Rob de Vos-prijs 2020
Deze wedstrijd is een eerbetoon aan Rob de Vos, de geestelijk vader van Meander (1955-2018). Het uitgangspunt van Rob de Vos was het ontdekken van nieuw talent door middel van het uitschrijven van een poëziewedstrijd. Wij houden zijn gedachtegoed met deze wedstrijd in ere.
Inzendingen
De jury ontving de afgelopen maanden 227 gedichten. Tien deelnemers werden genomineerd, hieruit koos de jury drie winnaars en zeven eervolle vermeldingen( I en II). De winnende gedichten belichtten ons thema op verrassende en poëtische wijze. Ze waren van hoge kwaliteit en onderling zeer divers. Alle genomineerde gedichten vielen op door eigenheid, originaliteit, mooi taalgebruik en fijne beeldspraak.
Het thema
(Tegel mdf, gemengde technieken – 2018, kunstenaar Inge Bak)
Het thema dit jaar werd door veel deelnemers enthousiast begroet. We kregen veel complimenten over het tedere beeld van het dappere vogeltje dat zijn ei omhoog houdt. Ook werden de complimenten overgebracht aan de maker hiervan; kunstenaar en jurylid Inge Bak. Dit thema sprak de deelnemers meer aan dan een versregel uit een gedicht van een bekende dichter zoals vorig jaar. We mogen stellen dat ons thema een succes was dit jaar. Wij zijn voornemens om hiermee verder te gaan.
Het blijkt helaas dat we ook dit jaar moeten uitleggen wat het betekent als er staat: laat je inspireren door ons thema. Het betekent dat je je een aantal vragen stelt zoals: Waar kijk ik naar? Wat voel ik hierbij? En waar associeer ik dit mee? Dat moet je uitgangspunt zijn. We kregen te veel gedichten binnen die ons een letterlijke beschrijving gaven van ons eigen thema! Een gedicht schrijven bij een kunstwerk moet meer zijn dan het op papier weergeven wat iedereen zelf kan zien.
Er kwamen gedichten binnen waarin de kunstenaar van dit werk werd betrokken. Om zo eerlijk mogelijk te werk te gaan, onthield zij zich in die gevallen van het geven van een punt. Onder haar naam werd het gemiddelde van alle andere juryleden ingevuld. We willen erop wijzen voor volgend jaar dat gedichten die niet geïnspireerd zijn op het kunstwerk, maar waarin men de kunstenaar zelf betrekt niet gewaardeerd worden door de jury.
De jury
We hadden dit jaar een jury die bijna geheel uit poëzierecensenten van Meander bestond. Recensenten zijn gewend om gedichten te analyseren en te interpreteren, het is hun dagelijks werk om gedichten te beoordelen. Zij letten op stijl, techniek, vorm, klank, ritme, metrum, beeldspraak en taalgebruik. Daarnaast letten zij op de inhoud en de verbinding met het thema. Zij kijken hierdoor met grote precisie naar een gedicht. De lat lag hierdoor hoog. Deze vakkundige jury heeft zich maandenlang gebogen over alle gedichten die zij anoniem onder ogen kregen:
• Peter Vermaat (recensent)
• Hettie Marzak (recensent)
• Inge Bak (dichter, schrijver, kunstenaar, recensent)
• Herbert Mouwen (schrijver, dichter, recensent)
• Hans Franse (letterkundige, publicist, recensent)
• Kamiel Choi (dichter, recensent)
• Rinske Kegel (dichter, schrijver)
Kwaliteit van de inzendingen
Over de hele linie was de kwaliteit van de gedichten niet heel erg hoog. We vonden dat er nogal wat inzendingen bij zaten die niet helemaal serieus te nemen waren. Dat was geen poëzie, dat was geknutsel. En dat mag best op een familiefeestje, maar niet in een serieuze poëziewedstrijd. Tevens kwamen er veel taalfouten voorbij. Wij raden deelnemers aan hun gedicht goed tegen het licht te houden. Een goede taalverzorging is de basis van schrijven/dichten. We lazen ook dit jaar soms prachtige regels die verloren gingen in de rest van het gedicht, zonde. Er viel erg veel kommer en kwel te bespeuren: veel dichters hebben hun hart uitgestort en hun persoonlijk leed onder de aandacht gebracht. Dat is niet altijd bevorderlijk voor de kwaliteit van de gedichten, omdat de focus dan verschuift. We konden ons niet aan de indruk onttrekken dat we soms een al geschreven gedicht onder ogen kregen, dat aangepast was aan het thema door enkele veranderingen of toevoegingen. Het viel op dat er weinig vormvaste en traditionele gedichten bij waren. Ook het zogenoemde ‘light verse’ bleef een ondergeschoven kindje.
