Archief

‘Een van de krachtige kanten van literatuur’, stelt Rogier de Jong in deze column, ‘is dat de ongrijpbare, soms niet te bevatten werkelijkheid op menselijke maat wordt geserveerd.’ Over Amerika. Over de mythe van onverwoestbaar optimisme, veerkracht en wat dies allemaal meer zij. En over het sonnet ‘The new Colossus’ (1883) van Emma Lazarus dat binnen het voetstuk van het Vrijheidsbeeld is geplaatst.

Sobere gedichten van Joost Hontelez met weinig beeldspraak, in een verstilde, intieme sfeer, voeren ons meteen mee naar Scandinavië. Een mooi ritme, hier en daar verrassende woorden. Regels als ‘Vroeg wat rimpelloosheid was. / Kreeg stilte. / Vroeg het naar de vroegte en kreeg koelte.’ Dat is genoeg, daar doen we het mee.

Douwe Wilts zegt dat in 'Kameren van vuur' van Henk Ester de dichter ons confronteert met zijn hartstochtelijke poëzie: 'Poëzie bestaat uit taal, een stelsel van regels. Die regels worden met poëzie verstrengd en verruimd; afgebroken en opengebroken. En met poëzie heeft Ester, de hartstocht willen dresseren, willen kameren.'

Robin Block heeft een bundel geschreven als een reisverhaal met verschillende personages en verhaallijnen, waarbij oude en nieuwe generaties met elkaar worden verbonden. De onderliggende vraag die hij stelt is ‘wat betekent het om je thuis te voelen? Kun je een thuis creëren voorbij landen en vlaggen?’ Een poëtische zoektocht in verbaal meesterschap, voor alle ontheemden.

Onno-Sven Tromp leest veel moois in de bundel ‘Het vogelkerkhof’ van Kees ’t Hart: ‘De gedichten ontlenen hun charme vooral aan de vervreemding die erin schuilt.’ De taal is eenvoudig en meteen te begrijpen, de sfeer is echter mysterieus. ‘Bij ’t Hart kan een gedicht elk willekeurig onderwerp hebben, maar hij weet er altijd iets wonderlijks van te maken’.

Lang niet alle gedichten in deze serie zijn voor kinderen alleen geschreven. Geen volwassene zal zich er te groot voor voelen. Dus eigenlijk is dit een verzameling Gedichten voor alle leeftijden. Ontdek de wereld erin! Vandaag met werk van Edward van de Vendel, Kate Schlingemann en Remco Ekkers.

Recensent en haikudichter Jeanine Hoedemakers is zeer blij met de uitgave van ‘Verzamelde haiku’s’ van Matsuo Bashō, vertaald door Jos Vos: ‘Het boek brengt Bashō dichterbij, hij verandert in een dichter waarmee je aan tafel zou willen/kunnen zitten. Omdat je zelf een haikudichter bent en omdat veel van de haiku’s van Bashō ook heel goed in onze tijd passen.’

Dat stormen tegenwoordig een naam hebben, betekent niets voor de kracht waarmee zij waaien. Gerrit was een rustiger storm dan Ciara, maar aan zijn naam lag dat niet. Moeten we voortaan ook crises anders noemen, zelfs als zij nog komen gaan? Is het noodzakelijk een nieuw woord te zoeken? Dat staat nog te bezien, zegt Jan Loogman.

In de gedichten van Jaap Bos zit iets mysterieus. Een kreet als ‘Benader nabijheid’ terwijl hij het heeft over ‘Ik hou van alles wat hemelsbreed / op zeven km van mij verwijderd is’. Dan het gadeslaan van duizend rotganzen in een beijzeld weiland of een zeevaarder in de Oostzee. Hij weet ‘wie ik wilde zijn voordat ik wist wie ik was’.

Voor Rita Van Hauwermeiren is poëzie een manier om kunstzinnig om te gaan met de vaak rauwe werkelijkheid. Verlies, rouw, verdriet en gemis zijn de rode draad in haar debuutbundel. Ze streeft ernaar gevoelens op een originele wijze te formuleren, zonder somber of dramatisch te willen zijn. Op medelijden of vals sentiment zit ze niet te wachten.

