Archief

Soms komt iets voorbij waartegen je meteen Ja kunt zeggen, wilt zeggen, gedichten met daarin regels als ‘ze verkopen hier spaties / als ik mij opvouw / blijft er genoeg wit over’, en terwijl de dichter nog twijfelt, ‘als ik nou zeker wist dat wat ik zeg klopt’, zijn wij allang overtuigd. Van ons mag ze alle ruimte innemen.

Anneruth Wibaut is geboeid door het debuut ‘Schietspoel’ van Karen de Boer: ‘’Mijn algehele indruk is dat De Boer haar leven en dichten weeft op solide gespannen scheringdraden, waarbij verschillende ‘inslagen’ zorgen voor verrassing en soms drama.’’ Het valt op dat de dichter dit onnadrukkelijk en niet opdringerig doet. ‘De verwondering wordt meestal kalm uitgesproken, maar onder de oppervlakte gloeien de woorden van vreugde over het scheppen en het geschapene.’

Buiten de taal zijn er andere uitdrukkingswijzen voor onze gevoelens, gedachten, waarnemingen. Muziek, dans, gebaren, beweging, poëzie werken niettemin alleen op het gevoel als de luisteraar, de kijker zich ervoor open stelt: 'Als de ziele luistert / spreekt het al een taal dat leeft.' Maar we kunnen ons openstellen, ook nu. Onze toekomst biedt zich telkens aan.

‘Atmosfeer is het substraat van mijn poëzie.’ zei Pieter Sierdsma in een interview op Meander. Zijn gedichten maar ook zijn columns hebben een heel eigen sfeer, mooie en intrigerende beelden, ze zijn nauwgezet geschreven, zorgvuldig samengesteld, met een ‘wat dromerige toon die geruststelt’. De herhaling van dag en nacht, zon en regen, is een positieve essentie van het bestaan.

Op de achterflap van de bundel ‘Lichtvang’ van Allard Schröder staat: ‘Hij is wars van modes en hypes, enerzijds vertrouwt hij de traditie, anderzijds gooit hij met zijn poëzie een speer in de toekomst’. Ivan Sacharov vindt na het lezen van de bundel dat deze flaptekst deze keer geen floptekst is. Schröder vertoont klassieke trekjes, maar is ‘een tijdloze geest’. Onze recensent is onder de indruk van dit werk.

In dit laatste interview van Jeanine Hoedemakers zegt dichter Dien L. de Boer: ‘Poëzie schrijven is voor mij een combinatie van de drang om iets te bewaren en om iets te maken.‘ En nog een mooi citaat, ‘Kunst wordt van leven gemaakt. Wat je schrijft, vindt altijd een begin in je eigen leven, in wat je voelt, ziet en denkt.‘

In de bundel ‘Wat deed ik daar’ van Tsead Bruinja, valt het Johan Reijmerink op dat de dichter zichzelf en zijn omgeving permanent bevraagt wie hij is, waar hij vandaan komt en waar het naartoe gaat. De trotse Fries toetst zijn levensgevoel aan het verleden, heden en toekomst. Een longread over de vervreemdende ervaring die leven heet.

In de serie Gesprekken met Meandermedewerkers had Marten Janse in 2019 een gesprek met Yvonne Broekmans. Graag willen wij haar nog eens voor het voetlicht halen want we zijn haar uiterst dankbaar voor al het redactiewerk dat zij voor ons doet; sinds  2002 werkt ze mee aan Meander, de laatste jaren als eindredacteur.

‘Het proefkonijnencarnaval’ is de titel van het debuut van Joke Prinsen. Marc Bruynseraede zegt dat haar verzen uitpuilen van zwierig taalgebruik, al is de dood nooit ver weg. Haar poëzie is mild-ironisch tot het soms sarcastische en bevrijdende toe. ‘Wie een beetje het werk van Sylvia Plath kent, ziet dat deze snoeiharde en tegelijk teergevoelige dichteres een bondgenoot heeft gevonden in de poëzie van Joke Prinsen.’

‘Treurnis, het woord alleen al, smaakt in de mond als een drankje op voorschrift van de dokter, tussen bitter en smakeloos. Maar er zijn dichters waar het treurige vermengd wordt met aanstekelijke humor.’ Pieter Sierdsma over de poëzie van Lévi Weemoedt.’ Aan het tragikomische wiel van de werkelijkheid wordt nog een tandje bijgezet, zonder dat daarbij overigens veel fantasie nodig is.’

Van een noordwesterstorm, een nacht waarin we vergaan, paardenbloemen die weilanden kleuren, strandtenten als bouwpakketten, een licht bewolkte hemel, wegen uitgezet naar de einder, onweer boven zee, onberispelijk klam, veroordeeld tot dit zwervend bestaan, van wijnranken gevlochten lauwerkransen, het dak van huid en haar naar dichter naar elkaar toe kruipen, dit is Nederland in een jaar, dit zijn wij.

