Recensies

Een ghostwriter kruipt, op verzoek en tegen betaling, in de huid van iemand anders, en schrijft onder diens naam. Dat doet hij omdat hij het beter kan dan die ander, omdat de ander geen tijd heeft, of omdat het onderwerp te beladen is, precair, of een voor de opdrachtgever te grote emotionele impact heeft.
Kurt De Boodt schreef een dichtbundel met de titel Ghostwriter, en het eerste wat ik mij afvroeg was of hij op iemand doelde in wiens huid hij, als dichter, gekropen was.

Dat het vorig jaar verschenenDe werkelijkheid houdt het lang vol van Y. Né een bundel is met bijzondere kwaliteit, blijkt pas gaandeweg, want de bundel komt wat moeizaam op gang. Het is even wennen aan de cerebrale inslag en aan Né's taal, die vaak wat formeel en afstandelijk is. Maar haar humor en zelfspot, én haar intelligentie houden je erbij; gaandeweg lees je je in, raak je met haar aanpak vertrouwd, blijkt ze een dichter met een sterke persoonlijkheid die in haar poëzie volop tot uitdrukking komt.

Met Nachtopera. Een episch gedicht staat Liesbeth Lagemaat in een traditie die ook in onze Nederlandse literatuur enkele spraakmakende voorbeelden heeft opgeleverd, zoals Albert Verwey met zijn Persephone en Demeter, Martinus Nijhoff met Awater en Willem Jan Otten met De Vlek. Met hun verhalend en mythisch karakter hebben zij ieder op hun eigen manier naar thema en vorm gestalte gegeven aan het genre van het epische gedicht.
Lagemaat valt te bewonderen om haar beeldenstorm, haar kleurrijke taal, haar ritme en haar gedrevenheid in bepaalde delen van het gedicht, maar de stroom aan beelden doet te kort aan de epische lijn die ze heeft willen uitzetten over het samenleven tussen een man, een vrouw en een kind

Hoe geef je je leven zin? We weten het niet. Als het leven zin heeft, dan kan het alleen de zin zijn die je er zelf aan geeft, in religieus opzicht of anders. Toegespitst op de poëzie van Marc Tritsmans in Aanrakingen zou je kunnen zeggen dat zij lijdt onder zijn behoefte om zinvol te zijn.

In De blanke gave van Ellen Deckwitz is overal water: kraanwater, zeewater, overstromingen en lichaamsvocht. Zij bekijkt en beschrijft de wereld door een vergrootglas, met een lachspiegel en een periscoop, wat verrukkelijke beelden en zinnen oplevert.

Medeweten luidt de titel van de nieuwste bundel van Antjie Krog. Het opvallendste kenmerk van haar poëzie is de intensiteit ervan. Zij verstaat de kunst woorden te doen zinderen van spanning. Het zit in de scherpte waarmee zij scènes tekent, de vrijmoedigheid waarmee zij schrijft, haar directheid, vooral de absolute overgave aan de taal. Het is poëzie die in alle opzichten geëngageerd is en waarin zij zelf dus volop aanwezig is.

Weinig dichters zijn zo direct herkenbaar als Piet Gerbrandy. De nieuwvormingen, de taal als onweerstaanbare verleidster, de noodzaak van een passende vorm, de humor, het zichtbare plezier in de formulering zijn constanten in zijn werk en dat blijkt nog eens overtuigend uit zijn verzamelde gedichten die in januari verschenen onder de titel Voegwoorden. De gedichten met daarin de tien bundels die hij van Weloverwogen en onopgemerkt (1996) tot en met Vlinderslag (2013) schreef met daaraan toegevoegd twintig nieuwe gedichten onder de naam Kelderwijn (2014).

Pfeijffer dicht als niemand ooit tevoren, juicht het achterplat. De aanduiding 'Nieuwe poëzie' in de titel claimt dus volstrekte uniciteit, en zou niet simpelweg betekenen dat Pfeijffer na de vier bundels die hij tussen 1998 (debuut met van de vierkante man) en 2005 schreef en die in 2008 in De man van vele manieren verzameld werden, los van het Poëzieweek-geschenk Giro giro tondo eindelijk met een nieuwe bundel komt. Maar voor zover deze poëzie 'nieuw' is, is dat hooguit binnen het oeuvre van Pfeijffer, en niet omdat met de Idyllen de dichtkunst onvermoede stappen voorwaarts zet. Gelukkig hoeft dat ook helemaal niet.

Arnoud van Adrichem bewijst met zijn derde bundel opnieuw een ongewone eend in de poëziebijt te zijn. In Geld gaat hij de uitdaging aan te bewijzen dat er in geld wel degelijk poëzie zit, en dan nog wel in de wereld van de Haute Finance. De bundel telt slechts acht gedichten en toch slaagt Van Adrichem erin om meer dan 80 bladzijden gevuld te krijgen.