door Johan Reijmerink
Wat Maakt Een Gedicht Goed?
Gedichten lezen is een complex proces. Het gedicht moet sowieso meer zijn dan een mededeling over iets. Als het goed is, laat het iets zien wat je nog niet kent. Voor mij moet een gedicht vervreemding en verwondering oproepen. Het gedicht herbergt voor mij het filosofische, beeldende, muzikale en ritmische. Zonder deze elementen is poëzie bloedeloos. Een goed gedicht moet voor mij iets geheimzinnigs houden. Soms vraag ik me zelfs af of begrijpelijkheid wel een goede reden is om een gedicht te kunnen waarderen. Ik weet dat ik als lezer betekenissen aan het gedicht toeken. Deze reis naar de uithoeken van de scheppende verbeelding eindigt niet bij één lezing. Ik blijf doorzoeken naar de sleutel om het gedicht te kunnen openen. Ik lees wat ik zelf kan en wil bevatten. De tekst kan enkel die betekenissen afleveren waarvoor ik als lezer opensta. Bij het lezen van een bundel gedichten zoek ik naar de onderliggende samenhang, voor zover die te achterhalen is. De meeste bundels van gerenommeerde dichters zijn weloverwogen gecomponeerd. En zeker als zij al meerdere bundels hebben geschreven, zijn er met enige moeite thematische patronen in te ontdekken. Dan is voor mij belangrijk op welke plaatsen in het gedicht de transcendentie doorbreekt. Voor mij manifesteert de transcendentie zich als de eindige wereld in zichzelf boven zichzelf uitstijgt, met andere woorden zelf transcendent wordt. Ik zou willen afsluiten met een citaat van Maaike Meijer: ‘Het gedicht is als een plaats, een ruimte, half gevuld met de dingen waarover het spreekt, en half leeg. Een schaars gemeubileerd vertrek, waarbij de lezer de meubels talrijke opstellingen kan geven. Het is een meditatieplek over het leven, de verborgen mogelijkheden van de taal, over dubbelzinnigheden en meerduidigheid.’
Johan Reijmerink publiceert artikelen, essays en recensies over poëzie in de Poëziekrant, Meander Magazine, Mantra en het Jaarboek van C.G. Jung Vereniging Nederland.
foto (c) Alja Spaan, in de voormalige Ringersfabriek, Alkmaar, september 2014