door Hannie Rouweler
Wat Maakt Een Gedicht Goed?
Het is eerst de vraag beantwoorden wat een gedicht slecht maakt, voordat je doorschakelt naar het tegendeel. Voor mij is dat als er geen enkele beweging in zit die richting een emotie, ontroering, verwondering, bewondering of verbazing gaat. Uiteindelijk wil je graag verrast worden of in het andere geval genieten en dat lukt niet als er niets bijzonders staat of niets wat je raakt, tot nadenken stemt. Dan is het al gauw: Rien ne va plus.
Gedichten kunnen op allerlei mogelijke manieren worden geschreven, hoewel ik niet zo val voor rijmend in de hedendaagse poëzie, omdat het rijm de taal meestal stroef en stug maakt, vaak gedwongen overkomt, zelfs verwrongen, en het beeld of de zeggingskracht kan verschralen. Hoeft niet per se, kan wel. Natuurlijk zijn er ook dichters die het rijm op een goede en frisse manier gebruiken. Dat rijmen hoeft gelukkig allemaal niet meer en ook hoeft de taal niet meer te zingen. De taal is een vervoermiddel naar diverse begrippen en voorstellingen en kan in verschillende versnellingen, zelfs een verbeelde stilstand, een uitingsvorm vinden.
Toch kunnen klanken iets toevoegen aan een gedicht. Waardoor het iets ritmisch krijgt. Het onthouden ervan kan meer verrassingen opleveren, de afwijking, het plotseling hinken van de taal, het vastlopen. Het stotteren en haperen met afgebroken zinnen en regels: het voegt veel toe alsof een dichter zichzelf onderbreekt zoals ook de werkelijkheid kan doen.
Ik ben er altijd sterk voorstander van om buiten de taal naar andere kunstuitingen te kijken, composities van muziek, de schilderkunst, beeldhouwkunst, ook bouwkunst, architectuur waarbij nieuwe concepten ingang krijgen. Uiteindelijk is de taal een levend organisme.
Hannie Rouweler (Goor, 13 juni 1951) is dichter en vertaler. Ze volgde enkele commerciële en talen opleidingen bij taalinstituten (Arnhem, Amsterdam, Hasselt BE) en de kunstacademie, schilderen en kunstgeschiedenis (Zolder, BE). ‘Poëzie ligt op straat,’ is een adagium voor haar.
foto (c) Alja Spaan, kledingstuk uit haar serie Taal en Teken, september 2007
–