Klassiekers

Voordat ik de kopij voor deze klassieker ontving, had ik nog nooit van Remy C. van de Kerckhove gehoord. Toch is hij in België geen onbekende, en speelde hij een belangrijke rol bij de vernieuwing in de Vlaamse poëzie kort na de Tweede Wereldoorlog. Het is dus een goede zaak dat Jan Buijsse met een gedegen bespreking deze dichter aan de vergetelheid ontrukt.

Met de bespreking van ‘Ochtend in de tuin’ van Elly de Waard vieren we een bijzonder jubileum. Het is de 25e bijdrage van Inge Boulonois aan de Klassiekers. In 2005 en 2006 stormde zij onze kolommen binnen met maar liefst zes besprekingen per jaar. Daarna bleef ze gestaag één à twee bijdragen per jaar aanbieden. Zij weet daarin telkens weer met kennis van zaken haar liefde voor een gedicht en voor de poëzie in het algemeen op de lezer over te brengen. Mooi detail: haar aandacht verdeelt ze gelijkelijk over dichters (13) en dichteressen (12).

Na een zomerpauze van twee maanden pakken we de draad van de Klassiekers weer op met een bespreking van het beroemde slotgedicht uit De ziekte van jij. Bij de onthulling van een gedenksteen voor Joost Zwagerman juni jl. bij de Bibliotheek in Alkmaar werd dit gedicht door Maria Vlaar, die tevens zijn biografie gaat schrijven, voorgelezen. Redacteur Eric van Loo buigt zich over dit gedicht van de jonge Zwagerman.

Het gedicht 'November' is één van de beroemdste gedichten van J.C. Bloem, en behoort tot de bekendste gedichten uit het Nederlandse taalgebied. Huub van der Lubbe, die zichzelf naast zanger ook een beetje als dichter beschouwt, heeft het gedicht al jaren geleden op muziek gezet. Ook Jan Rot liet zich niet onbetuigd. En tot mijn verrassing had het gedicht ook een hoofdrol in de eerste aflevering van de televisieserie 'De coassistent' (2010). August Agasi blaast voor ons het stof van de regels. En met de bespreking van dit schitterende najaarsgedicht gaan de Klassiekers evenals vorig jaar twee maanden met zomerreces.

In het gedicht ‘Beleid’ (in Vroeger of later, 2003) beklaagt Joop Leibbrand zich over het afbrekend beleid m.b.t. het literatuuronderwijs, onder andere met de regels: ‘Met ziel en vlinder werden klassen / ooit gewonnen, maar Gerhardt / is dood, ook in het onderwijs.’ Ziel, vlinder, het lijkt P.C. Boutens wel, of Henriëtte Roland Holst (in Opwaartsche Wegen, ‘Voor het vaandel III’), of misschien wel Gerhardt zelf (zie haar gedicht ‘Psychè’ in Vroege verzen, 1978). Of leerlingen daar altijd door gewonnen werden, is misschien de vraag, maar Leibbrand had wel gelijk in zijn kritiek op het literatuuronderwijs. Hoe dan ook, de dichteres Ida Gerhardt (*1905) is dan wel dood (†1997), maar haar poëzie niet.

De klassieker van deze maand kent een nauwkeurige locatie. Om elke verwarring uit te sluiten gaf Hans Tentije in de titel niet alleen de straat maar ook de plaats aan. Dat maakt nieuwsgierig. Wat heeft de dichter in deze straat gezien? Wat is er gebeurd? René Leverink ging voor ons op onderzoek uit.

Afgelopen week was Willem Hussem heel even in het nieuws. Tijdens de sloop van het voormalige postkantoor in Raalte werd een tien meter hoge aluminium sculptuur van de kunstenaar door de slopers voor oud ijzer aangezien en vernietigd. ‘Alles van waarde is weerloos’, om met de woorden van Lucebert te spreken. De woorden van Hussem zijn minder makkelijk klein te krijgen. Dick van Hoeve buigt zich over een zeer kort gedicht dat na vijftig jaar nog steeds -of misschien wel opnieuw- school maakt.

‘Avond’ van Willem Kloos werd gepubliceerd in de eerste jaargang van De Nieuwe Gids (1885-1886). De dichter moet dus een jaar of 25 zijn geweest toen hij het schreef. De berustende, beschouwende toon van de eerste drie strofen is dus geenszins het werk van een dichter op leeftijd. In Verzen (1894) staat het gedicht direct na het gedicht met de beroemde openingsregel ‘Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten’. Simon Mulder laat zien, waarom ook ‘Avond’ zo’n ingenieus gedicht is.

In het huis van de poëzie zijn veel kamers. Sommige zijn traditioneel ingericht, met eikenhouten meubelen en dikke tapijten. Andere zien er strak en modern uit. Soms wordt er een nieuwe vleugel aangebouwd. Valt ‘light verse’ wel onder de serieuze poëzie? Inge Boulonois vindt van wel, en analyseerde voor ons deze maand een gedicht van Jaap van den Born.