“Hoe geven we onszelf (en anderen) vorm?”

Merel van Slobbe schrijft proza en poëzie. Ze studeerde filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, waar ze ook campusdichter was. In haar werk is geen enkele vorm vast, wisselen ruimtevaart, pop culture en walvissen elkaar moeiteloos af en wordt de kijker altijd bekeken.
Alja Spaan sprak met haar.

foto Eric de Vries

Na het winnen van de Meander Dichtersprijs 2017 is je ster gerezen. Het jaar erop werd je tweede bij de Turing Gedichtenwedstrijd. Wat betekenden die prijzen voor jou?
Het is natuurlijk heel leuk als mensen je gedichten waarderen, dus dat voelde als een aanmoediging. Na die prijzen werd ik voor meer dingen gevraagd, dat was ook fijn: ik kon op nieuwe podia staan en nieuwe teksten schrijven. En geld! Van het prijzengeld van de Turing Gedichtenwedstrijd heb ik een fiets gekocht en vorig jaar ben ik ervan naar Spanje gegaan, om aan mijn chapbook te werken.

Je publiceerde bij Wintertuin afgelopen november je chapbook, een bundeling gedichten onder de naam Aan de rand van een lichaam. Op de flap staat dat ‘geen enkele vorm vaststaat’. Slaat dat op het feit dat je ook proza schrijft? Is er dus nauwelijks verschil tussen proza en poëzie?
Ik vind het grensgebied tussen proza en poëzie erg interessant. Ik denk dat de twee genres zeker dicht bij elkaar kunnen liggen (samen kunnen vallen zelfs) maar dat is natuurlijk niet noodzakelijk het geval. Het hangt een beetje af van de manier waarop je er invulling aan geeft: een traditioneel sonnet en een traditionele roman staan meestal ver van elkaar af. Maar de korte verhalen van Lydia Davis kunnen, vind ik, vaak net zo goed in de categorie poëzie vallen.  Bijvoorbeeld haar verhaal A House Besieged:
In a house besieged lived a man and a woman. From where they cowered in the kitchen the man and woman heard small explosions. “The wind,” said the woman. “Hunters,” said the man. “The rain,” said the woman. “The army,” said the man. The woman wanted to go home, but she was already home, there in the middle of the country in a house besieged.

En andersom kan het ook: ik las laatst de bundel Bluets van Maggie Nelson. Daarin staan 240 genummerde gedichten, die net zo goed als 240 korte verhalen gelezen kunnen worden. Misschien maakt het niet zoveel uit hoe je het noemt. Ik vind het zelf leuk als het medium, of het genre, zich voegt naar wat je wilt zeggen of maken.

Als contrast in (je) poëzie noem je het ‘enige liefdesgedicht in het chapbook’, het gedicht over World of Warcraft. Hoe verhoudt de online wereld zich tot real life? Heeft dit te maken met het kiezen van een vorm of zoals je zegt in dat interview het ‘creëren van een identiteit’?
Ik vind de online wereld interessant omdat het zo’n essentieel onderdeel van de huidige tijd vormt en het tegelijkertijd allerlei nieuwe vraagstukken met zich meebrengt. Ik schreef voor mijn studie een stuk over ethiek en virtual reality: op wat voor manier kunnen we mensen moreel aansprakelijk houden voor handelingen in een virtuele wereld? Dit raakt weer aan allerlei andere thema’s die ik interessant vind, en waar ik in het chapbook ook over schrijf. Inderdaad ook over de kunstmatigheid van identiteit. Hoe geven we onszelf (en anderen) vorm?
Identiteit lijkt ook onderhevig aan het maakbaarheidsideaal van de huidige tijd, tegelijkertijd is er iets ondoordringbaars, iets waar je niet bij kunt. Een vriend van me die ook schrijft, Alexander van der Weide, verwoordt dit ondoordringbare heel mooi in een essay over dit thema: Maar ook in je zelfbeeld zitten kieren, gaten, nooit genomen paden, donkere oerbossen. Een ik is in een zichzelf tegensprekende potpourri, is zowel zelfliefde als zelfhaat, is zowel vervreemding als herkenning.

Wat komt er na dit chapbook?
Ik wil graag verder met de thema’s uit het chapbook. Ik ben nu bezig met een aantal teksten die zich ook tot deze thema’s verhouden, ik zou het leuk vinden als dit uiteindelijk een bundel wordt, misschien gecombineerd met stukken proza of essay.

Verder zou ik in de toekomst meer combinaties willen aangaan met andere kunstvormen, zoals dans of beeld. Voor mijn chapbookpresentatie werkte ik samen met een danser, Beatrix Joyce; zoiets zou ik graag vaker doen. En het lijkt me wel leuk om een keer in een compleet ander genre te schrijven. Misschien een high fantasy detectiveroman.

Is je poëzie ontstaan uit je studiekeuze (zie profiel) of schreef je altijd al? Waarom ben je gaan schrijven?
Toen ik op de Schrijversvakschool zat ben ik voor het eerst serieuzer met schrijven bezig gegaan. Maar ik schrijf al zolang ik kan schrijven. Op de basisschool deed ik voor het eerst mee aan een schrijfwedstrijd, een verhalenwedstrijd over rivieren. Ik kreeg toen een eervolle vermelding voor mijn inzending (het was een erg kort en experimenteel verhaal, het bestond uit één woord: ‘plons’). Na de Schrijversvakschool ben ik filosofie gaan studeren. De keuze voor filosofie is dus eerder ontstaan uit mijn schrijven dan andersom.

Ik schrijf poëzie omdat het zo’n vreemde bezigheid is. Juist in deze tijd die zo gericht lijkt op efficiëntie en winstmaximalisatie, geeft het voldoening om iets te doen wat geen direct nut lijkt te hebben. En verder doe ik het gewoon graag. De dichter Hera Lindsay Bird vat het wel goed samen:
I mean, writing a book is a stupid thing to do, but so is just about everything else in the world. Writing books is no less insane than, for instance, owning a reptile zoo or doing communications for a hardware store or investment banking.