Archief

In de debuutbundel van Michiel J. Ris, ‘Broersgedicht’, is de rode draad het verhaal van twee broers, de ene is militair en de ander het lyrisch ik. Ris maakt veel gebruik van Oudgriekse dichtvormen. Jeroen van Wijk ging er maar een goed voor zitten en schreef er een longread over. Het spreekt hem aan hoe Ris hedendaagse thema’s in een klassiek jasje presenteert.

Lang niet alle gedichten in deze serie zijn voor kinderen alleen geschreven. Geen volwassene zal zich er te groot voor voelen. Dus eigenlijk is dit een verzameling Gedichten voor alle leeftijden. Ontdek de wereld erin! Vandaag met werk van T. van Deel, Ienne Biemans en Margriet Breet.

Peter Vermaat zegt dat Margreet Schouwenaar in haar bundel ‘Dat ijsberen eieren eten’, heel veel poëzie geeft: ‘Door de gemiddelde lengte van de gedichten vraagt ze vooraf wel iets van de lezer, met name degene met koudwatervrees. Er is een zee, waar je in moet durven te duiken om vervolgens te merken dat je ook onder water gewoon ademen kunt. Schouwenaar schrijft met veel schakeringen, beweegt mee op het ritme van de taal en laat de klanken als wieren en koralen hun haastloze gebaren maken.’

De redactie van het ANWB-magazine De Kampioen heeft onlangs de lezers gevraagd gedichten in te sturen over hun ervaringen met de Wegenwacht. Jan Loogman neemt de inzendingen aan De Kampioen door. Hij denkt aan de uitspraak van Karel van het Reve, ‘slechte gedichten zijn ook gedichten.’ Maar waarom zouden wij deze gedichten rubriceren in de bakken goed en slecht?

We vroegen een aantal medewerkers om een gedicht voor deze dag. Janine Jongsma koos voor Rutger Kopland, Hans Puper voor H.C. ten Berge, Pieter Sierdsma voor een eigen gedicht, Monique Wilmer-Leegwater voor Willem Wilmink, Marc Bruynseraede voor Louis de Bourbon, Jeroen van Wijk voor Refaat Alareer en Alja Spaan voor Jens Meijen.

Hans Wap debuteerde in 1967. Hij maakte deel uit van de Rotterdamse dichtersscene en was bevriend met Jules Deelder. Hij werkt nog steeds als beeldend kunsternaar en als dichter. Onno-Sven Tromp bespreekt de bundel ‘Een nachtmerrie in een gestreepte pyjama’. Hij houdt wel van gedichten in klare taal die de lezer meteen aanspreken.

Maaike van Steenis wil mensen aan het denken zetten. Maar dat doet ze graag met een knipoog. Het podium leent zich daar erg goed voor. Ze gelooft niet zo in strakke scheidslijnen. Wanneer is iets een poëzievoordracht, en wanneer theater? En maakt het eigenlijk wel uit? Ze houdt erg van geëngageerde poëzie. Het lastigste publiek is publiek dat niet open staat.

Marc Bruynseraede is onder de indruk van het debuut van Christophe Batens. Hij zegt over ‘Hoe doorwaadbaar dagen zijn’: ‘De gedichten klotsen, het bergwater stroomt en de regen slalomt en zingt in klaterende verzen. De taalmachtigheid dreigt de dichter, in de ban van schoonheid, mee te slepen in een draaikolk van l’art pour l’art.’

Kees ’t Hart leest op de volgende Meander Live (15 mei) zijn laatstverschenen bundel voor: Het vogelkerkhof. Hij is zo’n dichter die doden kan laten leven zolang een gedicht duurt, Lord Lister heeft geen geheimen voor hem en hij roept zichzelf op als de jonge docent Nederlands. Hij hield van zijn leerlingen, de eerste vereiste voor een goede leraar.

Maurice Broere zal de bundel ‘Winterflarden’ van Jan Kleefstra nog regelmatig herlezen. Het raadselachtige van de poëzie spreekt hem aan: ‘Ik denk dat je moet proberen het niet te doorgronden, maar dat je je mee moet laten nemen door de klanken en het ritme, zoals muziek dat doet.’

