Archief

In ‘De stiltevariant’, de nieuwe bundel van Pieter Boskma, vindt Taco van Peijpe ‘varianten van rouw, troost en liefde’. Opvallend zijn de vele stijlen die de dichter hanteert. Van het vrije vers tot de traditionele vorm. ‘Het taalgebruik zweemt soms naar dat van oudere schrijvers’. Van Peijpe zegt dat Boskma zich niets gelegen laat liggen aan mode of drang tot vernieuwing, hij wil de lezer bereiken.

Een buitelende column die beweegt van materiaal uit een programma van de NOS ‘Onder de groene linde’ waarin Ate Doornbosch met zijn opnameapparaat volksliedjes vastlegde, tot geëngageerde en protestzangen, waarvan niemand weet waar de tekst vandaan komt die ineens een historische betekenis heeft, via familiefeestjes met liedjes in een notoir Leidse tongval, tot theatervoorstellingen van en met Dario Fo. Natuurlijk van Hans Franse.

Yke Schotanus bespreekt in deze bange tijden een gedicht uit december 1945. Het gedicht 'Bommen' van Paul Rodenko (1920 - 1976). Een gedicht waarin de beklemming van een bombardement intens voelbaar wordt gemaakt. 

Tom Veys vindt ‘In de verte is ze hier’ van Elisa Schepens meer dan een geslaagde debuutbundel. Hij noemt het ‘een poetische biografie’ die overtuigt: ‘Er komen veel talige beelden voor die dicht bij elkaar worden uitgewerkt, dus voer voor de fijne poëzielezer. Het spel met woorden is intens, soms beklemmend, de bundel laat je zoeken.'

Mahlu Mertens zoekt naar beelden, naar zintuiglijkheid, naar humor en situaties die haar poëzie een gevoelslading geven. Haar theaterachtergrond beïnvloedt haar stijl. Ze streeft er naar om toegankelijke, maar precieze en gelaagde poëzie te schrijven. Daarvoor speelt ze met beeldspraak, onnadrukkelijk rijm, ritme en nieuwe verbindingen. ‘Het is heel gemakkelijk om moeilijke dingen moeilijk uit te leggen, maar heel moeilijk om moeilijke dingen makkelijk uit te leggen.’

Jos van Hest doet aan omdenken, in deze herziene en uitgebreide uitgave van ‘Zie hoe eenvoudig’ uit 1990, volgens Ali Şerik: ‘Hij zoekt de grens op tussen wat werkelijk kan en wat niet, en spiegelt dat aan onze verbeelding.’ De bundel wordt vaak onder kinderpoëzie geschaard, maar is voor alle leeftijden, zegt Şerik. ‘In zijn werk schuilt een diepe glimlach en nuchterheid, een subtiele spot met de werkelijkheid.’

Een moedercyclus van dichter Jac Janssen, ‘om begrip te bouwen en gewoon / weer kwijt te spelen wat ik / zo ooit / later pas begrijpen zal.’ Of nu dan, de onthechting van het leven, het verlies van de werkelijkheid, het verhaal herschrijven, met alle respect en liefde van een zoon voor zijn moeder, zonder overbodige sentimenten maar gewoon zoals het is.

‘De geheimen van de literatuur’ van Roel Richelieu Van Londersele komt met twee ondertitels: ‘Mijn wilde jaren met onze grote schrijvers’ en ‘Met concrete adviezen voor beginnende schrijvers en dichters’, Jeroen van Wijk richtte zich op de adviezen voor beginnende dichters en hij is enthousiast: ‘Wanneer je het advies van Van Londersele toepast zul je zien dat de kwaliteit van je gedichten met sprongen vooruit zal gaan.’

‘Als ik een voetballertje was geweest, had een buurman als Abe Lenstra ongetwijfeld diepe indruk op me gemaakt’, schrijft Rogier de Jong. Maar helaas of niet, hij had meer met woorden. Vasalis, deze imposante, karaktervolle vrouw, wier bundeltjes bij hen in de boekenkast stonden, maakte iets in hem los en door een gat in de ligusterheg kwam zij bij hen buurten.

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het zestigste gesprek, met Francis Cromphout. Al sinds zijn jeugd is poëzie voor hem de innerlijke weg geweest die inzicht en gevoel kon samenbrengen. Hij publiceerde gedichten en een novelle in het Spaans en gedichten en een roman in het Frans. Ook is hij musicus-componist en treedt nog altijd op in verschillende groepen als zanger en saxofonist.