Positief
Positief vonden we dat de meeste gedichten visueel strak van vorm waren. Dat er nagedacht was over de strofen, lengte van de regels etc. Er kwamen goede en doordachte inzendingen binnen die tot nadenken dwongen en dat moet ook. De enorme diversiteit aan gedichten stemde ons blij. We vonden het taalgebruik en de vormgeving van de gedichten over het algemeen goed verzorgd. De beeldspraak was soms verrassend origineel. Zo ook de verschillende invalshoeken die deelnemers hadden gebruikt bij het benaderen van ons thema. Uiteraard wordt er door dichters op allerlei manieren geprobeerd aansluiting te zoeken bij het beeld. Soms zijn de verbindingen verrassend. Dat maakt het aantrekkelijk om als jurylid die gedichten te lezen.
Mooie vondsten
We lazen soms prachtige zinnen, werden geraakt door een beeld. Hieronder een selectie van deze zinnen. Herken jij je eigen zin? Gefeliciteerd, jouw gedicht haalde de Top 20!
Gedicht 133
‘we eten hagelslag en vluchten / voor de schuld en de genade.’
Gedicht 148
‘We kleefden huishoudfolie, het licht ertussen, dat nam de schittering van het water weg.’
Gedicht 187
‘nestelt een kind zich / waar verlies plaatsvindt’
Gedicht 188
‘je bestaat, denk je / bij de gratie van plotten / en onbedoelde ingevingen’
Gedicht Num. 195
‘tot slot verweerd de middag ingegaan / op schoenen met een grotemensenmaat’
Gedicht 204
‘Misschien trok ik uit schouders een onervaren vleugel’
Gedicht 209
‘hebben zij weet van dat / oprukkend stuifzand / in haar hoofd’
Gedicht 219
‘Pittigzachte twistgeile struikelaars die bevestiging zoeken in de grond’
Gedicht 226
‘Je bent in een / eigen meervoud geraakt, zo dichtbij.’
Gedicht 227
‘Als je een ei tegen het licht zou houden, / zou je dan weten wat leven is?’
Eindconclusie
Voor volgend jaar wil de jury de inzenders oproepen om kritischer te worden op het eigen werk. Omschrijf wat het kunstwerk losmaakt in jou. Het schrijven van een goed gedicht is een proces van schrijven en schrappen tot je 100% tevreden bent over je inzending. We zoeken naar taal die meer zegt dan er staat, naar beelden en associaties die verder gaan dan het geschrevene. Een gedicht moet lezenswaardig zijn, uitnodigen tot herlezen en nogmaals herlezen vanwege een diepere laag.
Wij hopen met dit juryrapport opbouwende kritiek te leveren die jullie aanmoedigt om volgend jaar weer mee te doen. Het is een eerlijk rapport geworden omdat wij vinden dat deelnemers hier recht op hebben. Een terugkoppeling van de jury zorgt vaak voor meer duidelijkheid waarom een gedicht wordt genomineerd en een ander wordt afgewezen.
____
Janine Jongsma
Organisatie en Jury
