Columns

Het raadsel van de geboorte is door veel dichters bezongen. De dichter/bioloog Dik Hillenius (1927-1987) publiceerde er één vers over, dat in zijn eenvoud bijzonder diepzinnig is. Karel Wasch over dat gedicht en de schrijver ervan. “Zijn poëzie onderscheidde zich niet essentieel van zijn proza: observaties en ideeën waren hier tot hun absolute kern teruggebracht.”

Nu we met z’n allen niet op een ander mens wachten maar op het moment dat deze stille tijd voorbij zal zijn, lijkt de vierde variant uit het gedicht van Joke van Leeuwen, ‘Vier manieren om op iemand te wachten’, afwezig. Voor wie de informatie van virologen serieus neemt, lijkt die vierde variant nu te zijn: lijdzaam. Een ouderwets woord waarbij columnist Jan Loogman aan zijn moeder denkt.

Vlaamse Reus Jozef Deleu heeft de negentiende editie van het Nieuw Groot Verzenboek het licht doen zien: een verzameling van zeshonderd gedichten. Een toename van 45 stuks vergeleken bij de vorige. Marc Bruynseraede schreef een lovende recensie. Wopke van der Lei is minder positief. Hij heeft een hekel aan bloemlezingen en is principieel tegen een thematische structuur. Meander geeft hem een podium om zijn bezwaren toe te lichten.

In het werk van veel schrijvers en dichters speelt het dagelijks leven een belangrijke rol. Hans Puper vergelijkt er drie, om te laten zien hoe zij daar onderling in verschillen. Een belangrijke overeenkomst is er ook: het belang van stijl. De column was een gastbijdrage aan een cursus over esthetiek in het dagelijks leven.

Hans Franse over hooggeleerden die voor hun plezier detectiveromans schrijven en een monnik opvoeren als speurneus, zoals de wat haveloze Franciscaner monnik, Lapo Mosca, door Hélène Nolthenius. ‘Zo bewegelijk als een vlieg’ trok hij zingend rond, zijn ronddelen poëzie maar haar verhalen degelijk en goed onderbouwd en ook nog waargebeurd hoewel onze columnist niet al zijn gangen naging. 

Er was een tijd waarin we elkaar in hoofdletters toespraken. De grote U was een teken van eerbied. Dat gold ook, of zeker ook, als we ons tot de Almachtige richtten. God had een kapitaal. Eeuwenlang. Rogier de Jong over hoe God zijn grote G verloor en andere kapitale kwesties op aarde.

Karel Wasch ontmoette Willem Johan van der Molen een paar keer op vernissages en andere presentaties. “Van der Molen was steeds druk in de weer met zijn tijdschriftje Kortheidshalve. Hij bleef mopperen op de Vijftigers en had weinig humor.” De getormenteerde dichter schreef in de debuutbundel van onze columnist ‘Van een boom leren wat geduld is, van een blad wat ongeduld kan doen!’ Hij had gelijk!

Wat zijn de verschillen tussen het Nederlands en een streektaal? In drie delen zal dichter Willem Tjebbe Oostenbrink ingaan op bepaalde ontwikkelingen in het Nederlands en zijn eigen Westerkwartiers (West-Gronings). Dit keer voorbeelden rond de datief in zinnen, waarin een gemoedstemming, mening of indruk wordt geformuleerd. En hoe zit dat met poëzie? ‘Westerkertierder woorden bruken woar ze bruukt worden moeten.’

Is het mogelijk ‘zomaar’ een gedicht tegen te komen? Een mens kan wel zonder doel door de stad dwalen en onvoorzien een gedicht ontmoeten, maar het maakt nogal uit waar hij of zij vandaan komt. Jan Loogman had dit graag geweten. Peinzend over de noodzaak van poëzie liep hij tegen de meerduidigheid van taal op en tegen het wonder om hem heen.