Archief

Hans Franse wordt blij van de verzameling losers, beschreven door Simon Carmiggelt in plechtstatig taalgebruik, de fraaie vondsten, het groot stilistisch vermogen, de atmosfeer van ironie en medeleven. Zou het zelfspot zijn of schreef hij zijn veronderstelde poëtische angsten of onvermogen weg door juist aan dichters zoveel kleinheid en gebrek aan talent toe te schrijven?

Joost Dancet bespreekt 'Het is hun niet ontgaan' van Esther Naomi Perquin (°1980) uit 'Meervoudig aanwezig' (2017). Het gedicht is een soort raadsel over vergeten en herinneren, geschreven in een vrij makkelijk, bijna parlando idioom. Het verrassend einde plaatst het gedicht echter in een heel nieuw perspectief. 

Bart Koubaa trekt zich in ‘De verliefde engel’ het lot aan van een Afghaans meisje dat door haar vader aan een oom werd verkocht. De bundel is een poëtische reddingsactie. Onno-Sven Tromp ziet het ook als monument voor het meisje. Over de gedichten zegt hij: ‘Door hun bijzondere repeterende vorm en Koubaas rijke verbeelding hebben de epische gedichten een bezwerende werking.’

‘Ik heb een hekel aan de grote literatuurprijzen’, stelt dichter Kreek Daey Ouwens, ‘het heeft allemaal niets te maken met het schrijven zelf. ‘ Onlangs verscheen ‘Mijnwerk’, kroniek van een familie in scherven, haar verzameld werk. Het menselijk tekort is het hoofdthema, het onvermogen van mensen elkaar te bereiken. ‘In zekere zin blijf je altijd dat kind. Ik ga ernaar terug. Naar de onschuld.’

‘Ommouw me’ is de nieuwe bundel van dichter en illustrator Ted van Lieshout. In zijn bespreking erover zegt Peter Vermaat: ‘’beeld gaat in gesprek met tekst en tekst verhoudt zich tot beeld. In beide gevallen worden de beelden gevormd door kledingstukken die Van Lieshout om uiteenlopende redenen bewaard heeft. Hij wil de beschouwer beter laten kijken en lezen door de waarneming ‘op het eerste gezicht’ steeds wat te kantelen of te ondergraven.’’

Felix Chow is Poet in Residence in Nederland, was gast bij Poetry International, en vindt het geweldig. ‘De grootste cultuurschok was het wennen aan de zonsondergangen van 22.00 uur in de zomer en het feit dat winkels zo vroeg sluiten!’ Chow dicht in het het Kongish, een bloeiende mixtaal van Engels en Kantonees. Voor hem is poëzie een kans om met woorden en klanken te spelen.

In haar eerste recensie bespreekt Anneruth Wibaut de bundel ‘Uit hoofde van Jut’, van Frans Kuipers. Wat haar opvalt is het gebruik van neologisme en intertekstualiteit. Over de poëzie zegt ze: ‘Het plezier waarmee het spel met woorden, klanken en betekenissen wordt gespeeld doet denken aan de Tachtigers, dichters waaraan Kuipers zich verwant voelde toen hij in 1965 debuteerde.’

Paul Snoek was meerdere dichters ineen. Van alle die dichters kunnen wij boven de grote rivieren nog iets leren, vindt Herman de Coninck: ‘Nederlanders altegader, dat mag niet hoor, dat jullie Paul Snoek niet meer kennen’. Rogier de Jong over hoe Snoek op een radicale manier toont wat poëzie moet zijn: recht overstekend, met een arendsoog waargenomen en vanuit het hart genoteerd.

Elbert Gonggrijp schrijft zijn gedichten als beschouwer vanuit het wezen van de natuur, de mens, de liefde. Het is hem er om te doen het geheim van de wereld te ontfutselen of juist haar in al haar schoonheid te bewaren. In zijn huidige gedichten gaat hij uit van een traditie en reflecteert mooi op eerdere dichters.

Inge Boulonois maakte lang geleden de sprong van het vrije vers naar light verse. We vroegen haar wat daar de reden voor was en wat haar zo enorm aantrekt in light verse. Ze vertelt dat op een cruciaal moment in haar leven de humor troostend werkte en dat een vaste vorm haar houvast biedt. Het commentaar van Inge Boulonois.

Na het zien van de documentaire ‘Get back’ had Ingmar Heytze geen andere Beatle dan Paul McCartney willen zijn. ‘Bijna achteloos zo volmaakt met muziek om kunnen gaan, letterlijk klassiekers verzinnen waar je bij zit… Dat is gewoon een wonder.’ Volgens hem zijn er best veel dichters die liever muzikant waren geworden. ‘Zullen we anders gewoon maar een playlist bij dit interview doen?’

