Recensies

Plato riep Sappho van Lesbos uit tot tiende muze. Had het te maken met het feit dat zij de eerste vrouw was die haar persoonlijke gevoelens in verzen uitdrukte? Als Plato haar niet bewonderd had, zou iemand hier in het westen zich dan om de fragmenten van het werk van deze dichteres bekommerd hebben?
Het fragmentarische van 'Eros ontwortelt mijn hart' maakt het modern. Wij hebben allang aanvaard dat het afgeronde, het complete, het volmaakte dat de poëzie heel lang getracht heeft voor te stellen, een illusie is.

Bommelkenners Dick de Boer en Klaas Driebergen verzamelden voor 'Nu is de moen gevangen' alle gedichten ooit door Marten Toonder geschreven: de verzen uit de Bommelverhalen, maar ook in het archief van het Letterkundig Museum ontdekte ongepubliceerde gedichten. Ze zorgden voor een fijnmazige indeling, voorzagen het geheel rijkelijk van toelichtingen, illustraties en achtergrondinformatie en namen ook tal van originele manuscripten van Toonder op. Het resultaat is een kostelijk boek, dat zeker bij degenen die met de Bommelstrips zijn opgegroeid tot tal van aha-erlebnissen zal leiden.

Job Degenaar schreef gedichten bij foto's die meer dan honderd jaar geleden door de Noorse amateurfotograaf Thorleif Cooke in Amerika genomen werden. 'Thorleif. Beeld en poëzie' is het weinig opzienbarende maar toch aantrekkelijke resultaat.

Wie aan de nieuwe bundel van Peter du Gardijn Wat huid is (2014) begint, wordt niet direct een houvast geboden. Dat ligt in eerste instantie aan de abrupte opeenvolging van uiteenlopende beelden, de stijlwisselingen, de ironische tot cynische ondertoon, de soms wat hoekige wendingen in formulering en/of de associatieve sprongen. Bij eerste lezing lijken de gedichten fragmentarisch te zijn opgebouwd, is er een schijnbaar gebrek aan muzikaliteit en staan de in beeld gebrachte situaties ogenschijnlijk los van elkaar, maar gaandeweg manifesteert zich de samenhang binnen de gedichten en wordt die geopend.

Ter gelegenheid van de 150ste geboortedag van Herman Gorter verscheen in de essayreeks van uitgeverij Huis Clos een uitgave van Een dag in 't jaar, bezorgd en toegelicht door Johan Sonnenschein.
Gorter (1864-1927) schreef Een dag in ’t jaar in 1889, direct na Mei en voor de bundel Verzen (1890), maar heeft het nooit willen publiceren. Sonnenschein zocht uit waarom.

Indrukwekkend, de bundel Met terugwerkende kracht van Yannick Dangre. Imponerend. Dit is poëzie die moeiteloos uit het brein van de dichter lijkt te zijn voortgekomen, met vlekkeloos gemak. Het is alsof de adem van de dichter door de regels heen stroomt, je opneemt in zijn gevoelsstroom, je meeneemt, steeds dieper de ontgoocheling in waar de bundel over handelt.

In Vangst nodigt Onno Kosters zijn lezers uit om de bundel steeds opnieuw te bezoeken en dat moet ook wel. Sommige gedichten geven zich door de vele verwijzingen naar literatuur, non-fictie, popmuziek, film en eigen werk niet makkelijk prijs, maar de doorzetter wordt ruimschoots beloond, want Kosters vierde is een heel goede bundel.

een vrouw schrijft een jongen van Pom Wolff bestaat uit vier aparte boekjes, gevat in een soort briefomslag met sluitzegel. Ieder boekje is een aparte cyclus van tien gedichten met achtereenvolgens de titels 'een vrouw schrijft een jongen', 'schrijft een vrouw', 'schrijft een jongen', 'genade'. Zodra ze zijn uitgepakt liggen ze door elkaar, zodat de cycli al gauw een willekeurige volgorde krijgen. Het zal zo bedoeld zijn. Waarom bijvoorbeeld met genade eindigen, als je er ook mee kunt beginnen? En schrijft nu eerst de jongen of toch de vrouw? Mogelijkheden genoeg.

Weer thuis van Theo Bakker ontleent zijn waarde niet in de eerste plaats aan de kwaliteit van de afzonderlijke gedichten, maar aan het geheel, dat een uniek document is van zelfonderzoek. Al zit er een soms benauwende engte in de bundel waaraan het moeilijk ontsnappen is, Weer thuis is juist waardevol vanwege de 'beperktheid' tot déze mens. Ecce homo!