door Edith de Gilde
Geinig hoor, zo’n vraag waarop geen sluitend antwoord te geven valt! Mocht iemand pretenderen het wel te kunnen, wantrouw die dan. Wantrouw ook mij als ik beweer: een goed gedicht is het resultaat van het talent van zijn maker vermenigvuldigd met diens kennis en vaardigheid. Want a. wat is talent, b. er zijn en worden fantastische gedichten geschreven door mensen zonder literaire kennis en c. er is altijd een element dat zich aan elke definitie onttrekt. Hopeloze zaak, ik geef het op.
Maar nee, daarvoor prikkelt de vraag toch te veel. Mij bracht hij zestig jaar terug, naar het gedicht dat me op mijn middelbare school de poëzie in trok. ‘Oinou hena stalagmon’ was dat, van J.H. Leopold, we lazen het in de klas. Wat maakte het zo onvergetelijk voor een ontvankelijke zestienjarige? De inhoud, jazeker, het besef dat niets wat we doen zonder gevolgen blijft. Maar daarnaast: de pakkende vergelijkingen, de stuwende taal, het vloeiende ritme. Niet dat ik dat toen al kon benoemen; het benam me alleen de adem.
Vandaag herlas ik het en dat was maar goed ook, want nu pas heb ik ontdekt dat het alleen de eerste twee strofen zijn geweest, de vergelijkingen, die me zo hebben geraakt. De laatste twee, de uitleg en de conclusie, heeft mijn selectieve geheugen uitgegumd. Tja, het gedicht is gepubliceerd in 1910. Goede dichters van nu laten meer aan de verbeelding over en trouwens, ook Leopold heeft niet al zijn gedichten zo dichtgetimmerd. Ik blijf hem dankbaar, want de poëzie die hij voor me ontsloot, heeft me veel goeds gebracht. En ten slotte heeft hij me ook mijn antwoord op die onmogelijke vraag gegeven: voor mij is een gedicht goed als het me bij mijn lurven pakt. Na Oinou hebben meer gedichten dat gedaan. Maar dit was het eerste.
Edith de Gilde, dichter en voormalig redacteur/bestuurslid van Meander
foto Maria Lai, Untitled, 1981
Threading Spaces – Nedda Guidi, Elisabetta Gut, Maria Lai, Franca Sonnino,
Repetto Gallery, London, March 26 – May 3, 2019
–