Recensies

In zijn postmodernistische poëzie strijdt de Amerikaanse dichter Michael Palmer (1943) met de onvertelbaarheid van de werkelijkheid, wat hem aanzet de associatieve kracht van de taal de vrije loop te laten. Ogenschijnlijk onsamenhangende beeldenreeksen, feiten, gebeurtenissen, voorvallen en gevoelservaringen volgen elkaar snel op. Hij wil met die snelle opeenvolging het niet-logische van de zintuiglijk waarneembare werkelijkheid tonen. Een recensie van Johan Reijmerink over de bloemlezing ‘De beloftes van glas’, samengesteld door Tom Van de Voorde. Hij is ook de vertaler van de gedichten.

De gedichten van Tsjêbbe Hettinga kunnen mij sterk emotioneren. In een mailtje aan een mede-recensent schreef ik dat hij waarschijnlijk precies wist wat en hoe hij moest schrijven om emoties op te wekken en dat je daar een heel helder hoofd bij nodig hebt. 'Maar de bron zijn die emoties, anders had hij het niet gekund. En er is natuurlijk meer: alle overbodige rommel heeft hij overboord gegooid. Het gaat om het leven, schoonheid, liefde, de dood.’ Met het verschijnen van ‘Het vaderpaard / It faderpaard’, zijn verzamelde gedichten, heeft Hettinga het monument gekregen dat hij verdient. (Hans Puper).

Recensent Levity Peters over 'Wildcamera' van Martin Reints: 'Ik heb antwoorden gekregen die ik niet zocht, maar misschien nog wel meer vragen: wat anders is de reden dat ik de gedichten kan blijven lezen, als ligt er buiten de regels iets dat ik niet kan vatten? Maar misschien is het juist dat ongrijpbare dat Martin Reints in herinnering brengt, dat mij een gevoel van tevredenheid geeft, van voldoening zelfs. Veel zogenaamde poëzie laat je met een leeg gevoel achter, maar deze bundel ervaar ik als voedend. Ik heb er, dat mag duidelijk zijn, van gesmuld.'

De uitgever van de onlangs verschenen biografie van Willem Kloos bracht ook zijn ‘Verzen’ (1894) opnieuw uit. Recensent Herbert Mouwen: ‘[Het] is geen dichtbundel om in één keer van begin tot het einde te lezen. Voor lezers die van sonnetten houden is de bundel ontegenzeglijk de moeite waard. Het is een boek om veelvuldig in te grasduinen. Je moet het thuis ergens in het zicht leggen, want dan pak je het geregeld om op zoek te gaan naar een bijzonder gedicht of een opmerkelijke versregel.’

De werkgroep Divers, die uit vijf dichters bestaat, publiceerde ter gelegenheid van het twintigjarige bestaan de tweetalige, op foto’s gebaseerde dichtbundel 'Wat we achterlieten/ What we left behind'. Recensent Hans Franse vindt hem buitengewoon mooi: ‘voor wie van fraaie, milde en melancholieke poëzie houdt, gebaseerd op mooie foto’s, fraai vormgegeven, is dit boek een aanrader.’

Eric van Loo las met stijgend genoegen de derde bundel van Marije Langelaar: ‘Bij Langelaar geldt nadrukkelijk: vorm = inhoud. De gebeurtenissen zijn niet logisch, dus het gedicht ook niet. De werkelijkheid is niet mooi, dus het gedicht streeft ook geen schoonheid na. En toch valt er veel moois te beleven.’ Langelaar creëert neologismen die zo uit het woordenboek lijken te zijn weggelopen. En ze snijdt zonder enige terughoudendheid belangrijke, soms pijnlijke vragen aan.

Recensent Ernst Jan Peters: “Toen het moest’ van Micha Hamel is als een bundel nagelaten gedichten een verzameling van divers materiaal met weinig onderlinge samenhang. Daar zitten meesterwerken tussen die het bestaan van de bundel in hun eentje rechtvaardigen, naast vormexperimenten, gezellige observaties en onderzoeken naar de expressiemogelijkheden van de taal. Daar moeten er nog heel wat bij, wil er sprake zijn van een echt dichterlijke nalatenschap, maar de dichter kondigt aan het dichten te zullen laten. Dat is geen goed besluit!’

Ieder exemplaar van ‘Nicola – een soort van antenne’, de nieuwe bundel van Ruben van Gogh, is uniek. Iedereen krijgt de gedichten in een andere volgorde te lezen en het besef daarvan kan leiden tot bijzondere ervaringen. Recensent Paul Roelofsen: ‘Voorwaarde is wel dat men zich openstelt, een ‘soort van antenne’ wil en durft te zijn. Dit laatste is waar de dichter ons meer bewust van maakt en alleen daarom is deze bundel het uitgeven al waard: hij schudt ons wakker.’

Recensente Laura Demelza Bosma over 'Hoe ik een bos begon in mijn badkamer' van Maartje Smits: ‘[Ze] legt originele verbanden, niet alleen tussen de woorden maar ook tussen woord én beeld. ( … ) Ze vertelt van personificatie en eenheid met de natuur en schetst tegelijk een mensbeeld. De mens die het leven uitknipt dat hij wil hebben, als plaatjes uit een catalogus op een verlanglijstje en de natuur die hieronder lijdt.’