Recensies

Een alleraardigst initiatief van Kees Godefrooij verdient aandacht: poëzie voor bijna niets. Beneden de kostprijs van de bundels wil hij, zoals hij schrijft, ‘poëzie onder de mensheid verspreiden’ en hij doet dat via de door hem in het leven geroepen uitgeverij Spleen.

Al lijkt in Een feest van jewelste de poëzie van Arthur Lava naar de lezer toe geschreven, dat is maar schijn. Lava doet mij denken aan een goochelaar. Zo staat hij ook op de rug van de bundel, de armen naar ons open, als na het verrichten van een verbluffende act. Maar ook met iets van onzekerheid, verlegenheid bijna, in zijn ogen. Zoals een goochelaar de aandacht van het publiek afleidt van zijn werkelijke handelingen, zo krijg ik de indruk dat Lava ons met al die in gebiedende wijs gestelde verzen afleidt van wat er werkelijk in hem speelt.

Anne Broeksma, nu 27 jaar, schreef en verzamelde de poëzie voor haar debuutbundel gedurende de laatste vijf jaar. Hoewel ze eerder publiceerde in literaire tijdschriften ligt er nu een compleet werk en dat is mooi, want Broeksma is duidelijk niet iemand van de losse verzen. Ze weet in regen, kosmos, kamerplant een eenduidige gedachte - beter is misschien zelfs wel om te zeggen: een eigen levensvisie - op schrift te stellen.

Hubert van den Berg & Geert Buelens stelden met Dan dada doe uw werk! Avant-gardistische poëzie uit de Lage Landen een bloemlezing samen die onmisbaar is voor degenen die zijn geïnteresseerd in de Nederlandse en Vlaamse avant-garde in het begin van de twintigste eeuw.

De 95 'onzedelijke' liedjes die Annemieke Houben in Vieze liedjes uit de 17e en 18e eeuw verzamelde, zijn soms alleen maar ondeugend en pikant, maar veel vaker onverbloemd scabreus en obsceen en vormen met elkaar in ieder geval een masterclass in erotische dubbelzinnigheden en het oplossen van seksuele metaforen.

Geen enkele dichter ontkomt eraan zijn persoonlijke levensgeschiedenis op een universeel niveau te brengen. Wim Brands heeft dat in zijn nieuwste bundel 's Middags zwem ik in de Noordzee wederom gedaan. Hij dicht over zijn geliefde, zijn vader, jeugdherinneringen en enkele anoniem gestorven mensen. De onverschillige werkelijkheid is het vertrekpunt in deze bundel, maar daartegen lijkt hij zich te willen verzetten.

Wat een fantastische dichter is die De Neef! Ze zijn behoorlijk zeldzaam, de dichters die niet slechts verzen bouwen, maar werkelijk vanuit hun hart (kunnen) schrijven. Hoe hondsmoeilijk, op het onmogelijke af, het mij ook lijkt om de gruwelen van die 'eeuw van de schreeuw' door of mee te laten klinken in de poëzie, De Neef krijgt het in Som van tijd voor elkaar. Wat mij het meest heeft geraakt is het besef van schoonheid, ondanks alle ellende. Alleen als je van die wereld houdt, kun je er zo over schrijven.

Ademgebed is Martijn Teerlincks laatste geschenk aan zijn familie en vrienden, waarin hij de lezers genereus laat meedelen. Lees het. Of beter: beluister de opgenomen gedichten een aantal malen, voor je aan het lezen begint.

Dichters doen dat graag, gedichten schrijven bij schilderijen, bij beeldend werk, bij foto's; het geeft vanwege de concreetheid een zeker houvast, leidt de inspiratie, is een betrouwbare manier om de werkelijkheid te evoceren. De beste gedichten verdiepen het zicht op de bron maar zingen zich er gelijkertijd los van, verbeelden niet alleen het beeld maar als het ware ook zichzelf en dat gaat het beste als het kunstwerk dat aan de basis lag iconisch is.