De gedichten uit de bundel 'De ogen van de bomen' van de 90-jarige Anne-Marie Demoen zijn geschreven met één hand via de IPad vanuit een woonzorgcentrum. Hettie Marzak uit haar bewondering voor de poëzie die getuigt van liefdevolle belangstelling voor alles wat buiten de dichter haar bereik is komen te liggen: 'Vanuit een breed referentiekader vlecht ze intertekstuele gegevens in haar gedichten.'

Sobere, mooie gedichten van Hans Krüse. Ondanks de karigheid met woorden neemt hij ons als lezer mee, we zijn op de plekken die hij beschrijft. Daar waar het gaat sneeuwen, waar dicht opeengepakte zwarte figuren bij hun gat in het ijs staan, bij de man die met zijn vinger in het zand schrijft, of daar waar de oeverzwaluwen vliegen.

Marc Bruynseraede is lovend over de 'Inventaris' de bundel van Geert Van Istendael. Zijn conclusie is: 'Haal je de bundel in huis, krijg je niet alleen een juweeltje van taalkunde cadeau maar ook een rijke waaier aan wijsheid en cultuur, gekruid met toets relativeringsvermogen. Een welgekomen présence in deze sombere dagen.'

Tegenwoordig wordt er zoveel proza-poëzie geschreven die niet kan tippen aan het poëtisch gehalte van veel romans van Wiesław Myśliwski, meent Willem Tjebbe Oostenbrink. Poëtisch heeft niet te maken met mooischrijverij, maar met het effectief oproepen van beelden en gevoelens, waarbij meerdere lagen van betekenis en bewustzijn kunnen worden aangeboord. Hoe lyrisch realisme kan samen vallen met het streven naar eeuwigheidswaarde als bij sonnetten.

Edward van de Vendel is de auteur van het poëziegeschenk ‘Kom nog even naar mij kijken straks’. Het is zijn eerste bundel voor volwassenen. Alle poëzie schrijft hij met een bepaalde ernst als inzet. Als kinderen de doelgroep zijn, stelt hij niet minder eisen aan een gedicht. Het verschil zit in de thematiek. Een typisch Vendeliaans gedicht komt als een soort waterval tot stand.

Maurice Broere las '11', de bundel van Steven Graauwmans en hij vindt dat ieder gedicht verrast: 'Steven Graauwmans schotelt ons een bundel met poëzie voor, waarin je met enige moeite doordringt door mee te gaan in zijn associaties. Dat heeft voor de lezer consequenties, want er staat niet wat er staat en iedereen kan andere associaties hebben.'

In een prachtig gedicht uit 'Dichter' omschrijft Mary Heylema zichzelf het best: ‘trooster ben ik / schuurpapieren droom / halm van hoop’. ‘Bij het schrijven’, zegt zij, ‘voel ik voor het eerst van mijn leven een soort vuur, urgentie. Alsof ik steeds meer samenval met wie ik ben.’ Ook is ze een fanatieke dingenvinder. Wat heeft ze met scherfjes?

Kamiel Choi is niet gecharmeerd van ‘Tegenlicht’, de bundel van Etienne Van den Steen, al vallen er best wat aardigheden in te ontdekken. Maar: ‘Het tegenlicht wordt niet met de woorden van een vrolijke taalatleet bestookt, maar door een spectrometer gehaald die een variëteit aan spitsvondige frasen en willekeurige beeldspraak genereert.’

Romain John van de Maele maakte in reactie op de column 'From the river to the sea ...' van Marc Bruynseraede van 13 januari jl. het volgende gedicht.

Jan van Gulik vindt dat in ‘Meerval’, de bundel van Rogier de jong, er een duidelijke boodschap naar voren komt: ‘wees niet onbuigzaam, kom los van conventie en traditie, geeft niet over aan soberheid en neem het leven niet met ernst.’

Het is niet alleen de sluiting van het Couperusmuseum die Hans Franse bedroeft, wat hem irriteert is de afwezigheid van eerbied voor diegenen die onze cultuur in onze taal vormgaven. We zijn niet trots op de taal, niet op de cultuur, de literatuur hangt erbij. Soms denkt hij dat het enige wat ons nog onderscheidt onze taal is. Hoe lang nog?