Dit jaar besteden we extra aandacht aan interessante vertalingen die bij ons binnenkomen, maar we bijten de spits af met een uitgebreide tweetalige bloemlezing die uitkwam in 2022. Jan Pieter van der Sterre vertaalde ‘Het leven met een gat erin’ van Philip Larkin. Hans Puper vindt dat tegen de achtergrond van de vele bundels van hoop en troost, Larkin’s gedichten van een verfrissend pessimisme zijn.

Op 5 april 2008 was het twaalf en een half jaar geleden dat Rob de Vos Meander oprichtte. Alle reden om de bescheiden founding father eens in het digitale zonnetje te zetten. ‘Kan je over twaalf en een half jaar als vrijwilligersorganisatie met een zeer beperkt budget nog steeds iets maken dat mensen willen lezen?’

In de bundel ‘Voorbijwoorden’ van Henk Gilhuis had de verwondering vaker mogen plaatsmaken voor verontwaardiging, zegt Anneruth Wibaut. Gilhuis is op zijn best als hij zich kwaad maakt over iets: ‘Maar door het spelen met dubbele betekenissen en het scheppen van nieuwe taal is de algehele sfeer van de bundel sprankelend en herkenbaar. Wat het sterkst opvalt is het soepele en consequente toepassen van ritme.

Volgens Ko van Geemert was de poëziebloemlezing: ‘maar geen bestemming / gedichten over de oude dag.’ de eerste dichtbundel die werd uitgegeven op therapeutische basis. ‘Oud worden’, zo lezen we in het Voorwoord, ‘lijkt synoniem voor ‘lijden, verdriet, verlies en nutteloosheid’. Daar wil men wat tegenover stellen.’ Dat deed Van Geemert zelf ook met zijn interviews, verzameld in de bundel ‘Dor hout.’

In de debuutbundel ‘Ander woord voor moeder’ beschrijft Auke Leistra de verstoorde hechting met zijn moeder en het effect hiervan op zijn leven. Jeanine Hoedemakers vindt de bundel geslaagd, maar mist relativering bij de dichter en hierdoor ligt de inhoud zwaar op de maag. 'Leistra gooit niet alleen zichzelf in de diepte, maar ook de lezer.' Hoedemakers concludeert: ‘Het raakt me om te lezen hoeveel invloed een verkeerde hechting - of het uitblijven ervan – op de rest van je leven kan hebben.’

Hans Franse kreeg een boekje van Harry Mulisch, 'Manifesten', uit de erfenis van Wim Kan. Het gaat niet over poëzie, wel over schrijven en de schrijver. De opmerkingen over kritiek betrok hij op zichzelf, het raakte hem als recensent. Als hij leest hoe Wim Kan bepaalde opmerkingen aanstreepte, zelfs een keer emotioneel, is dit boekje ook voor Meander de moeite waard.

Tijd, wat is tijd? Hoe vang je het heden waarin we leven? Dat probeert Sasja Janssen te onderzoeken in 'Het heden is een lach in het donker' (2024). Fred Tak las het gedicht aandachtig. Een kostbaar geschenk uitpakken doe je voorzichtig.

In deze laatste recensie van Maurice Broere bespreekt hij de ‘De weeromstuit’ van Miguel Declercq: ‘Motieven in deze bundel zijn: dichten, dood, liefde, honden, maar het opvallendst is de ironie in dit werk. We moeten het allemaal niet zo ernstig opvatten, wat als effect heeft op de lezer dat hij zich gaat afvragen, is dit wel zo spottend bedoeld, moeten we het misschien juist wel serieus nemen?’

Sander de Vaan is een van de langst 'zittende' medewerkers van Meander. We herhalen met plezier het boeiende interview dat hij in december 2007 met Gerrit Komrij had. Omdat we jubileren mogen we dat, vonden we. Een gesprek over vrijheid, schijterigheid, 'mannetje Middelkoop', de kinderachtige wereld van de kinderpoëzie, de bloemlezer als zelfmoordenaar en nog veel meer.

De bundel ‘Waar iemand woont’ is het debuut van Richard Nobbe. Zoals het voorplat, met de toren van Babel erop, al doet vermoeden, worden talen met elkaar verhaspeld. Nobbe is autistisch en volgens Tom Veys is hij uniek in zijn invalshoeken en authentiek. Veys zegt: ‘De spreektaalpoëzie bevat vele beelden die soms dicht en ver in elkaar schuiven. Hij maakt zaken verteerbaar die voorheen minder bespreekbaar waren.’