Recensies

Toon Tellegen schreef met De optocht een 21ste-eeuwse dodendans, één groot memento mori. Maar deze fascinerende bundel over al wie op weg is naar de dood, heeft vooral alle facetten van het leven tot onderwerp. Een feest van taal dat in één grote reidans de wereld over moet. De vertalers mogen er hun tanden op stuk gaan bijten.

Tijdelijk geen bereik van Koos Hagen is niet alleen een wisselvallige bundel, maar ook een afwisselende. Er zijn twee gedichten bij kunstwerken die daarnaast zijn afgebeeld, een aantal gedichten die hij als stadsdichter heeft geschreven, jeugdherinneringen, en onder de titel: 'Het ouwe lijk' een gedicht geïnspireerd door Willem Elsschot. Het is de bundel van een onverbeterlijke mens- en wereldverbeteraar met een goede luim.

Hoi feest is in veel opzichten de tegenpool van Deckwitz’ debuut De steen vreest mij. De bundel is uitgelaten en vrolijk, soms bijna manisch, viert het leven en de liefde. Tegelijk is de bundel introspectief. De ‘ik’ stelt zich naakt en kwetsbaar op, niet om zichzelf te kwellen met haar tekortkomingen of slechte kanten, maar vanuit de behoefte om eerlijk te zijn tegen het publiek. Dit is wie ik ben.

De gedichten uit In de bocht van de rivier van Pieter Sierdsma lijken te spelen in een droomachtige wereld. Volledig de onze, vertrouwd, maar met een transparant karakter. Al lezend lijk je zelf doorzichtig te worden, als wandel je in een zwak isolerende cocon door een vreemd bekende maar vertraagde wereld.

'Zit ik op ongerijmde wijze vast/ Dan komt bij mij Jaap Bakker uit de kast', dichtte Driek van Wissen. 'Mijn bijbel was opnieuw het Nederlands rijmwoordenboek van Jaap Bakker', schreef Jan Rot. Wie als (plezier)dichter, liedjesschrijver of gelegenheidsrijmer rijmwoorden zoekt, kan al meer dan vijfentwintig jaar terecht bij wat volgens Hugo Brandt Corstius 'het beste rijmwoordenboek ter wereld' is. Onlangs verscheen de tiende druk en vergelijking met de eerste leert, dat Bakker al die jaren niet heeft stilgezeten. Het boek is 100 bladzijden dikker geworden en het woordbestand groeide van 65.000 naar 90.000 woorden. Qua volledigheid en systematisering heeft het de perfectie nu wel bereikt.

Alleen al voor een regel als 'Eenzaamheid ruikt naar kalfslever in een ovenschaal' zou je de bundel Finse meisjes van Kira Wuck moeten aanschaffen, zegt Yves Joris. Nederland heeft er een dichteres bij!

Luc C. Martens staat in hoop op stille muren aan de kant van de slachtoffers, de zwakken, de machtelozen, en roept ons op tot mededogen. Maar het wekken van empathie mag geen dichter worden aangeraden. Het risico dat de poëzie verdwijnt onder goede bedoelingen is groot. Wat de dichter beoogt, is duidelijk, zijn werkelijkheid niet, en waarschijnlijk daardoor leeft deze poëzie niet, of maar een beetje, of maar half.

In Sakasegawa toont Ruth van Rossum niet alleen een grote beheersing van de taal, maar opvallend is ook hoe vorm en inhoud in harmonie zijn. De gedichten zijn hechte woordbouwsels, zonder stoplappen, zonder versiering, ritmisch en van een grote klankrijkdom. Geen gedicht is saai, hoe weinig opzienbarend het onderwerp soms is, hoe particulier de aanleiding ook was om het te schrijven. Zelfs in haar gelegenheidsgedichten is zij een sublieme dichteres. Superlatieven schieten tekort, dit is eredivisiepoëzie.

In Windjammer geeft Jan Holtman aandacht aan de dingen, mensen, gebeurtenissen die van de onbarmhartigheid van het leven getuigen. Die aandacht, hoe summier ook verwoord, geeft deze onaanzienlijke gedichten glans. Dit zijn gedichten die mooischrijverij als zodanig tot een belachelijk iets maken, iets om te imponeren, iets voor Neerlandici. Iets om te worden vergeten.