Een geladen stroom waart door de zinnen van dichter Ter Balkt. Bij de uitreiking van de P.C. Hooftprijs in 2003 zei ter Balkt: 'Poëzie speelt zich af in een grensland, tussen slaapwandelen en waken, tussen twee en misschien wel meer werelden. Voor mij is een gedicht een elektronenstroom van taal, klank, betekenis en vonken'.

Marnix Speybroeck speelt met taal, soms heerlijk en gezwollen overdreven. Al vele jaren vindt hij zijn eigen stijl. Hij benoemde zichzelf tot Heer van Gram maar hij is ook Beschermheer in de Orde van de Beschermers van de Gulden Perelaer. Joop Leibbrand zei over zijn gedichten dat er sprake is van ‘een hardheid die, vaak gepaard aan humor, dient om kwetsbaarheid te verhullen.’

In 'Ondersteboven', de bundel van Marc Terreur komt Hettie Marzak weinig samenhang tegen, alles staat kriskras door elkaar. De richtlijnen die onder de gedichten staan doen afbreuk aan de poëzie: 'Het maakt dat je als lezer gedwongen wordt de interpretatie te aanvaarden die de dichter je voorhoudt en dat is jammer.'

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het drieënvijftigste gesprek, met Willem Tjebbe Oostenbrink. Op de middelbare school was hij in literatuur geïnteresseerd, niet speciaal in poëzie. Hij leerde gedichten en opzegversjes voor bruiloftsfeesten van ooms en tantes. Oostenbrink organiseert workshops over poëzie en conceptueel denken. Voor Meander maakte hij oa een serie over streektalen.

Tom Veys bespreekt het debuut van Anke Senden. Hij vindt dat de dichter met de bundel ‘Gezwommen worden’, een proeve van haar kunnen geeft: ‘De dichter registreert, denkt na en laat verrassend nieuwe poëtische ideeën aanwaaien. De zee zwemt verder in de dichter.’

Lang niet alle gedichten in deze serie zijn voor kinderen alleen geschreven. Geen volwassene zal zich er te groot voor voelen. Dus eigenlijk is dit een verzameling Gedichten voor alle leeftijden. Ontdek de wereld erin! Vandaag met werk van J.P.J.H. Clinge Doorenbos, Benny Lindelauf en Daniel Billiet.

Jan van Gulik is onder de indruk van het debuut van Silke Peeters. In 'Harder dan een zee' gaat het over vervreemding en verwondering met als prominent thema de zee. Van Gulik vindt dat de gedichten van Peeters als een heerlijke traktatie gelden voor de associatieve denker.

Politiek en poëzie gaan niet altijd goed samen, zeker niet als het om felle partijen of stromingen gaat. Onlangs herlas Hans Franse het boek van Eddy du Perron: 'In deze grootse tijd', korte aantekeningen over de politieke situatie en de literatuur. Een dichter heeft iets van een Eerste Kamerlid. Elk woord moet kloppen, elk woord moet, van emotie ontdaan, veralgemeniseerd en helder functioneren.

In 'hier komt de poëzie' van voormalig Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr (°1974) uit 'Nasr compacter' (2021), weerklinkt het persoonlijk credo van de schrijver. Het is geen triomfantelijke, blijde boodschap, maar niettemin op een bijzondere manier troostend. In bange tijden, als je de wereld om je heen niet meer begrijpt, als alleen nog wanhoop en papier resten, daar begint de poëzie. Hettie Marzak bespreekt het gedicht.

De bundel ‘Pieta’ van Mischa Andriessen handelt over liefde met een rouwrand eromheen, volgens Æde de Jong. Hij is onder de indruk: ‘Dit is poëzie op z’n best; gedichten over klassieke thema’s, die verwijzen naar een breder intertekstueel web van canonieke verhalen en schilderkunst, mythologie, muziek en een heel scala aan kunstenaars en denkers.’

Hoe kan schrijver, dichter Anne Louïse van den Dool zoveel mogelijk uit het leven halen en tegelijk niet kopje-onder gaan? Vroeger riep ze dat ze ‘elke dag iets anders wilde worden.’ ‘Het voelde als een gevecht tussen alles wat ik te weten kon komen en het risico op overdaad, waardoor ik van niets meer zou kunnen genieten. Dat dilemma ervaar ik nog elke dag.’