Archief

Hans Franse is erachter gekomen dat dichten hard werken is en tijd en rijping vraagt. ‘Klaar ben je nooit.’ Het zal wel met zijn leeftijd te maken hebben dat hij terugkijkt, maar deze terugblik kan geen kwaad. We halen Bert Voeten terug en de zon, een ‘Zomermiddag aan de Amstel’, de polders, het Kalfje en de Kalfjeslaan nog ongeschonden, en zijn eerste dichtproeven.

De gedichten van Kathleen Boogmans zijn eenvoudig en helder en toch hebben de opgeroepen beelden voldoende gelaagdheid. Het thema blauw – de verbroken relatie – komt in alle gedichten duidelijk tot uiting. ‘Wij heffen geen liederen meer aan’, we doen het met deze gedichten, vloeien alsnog samen, wikkelen deze jas om ons heen, terwijl de zee alleen maar blauw blijft.

Alfred Schaffer over de Afrikaanse literatuur, de Afrikaanse taal, ‘altijd óók de taal geweest van ondermijning, kritiek, verzet van binnenuit, bevrijding, van hybriditeit en het subversieve.’ Hoe Breyten Breytenbach nog steeds een aanwezigheid is waartoe je je als Afrikaanse dichter verhoudt. Over de huidige generatie jonge dichters, die bezig is de Afrikaanse poëzie opnieuw grondig te vernieuwen en te verrijken, en meer...

Het is ongebruikelijk om een recensie te beginnen met de bespreking van het nawoord van een bundel, en die bespreking ook nog eens langer te maken dat dat nawoord zelf. Dat Hans Puper dat toch doet heeft een verdrietige achtergrond: Esther Jansma schrijft in haar ‘Naschrift’ dat ‘We moeten “misschien” blijven denken’ waarschijnlijk haar laatste bundel is, want ze is ernstig ziek. Zij noteerde nog eens wat haar al jaren bezighoudt.

Het 5e deel van onze rubriek, 'Een wereld vol sonnetten', verzorgd door Simon Mulder in samenwerking met uitgeverij HetMoet en het Feest der Poëzie. Vandaag over Jorge Luis Borges en zijn vertaler Paul Claes, de bundel 'Everness' en de spiegelmetafoor, voor de oude Grieken nog een bron van waarheid, bij Borges echter, een man van de 20e eeuw, een modernist, een surrealist, niet meer.

‘Visum’ is de nieuwe bundel van dichter, essayist en beeldend kunstenaar Renaat Ramon. Woord en beeld komen samen. Tevens is het, volgens Tom Veys, ‘een dubbelbundel met twee genres, één van het commentaargedicht bij een beeld en in een tweede deel is er een essay over het leven en werk van Renaat Ramon.’ Dichter Alain Delmotte schreef het essay. ‘Elke poëzielezer of kunstliefhebber kan genieten van het woord en het beeld.’

In memoriam Breyten Breytenbach (1939-2024). Bij Breyten Breytenbachs biografie hoort ook, en misschien wel vooral, het kunstenaarschap van Breyten Breytenbach, zowel op letterkundig als op beeldend gebied. Schilderijen en tekeningen die vaak politieke thema’s weerspiegelen’. Het is zowel Breytenbachs aureool als zijn keurslijf geworden. Een column van Rogier de Jong met het krachtig prozagedicht 'De reis van de nachttovenaar' in de titel.

Drie gedichten vormden de top 3 van de Rob de Vos-prijs 2024. Peter Vermaat interviewde elk van de drie dichters, met name over het ontstaan van het gelauwerde gedicht. Maar ook over hun manier van werken. Is een gedicht ooit voltooid? Vandaag het interview met Monique Leferink op Reinink naar aanleiding van het gedicht ‘Canto’.

De Poëziekalender 2025 van het bekende merk Plint, heet 'Liever de liefde' en is een kunstzinnige uitgave. Iedere dag een nieuw gedicht over de liefde van veel bekende dichters. Jeanine Hoedemakers zegt: 'Wat de kalender extra speciaal maakt zijn de fotofragmenten die aan de achterkant van elke bladzijde staan. Als je alle blaadjes met de gedichten erop bewaart dan kun je van de fotofragmenten op de achterkant 46 poëzieposters samenstellen.'

‘Arjan Witte stak als dichter over naar de muziek voordat het hip was, hij maakte al spoken word voordat de term bestond.’, zegt Ingmar Heytze, fan van het eerste uur. Zelf zegt Witte ‘dichten vervulde een complementaire rol bij een sociale omgeving die anders te eenvormig zou zijn geweest.’ Poëzie is voor hem meer een instrument tot plaatsbepaling dan een uitlaatklep.