Jac Janssen verloor zich compleet in de bloemlezing ‘Er hangt iets van lente in de klas… Nederlandstalige onderwijsgedichten vanaf de dertiende eeuw tot nu’, onder redactie van Theo Magito & Henk Sissing. Janssen merkt op: ‘Buiten het pure genot van het lezen biedt deze enorme verzameling thematisch gekozen verzen ook allerlei praktische mogelijkheden, zoals onderzoeken hoe de dingen zijn veranderd in de loop van de eeuwen.’ Een longread.

Zonder schrijven ademt Hanna Kirsten niet. ‘Het betekent de dagelijkse routine doorbreken. De eettafel uitruimen voor een schrijfplek onder het glazen dak. Licht en stilte. Een zee van tijd in de agenda vrijmaken voor lezen, met de pen de lege ruimte van papier vullen, clichés neerkrabbelen en later wegschrappen, hardop lezen en voor de zoveelste keer geconcentreerd woorden proeven, die tegen elkaar afwegen.’

In ‘De laatste die ontwaakt‘ van Rodaan Al Galidi, draait het om iemand die sinds zijn vijftiende begon te slapen en vijfentwintig jaar later wakker wordt en zich realiseert dat hij al die tijd niet geleefd heeft. Francis Cromphout noemt de dichter een meester van het absurde, maar zegt erbij: ‘Nochtans is het Rodaan Al Galidi droeve ernst‘ Het gaat ook over zijn land van herkomst en zijn adoptieland.

Het is nog maar 1975, dat jaar waarvan Wim van Til wilde dat het veel langer zou duren want hij vond er zoveel moois en bijzonders. Op 24 januari begon het al: acht bundels in de uitverkoop bij boekhandel Bijleveld. Van zijn studiegeld en uitzendwerkopbrengsten kocht hij later nog 65 bundels, wat het totaal op zijn plank bracht op 111. Daar zat die honderdste dus ook tussen ...

In het juryrapport van de Rob de Vos-prijs 2025 blikken de jury en de organisator terug op hun ervaringen met de wedstrijd van het afgelopen jaar. Het rapport laat zien hoe het er achter de schermen aan toegaat, waarom bepaalde gedichten afvielen en waarom andere juist bleven hangen. Daarnaast maken we de top 30 bekend!

Een anekdote over de lagere school. Is Jan Loogman de lelijke driftkop of gewoon de jongen die zich vergiste en heeft de meester het verkeerd. Het antwoord op die vraag is dat hij beide jongens is. Hij is dat kind inmiddels niet meer maar hij koestert hem, net als in het gedicht van Toon Tellegen, Dat ben ik, die jongen.

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het negenenvijftigste gesprek, met Anneruth Mathilde Wibaut. Ze vindt het heerlijk om steeds een maand of langer met een bundel te leven. ‘Ik stel me er een eer in om altijd ook de pareltjes te benoemen, ook als ik de gedichten onder de maat vind of ronduit slecht. Dat is misschien een erfenis uit mijn jaren voor de klas.’

Anneruth Wibaut is fan van de smibologie, de leer van vrije geesten uit de Smib (de Bijlmer). Ze is onder de indruk van ‘Bolo di Entropia’ van Ray Fuego: ‘De lofzangen, fijne waarnemingen, rauwe klachten en ervaringswijsheden verdienen het gelezen en gehoord te worden. Laat ze vooral de glans van de chaos behouden, dat past bij de titel. Ze doen wat poëzie moet doen, ontregelen, tot nadenken stemmen en ontroeren.’

Annemarie Estor probeert altijd te blijven communiceren, om een verhaal voor elk type lezer volgbaar te maken. Daarom gaat ze al schrijvend steeds na of haar teksten op diverse niveaus werken. Een lezing van een geoefende close reader, dat is natuurlijk heerlijk. Eigenlijk hoopt ze dat iedereen zo leest. Zelf heeft ze zo poëzie leren lezen op school, daar komt haar liefde voor het genre ook vandaan.

De verzamelbundel van Theo Monkhorst is getiteld ‘Levenslang’. Het bevat een selectie gedichten van 1958 tot heden. Ellis van Atten omschrijft de dichter als zoekende en zegt dat de liefde voor taal en de poëzie er vanaf spat. De uitleg over hoe zijn werk zich ontwikkelde, had achterwege mogen blijven, Van Atten zegt: ‘dat avontuur ga ik bij voorkeur aan vanuit mijn eigen perspectief en in alle vrijheid.’

In de serie ‘gesprekken met Meandermedewerkers’ het achtenvijftigste gesprek, met Taco van Peijpe. Hij houdt van analyseren. ‘Als een gedicht mij bevalt of juist niet, probeer ik na te gaan waardoor dat komt. Welke middelen heeft de dichter met succes ingezet om de lezer te raken? Ik tracht me in de dichter te verplaatsen om te achterhalen wat deze heeft willen doen.