Columns

‘Een strakblauwe lucht, een enkele zeehond, het is televisiekijken vanaf de fluisterzachte ferry vol comfort’, schrijft Jan Loogman maar het zijn dichtregels die hem naar de overkant brengen, van Sjoerd Kuyper, Theun de Winter, Frans Kuyper en Caroline Engelmann. Een alternatieve route waarop het lijkt ‘dat de oneindigheid ons gaat vinden’.

Zeeland is een geheel waar de eenling zijn gevoel kan vermengen met de wijde omgeving, die een antwoord in tonen geeft. Vogelkreten, het ruisen van de wind. De poëzie van Hans Warren is geboren uit de tweeklank van de elementen land en water, zo bepalend voor de halve archipel Zeeland, waar beide elkaar steeds lijken te verdringen.

Bij uitgeverij Prometheus verscheen vorig jaar een nieuwe editie van ‘Er zwom een garnaal door het kattegat’, de verzamelde gedichten van Daan Zonderland. Waar zijn al die wijzigingen gebleven die de dichter in eigen werk aanbracht? Zonderland’s poëzie met duidelijke invloeden van dichters als Christian Morgenstern en Lewis Caroll, meer dan vakkundig vervaardigd en voor een breed publiek onweerstaanbaar, heeft er recht op.

P.C. Hooft, op reis in Italië voor de zakelijke belangen van zijn vader, komt in het verblindende licht van de renaissance: de dichterlijke jongen moet betoverd zijn geweest door rijkdom, schittering, muziek en poëzie, aldus Hans Franse. Verliefd en vol emoties, zoete vooizen en schitterende teksten, en met een hart vol hoop. Onze literatuur vernieuwde zich in Venetië door een mislukte liefde.

De Poëzieweek 2025, die duurde van 30 januari tot en met 5 februari, had als thema ‘Lijfelijkheid’ en als motto ‘In dit plooibare huis dat huid heet’. Het thema is ontleend aan een gedicht van Charlotte Van den Broeck. In hoeverre is poëzie lijfelijk? Moet je het schrijven en lezen als fysiek bestempelen of is de thematiek of inhoud ervan lijfelijk?

Omdat we dertig jaar bestaan, trakteert Janine Jongsma ons vandaag op een column. Ze neemt ons mee naar de tijd waarin zij beginnend dichter was. Toen werd de allereerste Turing Nationale Gedichtenwedstrijd gehouden en bestond Literair Weblog De Contrabas nog. Ze vertelt over de enorme ophef die ontstond bij de afvallers van de Turing, over de populariteit van De Contrabas en natuurlijk over haar eigen ervaringen.

Buiten de taal zijn er andere uitdrukkingswijzen voor onze gevoelens, gedachten, waarnemingen. Muziek, dans, gebaren, beweging, poëzie werken niettemin alleen op het gevoel als de luisteraar, de kijker zich ervoor open stelt: 'Als de ziele luistert / spreekt het al een taal dat leeft.' Maar we kunnen ons openstellen, ook nu. Onze toekomst biedt zich telkens aan.

‘Treurnis, het woord alleen al, smaakt in de mond als een drankje op voorschrift van de dokter, tussen bitter en smakeloos. Maar er zijn dichters waar het treurige vermengd wordt met aanstekelijke humor.’ Pieter Sierdsma over de poëzie van Lévi Weemoedt.’ Aan het tragikomische wiel van de werkelijkheid wordt nog een tandje bijgezet, zonder dat daarbij overigens veel fantasie nodig is.’

Volgens Ko van Geemert was de poëziebloemlezing: ‘maar geen bestemming / gedichten over de oude dag.’ de eerste dichtbundel die werd uitgegeven op therapeutische basis. ‘Oud worden’, zo lezen we in het Voorwoord, ‘lijkt synoniem voor ‘lijden, verdriet, verlies en nutteloosheid’. Daar wil men wat tegenover stellen.’ Dat deed Van Geemert zelf ook met zijn interviews, verzameld in de bundel ‘Dor hout.’