Marjon Zomer publiceerde bij uitgeverij Kontrast de dichtbundel dat wel. Werk van haar verscheen eerder in PoëziepuntGl., Ballustrada, Strapuzy en de GGZ- bundel van 2011.
Je bent GGZ-dichter 2010-’11 geweest. Wat is een GGZ-dichter?
Het fenomeen is er dankzij een initiatief van Daphne Wiersma. Er speelt veel in de geestelijke gezondheidszorg. Vernieuwingen die sommigen kansen bieden, maar ook ontwikkelingen die anderen zorgen baren. Je hebt te maken met uiteenlopende ervaringen, blijdschap, verdriet, pijn. De GGZ-dichter zet dit alles om in poëzie, net zoals een stadsdichter dit voor een stad doet. Hij of zij verbindt mensen die betrokken zijn bij de geestelijke gezondheidszorg, inspireert en biedt poëtische reflectie op ontwikkelingen binnen de GGZ.
Elk jaar worden in de week van de psychiatrie de GGZ-dichters bekend gemaakt. Dit zijn twee of drie personen die een jaar lang op een weblog gedichten publiceren. Zij baseren deze gedichten op thema’s, voorbeelden en ideeën die mensen aandragen op het weblog. Een redactiecommissie kiest elk jaar de dichters. Gedichten van het weblog kunnen ook in andere media worden gepubliceerd, bijv. op websites en in bladen van cliëntenorganisaties, van GGZ-instellingen en in algemene media. De GGZ-dichter kan desgevraagd voordragen op bijeenkomsten over de GGZ. Als het jaar om is, worden de gedichten gebundeld en uitgegeven door de organisatie GGZdichter.
En waarom werd je gekozen?
Poëzie en taal is iets waar ik altijd, van jongs af aan, al mee bezig ben. Ik gaf gehoor aan een oproep op internet om drie gedichten in te sturen voor GGZ-dichter en na de sluitingstermijn kreeg ik een telefoontje van Daphne Wiersma, dat ik één van de drie GGZ-dichters van het jaar 2010 was geworden. Samen met André Calis en Roland Hoven werd ik tijdens de landelijke week van de psychiatrie, op de Breingeindag in Nieuwegein, verwelkomd. Daar heb ik ook met plezier opgetreden. GGZ-dichter word je alleen als je een connectie hebt met de GGZ. Aangezien mijn moeder een psychiatrische aandoening heeft en ik een dochter heb die autistisch is, voldeed ik aan die eis. Als GGZ-dichter schreef ik op thema’s die aangedragen werden door de redactie van het weblog. Ik merkte dat schrijven op thema me goed afgaat
Boven het eerste gedicht staat een nummer. Waarover gaat dat gedicht?
Het gaat over mijn vader die na een zwaar ziekbed in het ziekenhuis overleed aan de gevolgen van longkanker. Het bordje boven zijn bed trof me. Een nummer. Een aanduiding. Zo te moeten eindigen. Ineens lag daar niet meer de mens, maar bijna een administratieve handeling. Ik zat in de stoel en keek ernaar. Ik kon niets meer doen dan schone kleding brengen en aan zijn bed zitten. En de zachte flanellen pyjama verzachtte niets.
Wat zijn je thema’s?
Alledaagse menselijke zaken. Verdriet, stilstaan en het alledaagse dat doorgaat.
Waarover gaat je eerste bundel?
Ik laat in dat wel zien dat voor mij de vraag ‘waarover zal ik schrijven?’ niet bestaat. Wel ‘hoe zal ik het in dichtvorm gieten?’ Elke aanleiding is geschikt voor een gedicht: een herinnering, een ontmoeting op straat, een bericht in de krant, een fietstocht, maar ook een blik in de spiegel. Bij al die onderwerpen staat de mens centraal, in alle fasen van het leven. In ongekunsteld taalgebruik laat ik medeleven, afkeuring of bezinning zien.
Wat zijn je plannen op schrijfgebied?
Binnenkort hoop ik de bundel over het overlijden van mijn vader af te ronden. Ik ben bezig met een roman, iets dat op de plank ligt en gaandeweg steeds meer gestalte krijgt. Ondertussen schrijf ik korte verhalen en poëzie. Het schrijven over precaire zaken als zelfmoord en mishandeling heeft me geleerd dat je als dichter de impact van je woorden goed moet afwegen. Wanneer is het nog leesbaar? Hoe zit het met invoelen? De situatie waarover je schrijft is niet altijd universeel. Hoe kun je dan toch zo dicht mogelijk bij de lezer komen? Pas wanneer het naar mijn idee af is, ontstaat onzekerheid. Met die nieuwe kritische blik herlees en herschrijf ik dan om tot een leesbaar gedicht te komen. Over het algemeen wordt aangenomen dat onzekerheid iets is wat overwonnen moet worden. Ik vind het een handig gereedschap.
***
Meer informatie is te vinden op ggzdichter.nl, marjonzomer.nl en
uitgeverijkontrast.nl
