Recensies

Sommige dichters maken het een lezer gemakkelijk. Peter Drehmanns, bijvoorbeeld, gebruikt in zijn bundel 'Grafleggingen' de verschillende stadia van Christus’ teraardebestelling als uitgangspunt voor zijn gedichten. Niet al te letterlijk, maar als richtingborden. Geen geneuzel en gepuzzel hier, maar een glasheldere constructie: zes stadia en evenzoveel hoofdstukken.

Ruth Lasters ontving de Debuutprijs van het poëzietijdschrift Het Liegend Konijn voor de bundel 'Vouwplannen' (2009), de Turing Gedichtenprijs voor het gedicht ‘Witlof’ en de Herman de Coninckprijs voor de bundel 'Lichtmeters' (2016). Die bekroningen, de publicatie van 'Lichtmeters' door een nieuwe uitgeverij, de toekenning van een werkbeurs voor het schrijven van de bundel en een vermelding van Lasters’ redacteur zijn elementen die literatuursociologische vragen oproepen. Welke criteria hanteren juryleden en redacties van tijdschriften, en waarom waagt een jonge uitgeverij zich aan het uitgeven van een dichtbundel?

Menno Wigman laat er ook in 'Slordig met geluk' geen twijfel over bestaan: hij is een romantisch dichter. Dat blijkt al uit het motto, dat wordt toegeschreven aan Theresia van Ávila: ‘Er zijn meer tranen vergoten om verhoorde gebeden / dan om onverhoorde gebeden.’ Met andere woorden: de vervulling is het einde van de droom. De romantiek is bij Wigman zwart - de bundel is doortrokken van seks en dood.

In het persbericht over 'tamelijk' van Nikolaas Demoen worden zijn gedichten omschreven als ‘beelden die tussen de tekentafel en de huiskamer zijn gevallen. En opgeraapt worden via de omweg van de taal. Zo ontstaan zinnen die een verlangen en een verwachting oproepen en ergens halverwege landen.’ De typering is ongetwijfeld positief bedoeld, maar wat ‘halverwege’ blijft hangen, is zelden scherp en bovendien onafgewerkt.

Op de site van Atlas Contact staat het volgende citaat over 'Van groot belang' van Nachoem Wijnberg: ‘Economie, politiek of geschiedenis gaan over hoe mensen met elkaar zijn. Poëzie is de krachtigste manier om iets te begrijpen van hoe mensen met elkaar zijn. Daarom is poëzie ook de meest geschikte vorm om het over economie, politiek of geschiedenis te hebben, uitstaande vragen te herkennen en redelijke voorstellen te doen.’ Een stevige claim. Wat maakt dat juist poëzie geschikter is dan wetenschappelijke artikelen of essays?

In haar debuut 'Als je een meisje bent' neemt Maartje Smits afscheid van het meisje zijn en omhelst dat tegelijkertijd. Dit gaat gepaard met interessante kantelpunten en eetproblemen. Uiteindelijk blijft de lezer in verwarring achter en hoopt op een vervolg waarin de volwassen dichter het meisje omhelst.

Chawwa Wijnberg (1942) woont in Middelburg, een mooie, intieme en niet te grote stad. Ze was een Joods onderduikkind, dat ook haar vader verloor in de oorlog. Het lijkt relevant op haar woonplaats en haar verleden te wijzen: de gedichten zijn kleinschalig, hebben de lichtheid en sierlijkheid van de Middelburgse gevels, terwijl de oorlogsherinneringen in de poëzie terug te vinden zijn, gekoppeld aan een sterk engagement met gebeurtenissen van nu. Wie echter denkt dat het een zware bundel is, heeft een verkeerde indruk.

De lezing van de bundel 'Seizoensroddel' van Jan Baeke is een leesavontuur, dat opnieuw de vraag opwerpt wat eigenlijk wel en geen gedicht is, wat wel en geen poëzie is . 'Seizoensroddel' voldoet aan alle criteria. De raadselachtige poëtische wereld van Jan Baeke verwijst naar duidelijk herkenbare realistische elementen uit de wereld van nu.

Bloemlezingen kunnen onderling sterk van karakter verschillen. Dat ligt aan de opzet, de doelgroep en de criteria die de samensteller voor de selectie van gedichten hanteert. In deze Poëzie Kort worden drie bloemlezingen besproken: het 'Nieuw Groot Verzenboek' van Jozef Deleu, 'Ik weet niet welke weg je neemt' van Arie Boomsma en 'Gedichten die vrouwen aan het huilen maken' van Isa Hoes.