Recensies

Wie Remco Campert in zijn columns in de Volkskrant volgt (na zijn herneming van Somberman is hij daar zelfs zelfs twee keer per week aanwezig), weet dat hij vaker dan vroeger terugkijkt en regelmatig zomaar wat in eigen werk bladert en dan naar aanleiding van wat hij opdiept, herinneringen ophaalt. Het zijn vaak aardigheidjes, anekdotes, maar hoe pretentieloos hij ze ook presenteert, ze hebben altijd een ondertoon van ernst en melancholie. Precies wat je ook aantreft in het eerste gedicht van de nieuwe bundel Licht van mijn leven.

In In de ogen van de god zit de filosoof Van der Waal de dichter vaak in de weg. Hij heeft een boodschap: je kunt alleen een volledig mens zijn als je het ‘onbestemde’ in je toelaat. De filosoof bepleit dat in zijn boek Denken op de plaats rust (2012) en daar is natuurlijk niets mis mee. Ook de dichter draagt die boodschap uit en dat is jammer, want dat gaat ten koste van zijn poëzie - ondanks zijn onmiskenbare talent. Het onderzoek en het ervaren van dat onbestemde is het centrale gegeven in de bundel, die bestaat uit tien afdelingen met telkens een cyclus van drie gedichten.

Wanneer je van reizen houdt, en je houdt van lezen, en je houdt van poëzie én van beeldende kunst, dan is dit je boek. Een stem van paardenhaar neemt je mee naar Mongolië. Dichter/beeldend kunstenaar Lies van Gasse en Bas Kwakman, beeldend kunstenaar/ redacteur en medeoprichter van Tortuca, tijdschrift voor literatuur en beeldende kunst én directeur van Poetry International, reisden daar in 2012 doorheen met een internationale groep dichters, die deelnamen aan het poëziefestival Altan Guruus, dat niet alleen in de hoofdstad, maar ook in kleine steden, dorpen, gaten, en zelfs in tenten in de Gobi woestijn werd gehouden.

'Achttienhonderd pagina’s poëtisch avontuur, stilistische brille, weerbarstige vitaliteit, provocerende stellingname. Een monument voor een monumentale dichter', juicht de flaptekst van Hee hoor mij Ho simultaan op de brandtorens, de mooie uitgave - dundruk, dubbel leeslint! - van de verzamelde gedichten van H.H. ter Balkt. Er is geen woord van gelogen, het is het volstrekt unieke werk van de meest eigenzinnige dichter die Nederland kent, een dichter ook die zich graag in een uitzonderingspositie plaatst. als de eenling die boven de anderen uittorent en ziet wat anderen niet zien. Die als de met bijzonder talent begiftigde schaker of dammer simultaan op vele borden tegelijk acteert, evenzeer een vóór allen als een tégen allen,

In Nul, zijn derde bundel, wist Edwin Fagel grenzen uit tussen leven en dood, seks en moord, de mens en de duivel en vooral de grenzen die mensen van elkaar scheiden. Daarbij horen ook de grenzen tussen het verhevene en het banale.

Meer dan twintig jaar terug verzamelde H.C. ten Berge in Materia prima (Meulenhoff,1993) de tien bundels die vanaf zijn debuut Poolsneeuw (1964) tot op dat moment van hem verschenen waren. Omdat hij dit jaar niet alleen zijn 75e verjaardag maar ook vijftig jaar schrijverschap viert, gunde zijn huidige uitgever Atlas/Contact hem met Cantus Firmus een mooie uitgave van de bundels van na 1993, inclusief het volledig nieuwe Kerven, kastijdingen. Een hernieuwde kennismaking met een imponerend dichterschap.

Wanneer de vier dichters uit Verabredungen | Afspraken representatief zijn voor de poëzie die momenteel in Duitsland wordt uitgegeven, dan is de poëzie daar nogal escapistisch en voor de gevestigde orde absoluut onschadelijk. De politiek is vrijwel afwezig, en het individu kan zich met zijn bezadigde onvrede prima vermaken. Juist in Duitsland zou je anders verwachten. Is de vorige eeuw niet gedomineerd door wat daar gebeurde? Misschien is de matheid die ik proef, het gebrek aan hartstocht, een stilte voor de storm. Misschien getuigt zij van het streven naar een harmonie die nooit heeft bestaan, hoewel zij in de poëzie lang is beleden. Veel te lang. De werkelijkheid wordt aardig uit zicht gehouden, innerlijk en uiterlijk. Terwijl

Doodwater, de titel van het poëziedebuut van Sofie Verdoodt, staat voor mijn gevoel in schril contrast met de artistieke inhoud (lees: het effect) van de bundel: uiterst vruchtbaar en met een niet aflatende fantasie…

‘Zuiver technisch gesproken komt poëzie natuurlijk neer op het rangschikken van woorden met het hoogste soortelijk gewicht in de meeste onvermijdelijke volgorde. Idealiter ontkent de taal haar eigen massa en de wetten van de zwaartekracht. Ze streeft naar omhoog of zijwaarts naar het begin waar het Woord was. Voor de taal is poëzie de hoogste bestaansvorm, waarbij de dichter geneigd is de klank belangrijker te achten dan denkbeelden en overtuigingen.’ Met deze woorden uit zijn essay ‘De dichter en proza’ legt de Russisch-Amerikaanse dichter Joseph Brodsky de lat voor zichzelf en zijn collega’s hoog. Als ik de poëzie uit de debuutbundel Heerlijke galop van Pieter de Bruijn Kops leg langs deze meetlat, dan is er nog een w