Archief

Nadenken over samenzijn: hoe je elkaar vindt, wat je met elkaar bespreekt, of je vrienden bent of niet, wat je weet van elkaar, dat doet Jan Loogman in zijn – altijd ontroerende – beschouwende column. Proberen te ontkomen aan het gedrag in deze tijd waarin mensen elkaar gemakkelijk hun plek wijzen, elkaar de hand reiken.

Ko van Geemert komt nogal wat briefjes tegen, vooral in boeken, zo bewaart hij ze en samen met zijn herinneringen vormen ze ontroerende poëzie. Soms valt er iets uit een stapel papieren, readymades, ook wel ‘gevonden poëzie’ genoemd, net zoals de mooie voorbeelden die Jos van Hest in Meander geeft. Soms is het zoeken, vaak luisteren en soms hoef je er niets voor te doen.

In de bundel ‘De ogen van de uil’ is het thema slapeloosheid. De vijf dichters die hier aan lijden zijn: Jana Arns, Astrid Arns, Ann Van Dessel, Bo Vanluchene en Elise Vos. Deze wakkere nachtvrouwen laten ons in krachtige bewoordingen ervaren hoe het is om nooit te kunnen slapen. De wanhoop en onmacht van het lijden aan insomnia wordt aan de kaak gesteld. Een longread van Janine Jongsma.

Yke Schotanus groeide op in een literair klimaat waarin noch de persoon van de schrijver, noch het effect van een gedicht op de lezer als relevant werd beschouwd. ‘Een gedicht mag wel persoonlijk zijn, of geëngageerd, maar wat er gezegd wordt over mijzelf of de wereld moet voortkomen uit de omgang met de taal. Je schuift met woorden en betekenissen. Met rijmen en beelden.’

In deze longread bespreekt Johan Reijmerink ‘De elementen’ van Tom Van de Voorde: ‘’Het sensitief karakter van de observaties doet je als lezer wankelen door de uiteenlopende verbeeldingswereld van deze dichter. De ‘elementen’ omvatten het familieleven van het ik, zijn persoonlijke leefwereld, zijn sta in de wereld en de verhouding tot wat zich aan het rationele onttrekt: zijn baden in de ‘verticale menigte’ van het transcendente.’’

Eva Gerlach is de tiende dichter die te gast is op Meander Live in het Luxor Theater in Zutphen. Op zondagmiddag 11 mei leest zij 'Vlieg! zegt de vloer' in zijn geheel voor. Het is een jeugdbundel, haar vierde al, en prachtig geïllustreerd door Trui Chielens. Hij gaat over een meisje dat opgroeit nadat haar ouders zijn gescheiden, maar zwaar is de bundel niet. Hij is humoristisch, en de hoofdpersoon is prettig tegendraads.

Anneruth Wibaut noemt de bundel ‘Een kleine oorlog’ van Eduard Ditmar, een bescheiden, maar prachtig verzorgd kleinood. De Tweede Wereldoorlog wordt beschreven vanuit het perspectief van een jong kind: ‘Die vervreemding, dat dingen er door de ogen van een kind anders uitzien dan dat ze in de werkelijkheid van de volwassenen zijn, spreekt uit elk gedicht in meerdere of mindere mate. Ditmar suggereert de verschrikkingen meer dan hij ze beschrijft.’

Paul Snoek was een dichter die het bestaan omarmde in al zijn verwondering, op de top van de zinnen. De woorden ademen een betovering, hij overschrijdt in zijn gedichten de grenzen van de wereld, van de atmosfeer, gaat van binnen naar buiten en overstijgt zichzelf. Zijn eigen schepper, ‘met de zachte handen van de uitvinder’.

De kwetsbare gedichten van Anneruth Wibaut tekenen haar dochterschap. Ze zijn niet alleen ontroerend maar ook ijzingwekkend, met regels als ‘ik wees je de deukjes in mijn vel / achtergelaten door de dwergen / waar ze me in een kist van glas tilden / toen mijn ziel bevroren was door het gif’ en ‘elk litteken was een deeltje biografie’. Lees en huiver.

Het vertalen van poëzie is een complexe aangelegenheid en geeft regelmatig aanleiding tot discussie. Er valt ook veel over te zeggen. Peter Vermaat en Hans Puper hebben allebei een uitgesproken mening over dit onderwerp. Zo vraagt Vermaat zich af: Waarom zou je eigenlijk poëzie willen vertalen? Puper heeft daar wel een antwoord op. Het commentaar op het vertalen van poëzie in een tweegesprek.

‘Ja, waarom poëzie? Omdat het moet, omdat ik niet anders kan’, zegt Michiel J. Ris. ‘En tja, die scherpere beelden, hè. Men zegt wel dat de lyriek een vorm van zingen is: de taal die een dichter gebruikt op het moment dat woorden tekortschieten, dát is poëzie.’ Een interview over zijn debuut, de Sapphische versvorm, huilen in de trein en het volgend project.

