emotie?
Ja, ergernis, verbazing, boosheid zijn allemaal dingen die mij aan kunnen zetten tot schrijven. De eerste aanzet komt altijd uit voort uit een gevoel. Ik schrijf dan alles op wat in me op komt. Pas later komt de ratio eraan te pas, als ik ga structureren en schrappen.

 

Schipbreuk

Welkom bij echtscheiding vechtscheiding
de reality quiz die je niet wilt missen
inboedel verdelen was nog nooit zo spannend

man draagt te hippe sneakers
groet het publiek: wazzup peepz
vrouw met BH die zelfvertrouwen opvult

plexiglas tussen hen in
zeven maanden geen contact
zijn knokkels wit haar kaak verstrakt

eerste vraag: de namen van haar nichtjes
hij wint de heteluchtoven
zij rolt haar ogen
handig voor diepvriespizza

de spelcomputer gaat naar haar
ogen twinkelen triomfantelijk
nooit zal ze ermee spelen
de ex-box is haar trofee

quizmaster daagt uit
gênante gewoontes geëtaleerd
hij inhaleert bierscheten onder de dekens
zij speelt nog met barbies

hij wint het inparkeren
daarmee de sleutels
van haar limegroene Kia

quizmaster likt zijn lippen af
het einde nadert
publiek klapt handpalmen rood
inzet: de echtelijke woning
Vlaardingen-West twee onder één kap
taxatiewaarde 447.000 euro

dartpijlen naar elkaars portret
de zaal houdt adem in
bullseye

dan de finale
om de kinderen.

Hoe bereid je je voor?
Als ik ergens voordraag kijk ik eerst wat voor soort plek het is, en wat voor werk ik daarbij vind passen. Soms neem ik me voor iets specifieks uit te proberen. Ik kijk hoeveel tijd er beschikbaar is en zorg voor een opbouw in mijn voordracht. Eigenlijk benader ik het als een theatervoorstelling, nu ik er zo over nadenk.

Wat is het lastigste publiek?
Publiek dat niet open staat. Dat gaat zitten en achteroverleunt, zo van ‘laat maar eens zien wat je kunt’. Of mensen die heel vastomlijnde ideeën hebben over poëzie.

Wat zijn je plannen?
Op dit moment probeer ik een uitgever te vinden voor mijn debuutbundel. Daarnaast wil ik me de komende tijd richten op Poetry Slams.

 

     Andere berichten

Interview Enno de Witt

Interview Enno de Witt

‘Poëzie is een onvermijdelijkheid’ door Annet Zaagsma   Poëzie en kunst van Enno de Witt zijn stevig geworteld in een traditie die...

Interview Astrid Arns

‘Hologram voelt voor mij als een innerlijk geprojecteerd landschap.’ door Peter Vermaat   Vorige week publiceerden wij het...

Interview Kris Lauwereys

Interview Kris Lauwereys

‘Het is mijn eigen daad van verzet geworden, tastbaar in boekvorm.’ door Jeanine Hoedemakers   Kris Lauwereys (1979) is al heel zijn...