De titel 'De blote voetjes van geluk', de nieuwe bundel van Jeanine Hoedemakers, lijkt een aantal mierzoete gedichten te beloven, maar het tegendeel is waar, vindt Hans Puper. Het is een bundel over al het verdriet en ongemak dat het leven eigen is. Dood, kwetsbaarheid, gemis, verlangen en, door alles heen, de liefde: verloren, bestaand of geëindigd. Wat de bundel goed maakt, is het schijnbaar laconieke, de humor als middel van verweer.

De manier waarop deze dichter, vaak in korte verzen en tamelijk eenvoudige bewoording, een klein universum opbouwt is mooi. Een wereld van water en met genoeg ruimte voor vragen en mysterie, zodat niet alles is ingevuld en de lezer eigen associaties kan maken. Een oproep om ruimdenkend te worden en te blijven. Een verlangen naar de onbekommerde kindertijd, eeuwige vriendschap.

De derde bundel van Shari Van Goethem, ‘Een vorm van vasthouden van’, is een poëtisch dagboek van een eerste levensjaar. Jeanine Hoedemakers is van mening dat de dichter op overtuigende wijze laat zien hoe belangrijk de rol van poëzie is. ‘Ik ben er allang van overtuigd dat poëzie onmisbaar is, maar als ik dat nog niet geweest was, dan had Shari Van Goethem me nu overtuigd.’

In juni 1924, nu honderd jaar geleden, vermoordt een Joodse zionist Jacob Israël de Haan, de man van de dichtregel over het mateloos verlangen, te lezen op het Homomonument in Amsterdam: ‘Naar vriendschap zulk een mateloos verlangen’, uit het sonnet ‘Aan eenen jongen visscher’. Jan Loogman las de biografie die Jan Fontijn schreef over De Haan.

Johan Meesters leert nog het meest van slechte of mislukte gedichten. ‘Door de ergernis die ik bij zulke gedichten voel, weet ik wat voor poëzie ik zelf wil maken.’ Zijn eigen opvattingen als dichter zijn meer bepaald door te reflecteren op grootheden als Lucebert of Kouwenaar die ons de ruimte toonden die je hebt als je de gebaande paden verlaat.

Tom Veys heeft genoten van de bundel ‘Verstrengelingen’, een drieluik met ruim honderd gedichten. Over de dichter zegt hij: ‘Het spel tussen hoop en wanhoop is wat Jan M. Meier kenmerkt. Taal is zijn DNA. Hij danst op een koord tussen herinnering en omschrijving, zijn gedichten zitten soms strak in kwatrijnen en zijn tegelijk filosofisch-muzikaal.’

‘Wat een woord’, dacht Marc Reugebrink, ‘breed-bek-be-han-gers-bij. Daar moest ik iets mee’. Zo kwam hij er toe het gedicht ‘Kale Jonker’ in zijn bundel ‘Om honing gaat het niet’ aan deze vliesvleugelige op te dragen. Zijn ‘gevoeligheid’ vertaalt zich onder andere in poëzie, maar ook wel in proza. (Maar ze uit zich ook op momenten dat hij gaat zingen bij zijn eigen stervensberoerde gitaarspel.)

In de bundel ‘Laaien, Laaien, Laaien’ van de nieuwe Dichter des Vaderlands in België; Lisette Lombé, wordt volgens Marc Bruynseraede geslagen met de striemende zweep van de taal. ‘Stuk voor stuk intens geladen teksten die de lezer oproepen om wakker te worden, verontwaardigd te zijn, geschokt of gekwetst maar niet onverschillig.’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het vijfenvijftigste gesprek, met Wopke van der Lei. Volgens hem schrijven Veluwse columnisten over parkeerplaatsen, over goedkoop winkelen in Duitsland en over onderwerpen die de lezer nog geen vijf minuten onthoudt. Gelukkig werd hij wegens het doen van controversiële uitlatingen daar ontslagen. Zijn liefde voor poëzie is sterk gegroeid door songteksten van oa Bob Dylan.

Maurice Broere is zeer te spreken over de bundel ‘Zelfportret met woorden’, van Hans Franse: ‘’Wat opvalt is dat de dichter in de loop der tijd wat minder ‘dichterlijk’ is geworden. De oudere verzen bevatten nog wel eens eindrijm en in de latere is dat vrijwel verdwenen. Het lijkt wel of hij zich van dat juk heeft bevrijd en gelukkig maar, want dat gerijpte dichterschap bevalt me veel meer.’’