Columns

Wim van Til, onze gastredacteur in dit jubileumjaar, maakt een serie over zijn eerste honderd, vandaag deel 1. ‘Mijn reis door het landschap van de poëzie begon op 15 december 1971. ‘ Hij won een schaakcompetitie en kocht van de prijs, een boekenbon van 15 gulden, zijn eerste gedichtenbundel: ‘Voorbij de laatste stad’, de bloemlezing uit het werk van Gerrit Achterberg door Paul Rodenko.

Voor de dichter Hans Tentije was tijd een kernbegrip. Hij heeft er zijn schrijversnaam naar gevormd. Om het stromende te benadrukken eindigen zijn gedichten open, zonder punt. In de gedichten van Tentije is de tijd van de dag die beleefd wordt al achter op het ogenblik, als deel van een onafzienlijke keten van komen en gaan. Een column van Pieter Sierdsma.

Anna en Maria waren de dochters van Roemer Visscher. Zijn dochters kregen een uitzonderlijke opvoeding. De jonge Hooft, lid en later leider van de Rederijkerskamer, raakte bevriend met beide dochters. Anna schreef perfecte sonnetten maar Maria Tesselschade bracht de poëzie en muziek op het Muiderslot. ‘Zij was Hoofts tegenspeelster in het spel van geest en hart, dat die niet in woorden uit te drukken sfeer bepaalde…’.

Het kon natuurlijk niet uitblijven: dat de titel ‘Dichter des vaderlands’ als achterhaald zou worden gezien. Want: te patriarchaal, te wit en te gedateerd. Rogier de Jong kan niet echt met de naamsverandering leven. De benaming maakt niet duidelijk of ze taalkundig, historisch of geografisch bedoeld is. Om alle verwarring te omzeilen, stelt hij daarom voor om voortaan van ‘Dichter der Nederlandstaligen’ te spreken.

‘Een strakblauwe lucht, een enkele zeehond, het is televisiekijken vanaf de fluisterzachte ferry vol comfort’, schrijft Jan Loogman maar het zijn dichtregels die hem naar de overkant brengen, van Sjoerd Kuyper, Theun de Winter, Frans Kuyper en Caroline Engelmann. Een alternatieve route waarop het lijkt ‘dat de oneindigheid ons gaat vinden’.

Zeeland is een geheel waar de eenling zijn gevoel kan vermengen met de wijde omgeving, die een antwoord in tonen geeft. Vogelkreten, het ruisen van de wind. De poëzie van Hans Warren is geboren uit de tweeklank van de elementen land en water, zo bepalend voor de halve archipel Zeeland, waar beide elkaar steeds lijken te verdringen.

Bij uitgeverij Prometheus verscheen vorig jaar een nieuwe editie van ‘Er zwom een garnaal door het kattegat’, de verzamelde gedichten van Daan Zonderland. Waar zijn al die wijzigingen gebleven die de dichter in eigen werk aanbracht? Zonderland’s poëzie met duidelijke invloeden van dichters als Christian Morgenstern en Lewis Caroll, meer dan vakkundig vervaardigd en voor een breed publiek onweerstaanbaar, heeft er recht op.

P.C. Hooft, op reis in Italië voor de zakelijke belangen van zijn vader, komt in het verblindende licht van de renaissance: de dichterlijke jongen moet betoverd zijn geweest door rijkdom, schittering, muziek en poëzie, aldus Hans Franse. Verliefd en vol emoties, zoete vooizen en schitterende teksten, en met een hart vol hoop. Onze literatuur vernieuwde zich in Venetië door een mislukte liefde.

De Poëzieweek 2025, die duurde van 30 januari tot en met 5 februari, had als thema ‘Lijfelijkheid’ en als motto ‘In dit plooibare huis dat huid heet’. Het thema is ontleend aan een gedicht van Charlotte Van den Broeck. In hoeverre is poëzie lijfelijk? Moet je het schrijven en lezen als fysiek bestempelen of is de thematiek of inhoud ervan lijfelijk?