In 'Septemberzee' van Willem Jan Otten laat de dichter ons meelopen op zijn levenspad. Jeroen van Wijk treft in de bundel ontroerend mooie poëzie aan die nergens pathetisch wordt. Hij stelt vast dat 'Otten de thematiek van zijn gedichten prachtig weet te balanceren tussen observaties over het leven en de dood, en welke rol religie hierin kan hebben. Van Wijk vindt het prettig dat de gedichten die over religie gaan niet predikend zijn.

We zeiden het al eerder: Mandy Eggerding is gewoon goed, weet de taal kundig te kneden, is origineel en geeft prachtige beelden. Sowieso mooi hoe zij soms mens en dier met elkaar vereent, een vacht heeft of met vleugelslag naar warmer [oorden] vliegt. En dat dan schijnbaar moeiteloos opschrijft. In zinnen als ‘ik ben al vluchtiger dan ik was’.

‘Dub Holland’ is een verzamelbundel met het beste werk van Arjan Witte. Het levert volgens Maurice Broere een wat ambigu beeld op: ‘Enerzijds staan er prachtig klinkende zinnen in en roept de dichter interessante filosofische vragen op, zoals: kunnen we niet wat minder somber tegen de dood aan kijken. Anderzijds maakt Witte gebruik van eigenaardige, soms onnavolgbare metaforen. Menig gedicht begint hij met een boeiende levensvraag, maar eindigt dan als een losse flodder.’

Jan Loogman beschrijft een kleine gebeurtenis op de elfde november. Een paar dagen eerder waren er in Amsterdam misdragingen waarop snelle oordelen volgden. Bedachtzamer geluiden drongen in de eerste uren na het wangedrag niet door. Hij haalt de regel van Czeslaw Milosz in het gedicht 'Berisping' aan: ‘Zou jij dan het onverstand / van anderen veroordelen’. Er volgt geen vraagteken.

Drie gedichten vormden de top 3 van de Rob de Vos-prijs 2024. Peter Vermaat interviewde elk van de drie dichters, met name over het ontstaan van het gelauwerde gedicht. Maar ook over hun manier van werken. Is een gedicht ooit voltooid? Vandaag het interview met Laurens Hoevenaren naar aanleiding van het gedicht 'Beneden peil'.

Poëzie is voor Enno de Witt wat wijlen Kris Kristofferson dichtte en schreef: ‘And Lord, it took me back to somethin’ that I’d lost somewhere, somehow along the way’. 'Het is, om het maar eens even heel lelijk uit te drukken, het onder woorden brengen wat niet onder woorden kan worden gebracht.' Zijn potentiële lezerspubliek bedraagt een slordige zes miljard mensen.

In 1882 speelde Guido Gezelle met de gedachte om een vrouwenblad te maken, hij omschreef het als 'een jaartijdbladtje voor Vlaamsche vrouwen'. Het is er niet van gekomen. 'Tot nu', zegt Hans Franse: ''het prachtige magazine, op glossy formaat (een Vlaams poëtische 'Linda') waarin Gezelle in zijn relatie met vrouwen centraal staat, is op de markt gekomen in een Vlaamse coproductie:' Vrouwen van papier''.

Drie gedichten vormden de top 3 van de Rob de Vosprijs 2024. Peter Vermaat interviewde elk van de drie dichters, met name over het ontstaan van het gelauwerde gedicht. Maar ook over hun manier van werken. Is een gedicht ooit voltooid? Vandaag het interview met Astrid Arns naar aanleiding van het gedicht 'Hologram'.

Iris van de Wetering bespreekt de bundel ‘Wat wij doen dat heet bewaren’, van Siel Verhanneman: ‘De psoas en de uterus, twee fysieke plekken in het lichaam, spelen een centrale symbolische rol in de bundel. Elk van deze plekken draagt een diepe emotionele en spirituele betekenis. Door het gebruik van krachtige beelden en symboliek, weet ze een universum van emoties te scheppen waarin de lezer wordt uitgenodigd om zijn eigen ervaringen en verlangens te reflecteren.’

Onverwoestbaar mooi, de poëzie van Driek van Wissen, de dichter die door Pieter Sierdsma uit de voortrazende vergetelheid wordt gehaald. In deze column een aantal gedichten waarin hij een blijvende waarde aanraakt. Sonnetten die ons confronteren in hun onverbiddelijke opbouw met het einde, het alledaagse dat een klein drama bevat of de veroverende charme van deze romantische, beschouwelijke, humoristische dichter.