‘Haar gedichten zijn als het zachte, golvende water dat veroorzaakt wordt door een warme bries’, is de mening van Ali Şerik over de bundel ‘Zeevlam’ van Hanneke Schooten. Ook zegt hij: ‘Ondanks dat ze woorden als vreugde en verdriet gebruikt, komen deze gevoelens niet boven drijven in haar poëzie. Ze overstijgt haar emoties en zoekt innerlijke rust en tevredenheid, soms met een vleugje nostalgie, rijk aan cadans.’

Op 25 mei debuteert Hans Van Miegelbeek met de bundel ‘Een halte in de stroom’ bij Uitgeverij Archipel. ‘Een halt in de woelige wereld’, aldus de flaptekst, ‘elke dag presenteert zich als druk. Soms zelfs drukkend. De mensen met hun rumoer en hun dagelijkse dingen, van luid naar innerlijke stilte, van vrolijk naar minder soms. Het stroomt aan ons persoonlijk leven voorbij. Vind uw rustpunt in dit origineel debuut.'

Tom Veys is enthousiast over ‘Zomerschaduw’ van Job Degenaar: ‘De zon kan een bijzonder licht werpen op herinneringen, ze zorgt voor invalshoeken, schaduwen en lichtplekken. De gedichten doen denken aan het gevoel van een late zomeravond. De dingen krijgen dan een lange schaduw. De omschrijvingen in de gedichten slepen je mee op een reis, letterlijk en figuurlijk, met name naar verschillende plaatsen en doorheen de tijd.’

Het Vlaanderen van de vader van Hans Franse bestaat niet meer, maar het leeft nog steeds in zijn herinneringen. Als zijn vader erover zong, werd het nog mooier; hij zong prachtig en veel. Alles kwam weer naar boven toen hij aan een recensie werkte van een aan Guido Gezelle gewijd ‘vrouwentijdschrift’. Guido Gezelle en Wies Moens hoorden tot de uitverkoren poëten van zijn vader.

René Leverink bespreekt 'Pogrom', een gedicht dat Ed. Hoornik schreef op 12 november 1938, twee dagen na de Kristallnacht. Het werd een sonnet met een reflectieve dimensie, waarin de dichter het ondenkbare voorvoelde.

Het vertalen van poëzie is een complexe aangelegenheid en geeft regelmatig aanleiding tot discussie. Er valt ook veel over te zeggen. Peter Vermaat en Hans Puper hebben allebei een uitgesproken mening over dit onderwerp. Zij gaan aan de hand van voorbeelden een gesprek hierover aan. Dit is het eerste deel van hun conversatie. Het commentaar op het vertalen van poëzie in een tweegesprek.

Recensent Tom Veys noemt dichter Lieve Desmet ‘een mensendichter’. Van nature is zij sterk geïnteresseerd in mensen en raakt ze gemakkelijk ontroerd door hun verhalen. Het doet haar goed om verbinding te maken met mensen, ook als ze verdriet of pijn ervaren. Present zijn, luisteren, dat opent het hart en houdt het open. Wat haar ontroert/beroert, zet haar aan tot schrijven. Een openhartig interview.

Dichter Jonathan Griffioen refereert met de titel van zijn bundel, ‘Abnormale kinderen’, aan kinderen die speciaal onderwijs nodig hebben. Paul Roelofsen vindt het een originele, leerzame en sterke bundel. ‘In de gedichten die niet over de geschiedenis en de structuur van het onderwijs aan zwakbegaafde leerlingen gaan, staat de beleving van deze kinderen zowel binnen als buiten de schoolmuren centraal.’

Een voorpublicatie van de nieuwe dichtbundel van Ko van Geemert: 'Wonderen op loopafstand', veertien gedichten over dierentuin Artis, met illustraties van beeldend kunstenaar Silvia Russel. Een titel die zowel verwijst naar het vertrekpunt, zijn huis in de Plantage, als naar het feit dat je wandelend door Artis op het ene wonder na het andere stuit. Met grote ogen en een warm kloppend hart.

In de bundel ‘Behuizingen’ van Paul Soete, is verlies, overgave en zoeken naar houvast een terugkerend thema, zegt Taco van Peijpe. Hij vindt het taalgebruik van deze dichter uiterst verzorgd en bijzonder. De meeste gedichten vragen nogal wat inspanning, maar die wordt rijkelijk beloond. Hij concludeert: ‘Deze bundel zal een welkome aanwinst zijn voor wie houdt van oorspronkelijke, gevoelige en tot in de puntjes verzorgde poëzie.’