Elisabeth Kaldas
VANDAAG
(2008 Cairo)
vandaag wilde ik een doolhof maken van mijn hoofd
en nieuwe uitwegen verzinnen – een gat graven
onder de heg en mijn nagels zwart laten groeien
maar er kwam storm en stof en bomen bewogen
ik stak geen straat over, zette mijn ellebogen in
een raamkozijn en keek de mannen na die in het
schemerdonker speelden om geld, regen volgde snel
en spoelde de straten leeg: de broodverkoopsters
verlieten hun vaste plek, ik bleef alleen achter
In Mascara weet Peter WJ Brouwer met een enkel woord tal van associaties wakker te roepen. Hij is daar een meester in. Elke keer wanneer je denkt dat je alle betekenislagen van een gedicht hebt afgepeld, blijkt er een andere onder te liggen. In veel gevallen rest er enkel het gevoel dat je binnensluipt, dat je nog niet tot op de bodem bent. Juist dat gevoel, het onvermogen om te verwoorden wat er werkelijk aan de hand is, lijkt mij het belangrijkste element van de poëzie van Peter Brouwer. Een gevoel van onmacht dat hem onverlet door laat zoeken naar het minimum aan woorden waarmee hij de kern zou kunnen raken. Tegen beter weten in. En met een buitengewone muzikaliteit die de sfeer bepaalt van elk gedicht.
Slauerhoff-liefhebbers opgelet! Als deel tien van de Prominentreeks van uitgeverij Tiem verscheen de studie die de in Portugal wonende Nout Van Den Neste schreef over Slauerhoff en diens relatie met de Portugese cultuur, met name die met de fado (door de UNESCO inmiddels bestempeld als cultureel erfgoed!) en het levensgevoel dat daarin wordt uitgedrukt. Het boek Vida triste, niet alleen de titel van een van Slauerhoffs bekendste eigen gedichten, maar ook die van een beroemde fado uit de jaren ’20 en ’30 van zangeres Maria Alice, beschrijft hoe Slauerhoff, die regelmatig fadoplaten kocht, de Portugese volksmuziek beleefd moet hebben en als inspiratiebron gebruikte voor zijn eigen gedichten. Met name de saudade, de Portugese vorm van nostalgie die de treurige fado zo vaak bezingt, riep bij Slauerhoff, poète maudit als hij ten diepste was, een gevoel van herkenning op.
Voor De 100 beste gedichten van de Eerste Wereldoorlog kon Geert Buelens putten uit zijn omvangrijke (672 blz.), al in 2008 verschenen bloemlezing Het lijf in slijk geplant, een boek dat destijds gelijktijdig uitkwam met zijn imposante studie Europa Europa! Over dichters van de Grote Oorlog, waarin hij liet zien dat het schrijven van poëzie over WO I niet was voorbehouden aan de Engelstalige dichters alleen.
De beloofde dinsdag van Martijn den Ouden zit vol tegenstellingen: niet alleen staat het kind tegenover de volwassene, ook thema’s als heiligheid en onheiligheid (of hier: ‘onreinheid’) worden aan de orde gesteld. Opvallend is verder de aandacht voor kleur in de bundel. Het zal alles te maken hebben met de achtergrond van de auteur. Den Ouden studeerde af aan de Gerrit Rietveld Academie te Amsterdam.