Columns

‘De werkelijkheid heeft mij niet nodig’ is een mooie regel die wereldvreemd aandoet. Mensen bemoeien zich met de dingen om zich heen en met elkaar. Wie zich verbeeldt dat de werkelijkheid zonder hem of haar vanzelf voortgaat, miskent dat mensen deel zijn van – en invloed hebben op de werkelijkheid. Woorden van Jan Loogman met regels van Pessoa en Vroman.

‘Drie personen met uiterlijke kenmerken die deden vermoeden dat het oudere witte mannen betrof gingen in conclaaf om te bepalen welke stadsdichters er door mochten naar de halve finale. Gelukkig was het deelnemersveld wel divers.’ Peer van den Hoven was een van die oudere witte mannen. De Grote Prijs van Gouda 2023 werd gewonnen door Zoë van de Kerkhof (Leiden).

Het Roland Holst Huis is sinds 2001 een huis waar schrijvers of vertalers voor een schappelijke huurprijs zich een maand kunnen terugtrekken om zich op hun werk te concentreren. In 1921 liet Holst senior in Bergen aan de Nesdijk het huis voor zijn zoon bouwen. Roland Holst en zijn vrienden (Bloem, Marsman, Slauerhoff) waren aan dit huis zeer gehecht.

Misschien zag Hans Franse het verkeerd op dat mooie Romeinse kerkhof en had de tragiek van de romantiek hem teveel beïnvloed: het hart van Shelley, de gestorven geliefde, romantische liefde, innige smart, heimwee naar Rusland, de melancholie van Anton Tsjechov, maar elke keer als hij die dodenakker achter de piramide bezoekt, staat haar beeld hem voor ogen.

Ruth Lasters kreeg de Arkprijs van het Vrije Woord omwille van haar kritische houding ten aanzien van de behandeling van het beroepsonderwijs en haar verzet tegen de beknotting van de vrije meningsuiting. Alleen onafhankelijk denken kan tot een zinvol debat leiden. Haar ontslag als stadsdichteres van Antwerpen – daarin gevolgd door de vier andere stadsdichters – is meer dan een symbool.

Waarschijnlijk hoort de dichteres en prozaschrijfster Carla Bogaards ook al toe aan de groep Vergeten dichters. In 1995 ontving ze de Johnny van Doornprijs voor de gesproken letteren. Geen prijs voor haar poëzie. Dat vindt Pieter Sierdsma nogal mager. Hij is enthousiast over de stroom levendige poëzie, het talent en de overgave waarmee die geschreven is.

‘Ook dat is dus van alle tijden.’ Eén zinnetje uit, opnieuw, een boordevolle column van Hans Franse, dit keer met zijn verbluft kijken naar Etruskische kunst, de bloederige Etruskische opstand, een volk van hoge cultuur, het moderne uit haar beeldhouwwerk, zoekgeraakte poëzie en historie, en de prangende vraag ‘hoe kan dit alles verdwijnen?’ Zijn fascinatie wordt de onze.

De verzen in een lied zijn misschien toegankelijker dan de verzen op papier. De suggestie blijft echter groot, zeker in combinatie met de prachtige muziek, de stemmen of het geluid. In die zin overlappen liedjesteksten en slam poetry elkaar. Tom Veys over de verzen van Spinvis: een zanger met een dichtersziel, een maker zoals de oorspronkelijke betekenis van poëzie het aangeeft.

Dichter-diplomaat Pablo Neruda, die sinds zijn Canto General internationale vermaardheid genoot en twee jaar vóór de staatsgreep van Pinochet in 1971 de Nobelprijs voor literatuur gewonnen had, was een in het oog lopend doelwit voor de junta en werd vijftig jaar geleden vermoord. Marc Bruynseraede roept de herinnering op aan zijn weidse, gevoelige poëzie, de schoonheid van zijn verzen.